[You must be registered and logged in to see this image.]

تغييرات ناخوشايندي كه بسياري از سالمندان با آن مواجه مي‌شوند نظير فوت همسر، مشكلات جسمي و ... مي‌تواند از علل بروز افسردگي بالاخص در افرادي باشد كه حمايت‌هاي لازم روحي و فيزيكي را دريافت نمي‌دارند.
با اين وجود، افسردگي جزئي از روند طبيعي پيري نيست و در واقع بسياري از سالمندان به‌رغم چالش‌هاي گذران عمر، از زندگي خود خرسندند.

افسردگي نه تنها موجب مي‌شود‌، افراد آن طور كه بايد از زندگي لذت نبرند بلكه مي‌تواند عاملي براي به خطر انداختن سلامت آنان نيز باشد. اما اگر قادر به شناسايي علائم افسردگي و يافتن راه‌هاي مؤثر براي حمايت از اين افراد باشيم‌، فرد افسرده مي‌تواند زندگي شاد و شيريني را تجربه كند.

تنزل و افتادگي بسيار دشوار است‌، حال چه فقدان استقلال فردي‌، حركتي و سلامتي و يا از دست دادن عزيزي باشد كه به او علاقه‌منديم. احساس ناراحتي و غم در اين شرايط امري است طبيعي حتي اگر هفته‌ها و ماه‌ها ادامه داشته باشد‌، با اين وجود ازدست‌دادن اميد و انگيزه، روندي طبيعي نبوده و مطمئنا موجبات افسردگي را پديد خواهد آورد.

اگرچه افسردگي در بين سالمندان امري معمول است تنها درصد كمي از اين قشر از حمايت‌هاي لازم برخوردارند‌. دلايل بسياري براي ناديده‌گرفتن اين افراد وجود دارد. برخي تصور مي‌كنند افسردگي جزئي از روند پيري و پيامد ازكارافتادگي‌است‌. سالمندان اغلب در انزوا به سر مي‌برند و كسي متوجه اندوه و دلتنگي آنان نمي‌شود.

بسياري از پزشكان تنها به درمان بيماري جسمي آنان پرداخته و ‌افسردگي آنان را ناديده مي‌گيرند و البته بسياري از افراد مسن نيز از صحبت درباره احساسات خود اباء دارند‌. بي‌توجهي و ناديده گرفتن هشدارها مي‌تواند نتايج مخربي دربرداشته باشد. بنابراين‌ شناخت اين علائم و جست‌وجوي راه‌هايي براي حمايت از سالخوردگان بسيار بااهميت است‌.

دلايل افسردگي در سالمندان

1- انزوا و تنهايي‌: به‌دليل كاهش روابط اجتماعي و مشكلات جسمي
2-‌ از‌دست‌دادن انگيزه و هدف: احساس بي‌هويتي و بي‌هدفي به‌دليل بازنشستگي و يا محدوديت‌هاي فيزيكي در انجام فعاليت‌ها
3- ‌مشكلات جسمي‌: بيماري و ناتواني، دردهاي مزمن و شديد و سابقه جراحي
4-‌ تجويز دارو: بسياري از نسخه‌هاي دارويي محرك و يا تشديد‌كننده افسردگي‌اند
5-‌ ترس و اضطراب‌: وحشت از مرگ و نگراني به خاطر مشكلات مالي و يا جسمي

علائم و نشانه‌هاي افسردگي سالمندان

1- دلتنگي
2- خستگي
3- كاهش وزن و اشتها
4- اختلال در خواب
5- احساس بي‌ارزشي و سربار بودن
6- تصور مدام مرگ
7- كاهش و يا عدم‌علاقه به سرگرمي‌ها و تفريحات پيشين
8-گوشه‌گيري و كناره‌گيري از اجتماع

افسردگي، خالي از اندوه و دلتنگي

هميشه تصورات ما از افراد افسرده درست نيست. بسياري از آنان احساس ناراحتي نمي‌كنند و در عوض از كمبود انرژي و يا مشكلات جسمي شكايت دارند‌. در واقع مشكلات جسمي نظير دردهاي آرتروز و سردرد كه مدام تشديد مي‌شود، نشانه افسردگي در سالمندان است‌ كه در اينجا ما به برخي از علائم اين قشر از افراد اشاره مي‌كنيم:

1- دردهاي بي‌دليل و ناگهاني
2- نااميدي و درماندگي
3- ضعف حافظه
4- رنجش و تحريك پذيري
5- بي توجهي به غذا‌خوردن، عدم‌استفاده از داروها
6- بي توجهي به بهداشت شخصي
حمايت از سالمندان افسرده

افسردگي باعث تداخل در توانايي افراد براي كمك به روند درمان و به‌دست‌آوردن انرژي از دست رفته، مي‌شود. سالمندان افسرده به مرور زمان مشكلات عديده‌تري را تجربه خواهند كرد و اگر حاضر به قبول بيماري خود نبوده و يا به سبب خجالت و غرور از كمك طلبيدن اباء داشته باشند، شرايط پيچيده‌تر خواهد شد در نتيجه از‌ميان‌برداشتن چنين موانعي ما را در بهبود هر چه بيشتر اين افراد ياري خواهد داد‌.

اگر از سالمندي مراقبت مي‌كنيد كه دچار افسردگي است مي‌توانيد حمايت عاطفي خود را به او اظهار كنيد و به سخنانش با صبر و حوصله گوش فرا دهيد. او را به خاطر احساساتش سرزنش نكنيد و به واقعيت‌هايي اشاره كنيد كه در او ايجاد اميد مي‌كند. همچنين مي‌توانيد در تشخيص به موقع و تسريع روند درماني او نظارت داشته باشيد. او را نزد پزشك آگاه و باتجربه برده و در طول دوره درمان او را همراهي كنيد‌.

راه‌هاي ديگري نيز براي كمك به عزيزان سالمندتان وجود دارد كه در اينجا چندي را ذكر خواهيم كرد:

1- به او پيشنهاد قدم زدن بدهيد: هنگامي‌كه ذهن و بدن فرد فعال است افسردگي كاهش مي‌يابد‌. به او فعاليت‌هايي را پيشنهاد دهيد كه او از انجام آن لذت ببرد. قدم‌‌زدن، فعاليت‌هاي هنري، ديدن فيلم و يا رفتن به موزه و هر‌آنچه باعث فعال نگه داشتن ذهن و جسم او شود مؤثر خواهد بود.

2- برنامه منظم روزانه داشته باشيد‌: بيرون رفتن گروهي‌، ملاقات با دوستان و آشنايان‌، رفتن به اجتماعات و گروه‌هاي همسالان مي‌تواند او را در مقابله با تنهايي و انزوا ياري دهد‌. اگر او در مقابل برنامه‌هاي شما مقاومت كرد با ملايمت برخورد كرده و او را به بودن با جمع ترغيب كنيد.

3-وعده‌هاي غذايي سالم مصرف كنيد‌: يك رژيم غذايي ناسالم باعث تشديد افسردگي مي‌شود‌. بنابراين سعي كنيد رژيم غذايي او مملو از سبزيجات‌، ميوه‌، حبوبات و پروتئين كافي باشد‌.

4- فرد را ترغيب به تكميل دوره درمان خود كنيد‌: افسردگي به سرعت و به‌دنبال ناقص گذاشتن دوره درمان بازمي‌گردد.

5-وعده‌هاي دارويي تجويز‌شده را به او ياد آوري كنيد‌.

كمك به‌خود براي درمان افسردگي

اگر افسرده هستيد احتمالا حوصله انجام هيچ فعاليت و يا ديدن كسي را نداريد اما به خاطر داشته باشيد انزوا و گوشه‌گيري تنها باعث تشديد علائم خواهد شد‌. هرچه از نظر فيزيكي و ذهني و اجتماعي فعال‌تر باشيد، مطمئنا احساس بهتري خواهيد داشت‌. در اينجا به چندي از روش‌هاي مقابله و جلوگيري از افسردگي اشاره مي‌كنيم:

1- از خانه بيرون بياييد‌: به پارك برويد، به آرايشگاه رفته و دستي به سر و گوش خود بكشيد و ناهار را با دوستانتان ميل كنيد.

2- ‌با ديگران در ارتباط باشيد: زمان‌هايي را كه تنها هستيد كاهش دهيد‌، اگر قادر به حركت نيستيد از كساني كه دوستشان داريد دعوت كنيد تا به ديدنتان بيايند و يا با تلفن با آنها در تماس باشيد.

3- ‌داوطلب كمك به ديگران شويد‌: كمك به ديگران يكي از بهترين راه‌هاي به‌دست‌آوردن ارزش و احترام است‌.

4- مي‌توانيد مشغول به يادگيري مهارتي جديد شويد‌: به‌دنبال فعاليت‌هايي برويد كه هميشه آرزوي انجام آن را داشته و قادر باشد خلاقيت شما را شكوفا سازد.

5-‌ بخنديد‌: خنده بر هر درد بي‌درمان دواست‌. خواندن و گوش‌كردن به مطالب طنزآميز مي‌تواند روحيه شما را تقويت كند.

6-‌ ورزش كنيد‌: اگر بيمار و ناتوان هستيد راه‌هاي بسياري وجود دارد تا قدرت بدني خود را بالا ببريد حتي روي صندلي و ويلچر.

داروهاي تحريك‌كننده افسردگي

تمام داروها اثرات جانبي دارند اما برخي از اين داروها موجب بروز علائم افسردگي و يا تشديد آن مي‌شوند. فعل و انفعالات شيميايي و يا استفاده نامنظم از نسخه دارويي تجويز شده نيز عاملي‌براي بروز افسردگي است و اين خطر براي سالمندان كه احتمالا از چندين نسخه دارويي متفاوت استفاده مي‌كنند‌، بيشتر است.

داروهايي كه ممكن است باعث تحريك افسردگي شوند عبارتند از:
1- داروهـــاي استروئيــدي و هورموني
2- داروهاي بيماران مبتلا به آرتروز
3- داروهاي پايين آورنده فشار خون
4- داروهاي تجويزي بيماران قلبي
5- داروهاي بيماران مبتلا به سرطان
6- مسكن‌ها

شما مي‌توانيد ليستي از تمام داروهاي مصرفي را تهيه و به پزشك معالج او نشان دهيد‌. در اين مواقع پزشك به شما خواهد گفت كه داروها باعث ايجاد علائم افسردگي خواهند شد يا نه‌.

در پايان مشاوره با يك روانپزشك و گروه كاردرماني براي درمان افسردگي بسيار
رضايت بخش خواهد بود و به خاطر داشته باشيد مشاوره مي‌تواند همانند داروهاي تجويزي پزشك در كاهش علائم بسيار مؤثر واقع شود.