علائمي كه مي‌توانند ما را به مصرف و اعتياد فرزندمان مشكوك كنند بسته به مدت شروع مصرف و نوع ماده مصرفي مي‌توانند متفاوت باشند.
مصرف مواد در بسياري از موارد باعث تغيير برخي از صفات شخصيتي شخص مي‌شود، نوجواني كه مدت‌ها گوشه‌گير بوده و تمايلي به برقراري ارتباط نداشته، به طور ناگهاني تمايل زيادي به جمع‌هاي دوستانه پيدا مي‌كند، پرحرف مي‌شود‌، دوستي‌هاي جديدي برقرار مي‌كند و... مصرف مواد مي‌تواند بر عملكردهاي تحصيلي شخص موثر باشد.

برخي از دانش‌آموزان دچار افت تحصيلي مي‌شوند، در حالي كه برخي ديگر به‌خصوص در شروع مصرف، عملكرد تحصيلي‌شان به طور ناگهاني افزايش مي‌يابد. شخص در مقابل تكاليف مدرسه بي‌مسئوليت مي‌شود. دير سر كلاس‌ها حاضر مي‌شود و ممكن است بي‌قراري زيادي سركلاس درس نشان دهد. بي‌حوصلگي، پرخاشگري، اضطراب، بي‌قراري، تمايل به پنهان‌كاري و... از علائم ديگري هستند كه در رفتارهاي نوجوانان و جوانان قابل توجه هستند. مصرف مواد مي‌تواند عوارض جسماني قابل توجهي در فرد ايجاد كند.

يكي از بارزترين نشانه‌ها، تغيير دوره‌هاي خواب و خوابيدن در روز است. مثلا فرد ممكن است تا نيمه شب بيدار بماند، در حالي كه روز بعد تا ظهر بخوابد. در مصرف برخي مواد مثل موادمخدر، افزايش زيادي در خواب فرد ايجاد مي‌شود، در حالي كه در مصرف بعضي مواد ديگر مثل شيشه و يا مواد محرك ديگر، ميزان خواب كاهش چشمگيري پيدا مي‌كند. به طوري كه ممكن است شخص تا 72ساعت نتواند بخوابد.

تغيير اشتها، كاهش وزن، ريزش مكرر آب از چشم‌ها و لرزيدن تمام بدن همگي علائمي هستند كه مي‌توانند نشانه‌اي از مصرف مواد باشند. اطلاع والدين از عوامل زمينه‌ساز اعتياد در جوانان، مواد خطرناك و غيرقانوني و ابزار، روش‌ها، ويژگي‌ و علائم مصرف اين مواد از مهم‌ترين راهكارهاي مقابله با اعتياد است.