استاد ابوالحسن صبا

ابوالحسن صبا ، استاد برجستهٔ موسیقی ایرانی، آهنگ‌ساز و نوازندهٔ سرشناس ایرانی بود که در سال ۱۲۸۱ چشم به جهان گشود.

او از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی ایران در هفتاد سال گذشته است . صبا پس از سال‌ها کوشش و پرورش شاگردان فراوان در شب جمعه ۲۹ آذر سال ۱۳۳۶ دیده از جهان فروبست و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد

فعالیت هنری
ابوالحسن صبا فرزند کمال‌السلطنه به سال ۱۲۸۱ خورشیدی در خانواده‌ای آشنا به موسیقی و اهل ادب دیده به جهان گشود.

نخستین پویه‌های موسیقی را از پدرش فرا گرفت. او نزد میرزا عبدالله فراهانی و درویش خان تار ، نزد حسین اسماعیل‌زاده کمانچه ، نزد حسین هنگ‌آفرین ویولن ، نزد علی اکبر شاهی سنتور و نزد حاجی خان ضرب را آموخت.

صبا به نواختن همه سازهای موسیقی ردیف چیرگی پیدا کرد و تمام سازهای ایرانی را در حد استادی می‌نواخت و ویولن و سه‌تار را به عنوان سازهای تخصصی خود برگزید.

سپس در مدرسه عالی موسیقی به شاگردی علی‌نقی وزیری درآمد و تکنواز ارکستر او شد.

ابوالحسن صبا، چهل سال تمام ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و درتمام جریان‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت. وی در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت و دانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود.

مکتب نوین موسیقی ایرانی که از درویش خان آغاز شده بود با صبا به اوج رسید وشاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.

شاگردان صبا
لطف‌الله مفخم پایان، مهدی خالدی، عباس شاهپوری، مهدی مفتاح، محمدعلی بهارلو، حبیب‌الله بدیعی، علی تجویدی، جهانگیر کامیان، همایون خرم، حسین تهرانی، حسن کسایی، داریوش صفوت، فرامرز پایور، غلامحسین بنان، ابراهیم قنبری مهر، رحمت‌الله بدیعی،محمد طغانيان دهكردي،سعید قراچورلو، ساسان سپنتا و شهریارو بابک رادمنش از شاگردان صبا بودند.

آثار
از صبا صفحات بسیاری حاوی تکنوازی‌ها و همنوازی‌های او منتشر شده‌است که مهارت فوق‌العاده او را در نواختن ویولن نشان می‌دهد. همچینین نوارهای خصوصی بسیاری پر کرده که مرجع هنرجویان و گویای تسلط فوق‌العاده او در نواختن سه‌تار است.

از استاد صبا، سه دوره آموزش ویولن، چهار دوره تعلیم سنتور، یک دوره تعلیم تار و سه‌تار منتشرشده و باقی آثار او هنوز منتشر نشده‌اند.

شعر، سرود با آهنگ‌سازی حسین ملک است نیز از اوست. صبا نخستین موسیقی‌دان ایرانی است که موزه‌ای ویژه از او (منزل شخصی صبا) تأسیس شده و به نام خود او در خیابان ظهیرالسلام تهران واقع است.

روی هم رفته کارهای به‌جا مانده از استاد ابوالحسن صبا را می‌توان اینگونه دسته بندی کرد:

کارهای مستقل
1.کتاب دوره اول، دوم، سوم ویلون
2.کتاب دوره اول و دوم، سوم، چهارم سنتور.
3.کتاب دوره اول سه تار
کارهای غیرمستقل
1.سلوی ای وطن کتاب دستور ویلون وزیری
2.چهار مضراب سه گاه، کتاب دستور ویلون وزیری
3.رنگ بیات ترک، کتاب ۲۳ قطعه ضربی‏
4.پیش درآمد ترک، ۱۸ قطعه پیش درآمد‏
5.نوید بهار، کتاب اول ویلون
6.چهار مضراب ساده در ماهور، کتاب اول ویلون
7.دستور ضرب
8.ردیف کامل آوازهای ایرانی
کارهای الهام گرفته از موسیقی محلی
1.دیلمان (دشتی)‏
2.امیری یا مازندرانی (دشتی)‏
3.زرد ملیجه (دشتی)‏
4.به زندان (شوشتری)‏
5.در قفس (دشتی)‏
6.رقص چوبی (دشتی)‏
7.کوهستانی (دشتی)