معمولا افزايش فشارخون سيستميك در بزرگسالان به وجود مي‌آيد و اگر درمان نشود به علت اصلي سكته‌هاي مغزي، قلبي و نارسايي كليوي تبديل مي‌شود. گفته مي‌شود شيوع افزايش فشارخون با سن رابطه‌اي مستقيم دارد و ثابت شده 15 درصد افرادي كه در سنين پايين مبتلا به فشارخون هستند، وقتي سن آنها به بالاي 60 الي 65 سال مي‌رسد، حدود 60 درصد، بيماري افزايش مي‌يابد.
اما هيچ مي‌دانستيد كودكان هم به بيماري فشارخون مبتلا مي‌شوند؟
دكتر وقار گنجوي چنگيزي، متخصص بيماري‌هاي كودكان و فوق‌تخصص نوزادان در گفتگو با «جام‌جم» اظهار مي‌كند: افزايش فشار خون سيستميك در كودكان ناشايع است و شيوعي كمتر از 1 درصد دارد ولي اگر فشارخون در دوران كودكي مشاهده شود زمينه بيماري فراهم مي‌شود كه به آن فشارخون ثانويه گفته مي‌شود.
در حالي كه در بزرگسالان فشارخون معمولا اوليه است، يعني بدون هيچ علت زمينه‌اي اين بيماري در آنها به وجود مي‌آيد اما مشاهده شده است كساني كه در دوران كودكي، به هر دليلي مبتلا به فشارخون هستند شانس افزايش فشارخون در بزرگسالي، در آنها حدود 4/2 برابر بيشتر از سايرين است.
به گفته اين پزشك متخصص، افرادي كه در بزرگسالي مبتلا به فشارخون جدي هستند كساني اند كه در دوران كودكي، بالاترين حد فشارخون مجاز را (يعني بيشتر از 90 درصد) دارند.
دكتر گنجوي با اشاره به اين كه رابطه مستقيمي بين افزايش فشارخون ايام كودكي و پيدايش بيماري تصلب شرايين وجود دارد ، مي‌افزايد: با اين حساب بايد اندازه‌گيري فشارخون، قسمتي از معاينه و بررسي‌هاي روتين كودكان 3 سال به بالا باشد و اين مساله بايد در افرادي كه زمينه افزايش فشارخون در سابقه فاميلي دارند، قدري جدي‌تر مد نظر قرار گيرد.
ولي آنچه كه در اين حين مهم است اين كه اندازه‌گيري فشارخون مساله مهمي است و وقتي اندازه‌گيري صورت مي‌پذيرد آرام بودن بيمار و استفاده صحيح از دستگاه فشارخون يكي از مهم‌ترين اصولي است كه بايد اجرا شود، چرا كه اندازه‌گيري دقيق فشارخون كودك يكي از سخت‌ترين و وقت‌گيرترين معاينات پزشك اطفال است و به هنگام مضطرب بودن كودك، فشارخون بالا خواهد رفت و موجبات تشخيص اشتباه بيماري فراهم مي‌شود.
به همين دليل اندازه‌گيري فشارخون كودك در سنين مختلف، طبق استاندارد خاصي دور بازو قرار مي‌گيرد كه اندازه بازو و وزن كودك در اولويت است و براي اندازه‌گيري دقيق هر چهار اندام (دو دست و دو پا) بررسي مي‌شوند.
بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه فشارخون با افزايش سن اضافه مي‌شود و به قد و وزن افراد مرتبط است. اين فوق تخصص نوزادان با بيان اين مطلب متذكر مي‌شود: به همين علت است كه پزشكان براي تعيين ميزان فشارخون طبيعي در دوران كودكي از جداول و منحني‌هاي بررسي فشارخون استفاده مي‌كنند.
وي مي‌گويد: بالاترين حد طبيعي فشار خون در نوزادان 85 تا 90 ميلي‌متر جيوه و پايين‌ترين حد آن 55 تا 65 ميلي‌متر جيوه است.
عوامل افزايش فشار خون كودكان
وراثت، نوع تغذيه، استرس و چاقي مي‌توانند در بروز فشار خون اوليه نقش داشته باشند؛ ولي وقتي شخصي در سنين بزرگسالي به اين بيماري مبتلا مي‌شود، نمي‌توان به دنبال بيماري‌هاي زمينه‌اي گشت و يا علتي براي آن پيدا كرد و بالعكس فشار خون دوران كودكي كه بر اثر عوامل زمينه‌اي همانند برخي از بيماري‌ها همچون بيماري‌هاي كليوي ايجاد مي‌شود كه هميشه بايد به احتباس آب و نمك در اين خصوص توجه خاصي شود.
دكتر گنجوي چنگيزي با عنوان اين مطلب مي‌افزايد: ناهنجاري‌هاي مادرزادي كليه و عروق، بيماري‌هاي كليوي ناشي از انسداد مجاري ادراري، عفونت‌هاي ايجاد شده در كليه (سيستم ادراري)، ضربه‌هايي كه به سيستم ادراري وارد و باعث خونريزي مي‌شود، وجود تومورها در سيستم ادراري، جراحي كليه و پيوندهاي كليه از عوامل افزايش‌دهنده فشار خون كودكان است.
پس از بيماري‌هاي دسته كليوي، بيماري‌هاي قلبي و عروقي و در راس آنها كوارك تاسيون آئورت از عوامل مخرب افزايش فشار خون است كه پس از آن بيماري‌هاي سيستم عصبي مركزي، عامل مهمي در اين زمينه‌اند و مغز و اعصاب در آن درگيرند و عفونت‌هاي سيستم عصبي مركزي، تومورهاي سيستم عصبي، صدمه‌ها و خونريزي‌ها را شامل مي‌شوند.
اين متخصص اطفال دسته آخر از عوامل افزايش فشار خون در كودكان را مصرف برخي از داروها ذكر كرده و يادآور مي‌شود در برخي از موارد، تماس بيش از حد با جيوه، سرب و همچنين مسموميت با ويتامين D (دي) عامل افزايش فشار خون است.
وي در پايان تصريح كرد: اجتناب از استرس، تغذيه صحيح، ورزش و پيشگيري از چاقي مي‌تواند از عوامل عدم بروز بيماري به شمار آيد.
اما هيچ مي‌دانستيد كودكان هم به بيماري فشارخون مبتلا مي‌شوند؟
دكتر وقار گنجوي چنگيزي، متخصص بيماري‌هاي كودكان و فوق‌تخصص نوزادان در گفتگو با «جام‌جم» اظهار مي‌كند: افزايش فشار خون سيستميك در كودكان ناشايع است و شيوعي كمتر از 1 درصد دارد ولي اگر فشارخون در دوران كودكي مشاهده شود زمينه بيماري فراهم مي‌شود كه به آن فشارخون ثانويه گفته مي‌شود.
در حالي كه در بزرگسالان فشارخون معمولا اوليه است، يعني بدون هيچ علت زمينه‌اي اين بيماري در آنها به وجود مي‌آيد اما مشاهده شده است كساني كه در دوران كودكي، به هر دليلي مبتلا به فشارخون هستند شانس افزايش فشارخون در بزرگسالي، در آنها حدود 4/2 برابر بيشتر از سايرين است.
به گفته اين پزشك متخصص، افرادي كه در بزرگسالي مبتلا به فشارخون جدي هستند كساني اند كه در دوران كودكي، بالاترين حد فشارخون مجاز را (يعني بيشتر از 90 درصد) دارند.
دكتر گنجوي با اشاره به اين كه رابطه مستقيمي بين افزايش فشارخون ايام كودكي و پيدايش بيماري تصلب شرايين وجود دارد ، مي‌افزايد: با اين حساب بايد اندازه‌گيري فشارخون، قسمتي از معاينه و بررسي‌هاي روتين كودكان 3 سال به بالا باشد و اين مساله بايد در افرادي كه زمينه افزايش فشارخون در سابقه فاميلي دارند، قدري جدي‌تر مد نظر قرار گيرد.
ولي آنچه كه در اين حين مهم است اين كه اندازه‌گيري فشارخون مساله مهمي است و وقتي اندازه‌گيري صورت مي‌پذيرد آرام بودن بيمار و استفاده صحيح از دستگاه فشارخون يكي از مهم‌ترين اصولي است كه بايد اجرا شود، چرا كه اندازه‌گيري دقيق فشارخون كودك يكي از سخت‌ترين و وقت‌گيرترين معاينات پزشك اطفال است و به هنگام مضطرب بودن كودك، فشارخون بالا خواهد رفت و موجبات تشخيص اشتباه بيماري فراهم مي‌شود.
به همين دليل اندازه‌گيري فشارخون كودك در سنين مختلف، طبق استاندارد خاصي دور بازو قرار مي‌گيرد كه اندازه بازو و وزن كودك در اولويت است و براي اندازه‌گيري دقيق هر چهار اندام (دو دست و دو پا) بررسي مي‌شوند.
بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه فشارخون با افزايش سن اضافه مي‌شود و به قد و وزن افراد مرتبط است. اين فوق تخصص نوزادان با بيان اين مطلب متذكر مي‌شود: به همين علت است كه پزشكان براي تعيين ميزان فشارخون طبيعي در دوران كودكي از جداول و منحني‌هاي بررسي فشارخون استفاده مي‌كنند.
وي مي‌گويد: بالاترين حد طبيعي فشار خون در نوزادان 85 تا 90 ميلي‌متر جيوه و پايين‌ترين حد آن 55 تا 65 ميلي‌متر جيوه است.
عوامل افزايش فشار خون كودكان
وراثت، نوع تغذيه، استرس و چاقي مي‌توانند در بروز فشار خون اوليه نقش داشته باشند؛ ولي وقتي شخصي در سنين بزرگسالي به اين بيماري مبتلا مي‌شود، نمي‌توان به دنبال بيماري‌هاي زمينه‌اي گشت و يا علتي براي آن پيدا كرد و بالعكس فشار خون دوران كودكي كه بر اثر عوامل زمينه‌اي همانند برخي از بيماري‌ها همچون بيماري‌هاي كليوي ايجاد مي‌شود كه هميشه بايد به احتباس آب و نمك در اين خصوص توجه خاصي شود.
دكتر گنجوي چنگيزي با عنوان اين مطلب مي‌افزايد: ناهنجاري‌هاي مادرزادي كليه و عروق، بيماري‌هاي كليوي ناشي از انسداد مجاري ادراري، عفونت‌هاي ايجاد شده در كليه (سيستم ادراري)، ضربه‌هايي كه به سيستم ادراري وارد و باعث خونريزي مي‌شود، وجود تومورها در سيستم ادراري، جراحي كليه و پيوندهاي كليه از عوامل افزايش‌دهنده فشار خون كودكان است.
پس از بيماري‌هاي دسته كليوي، بيماري‌هاي قلبي و عروقي و در راس آنها كوارك تاسيون آئورت از عوامل مخرب افزايش فشار خون است كه پس از آن بيماري‌هاي سيستم عصبي مركزي، عامل مهمي در اين زمينه‌اند و مغز و اعصاب در آن درگيرند و عفونت‌هاي سيستم عصبي مركزي، تومورهاي سيستم عصبي، صدمه‌ها و خونريزي‌ها را شامل مي‌شوند.
اين متخصص اطفال دسته آخر از عوامل افزايش فشار خون در كودكان را مصرف برخي از داروها ذكر كرده و يادآور مي‌شود در برخي از موارد، تماس بيش از حد با جيوه، سرب و همچنين مسموميت با ويتامين D (دي) عامل افزايش فشار خون است.
وي در پايان تصريح كرد: اجتناب از استرس، تغذيه صحيح، ورزش و پيشگيري از چاقي مي‌تواند از عوامل عدم بروز بيماري به شمار آيد.