تزريق واكسن پنومواكس و آنفلوآنزا، به افراد بالاي 50 سال، مبتلايان به اختلالات ايمني، مصرف‌كنندگان داروهاي كورتوني و سايتوتوكسيك، مبتلايان به بيماري‌هاي تنفسي مزمن نظير آسم COPD، قلب و عروق، افرادي با سابقه بيماري‌هاي قلبي (آنفاركتوس) توصيه مي‌شود.
براساس گزارش‌هاي آماري بيماري‌هاي زائران بيت‌الله الحرام وزارت بهداشت در حج تمتع سال‌هاي گذشته، توصيه‌ها و هشدارهاي بهداشتي براساس شيوع بيماري‌ها ارائه شد.
دكتر سيد منصور رضوي، مسئول سابق بهداشت حج، با بيان اينكه گزارش‌ها نشان داده كه 75 درصد از زائران يكصد هزار نفري ايراني در طول سفر حج تمتع به انواع گرفتاري‌هاي تنفسي مبتلا مي‌شوند، اظهار كرد: اين گرفتاري‌هاي تنفسي به‌صورت سرماخوردگي ساده (common cold) و با علائم تب خفيف، گلودرد، آبريزش و گرفتگي بيني يا سندرم شبه آنفلوآنزا و آنفلوآنزا با علائم كمر درد شديد، تب بالا، سرفه، گرفتگي بيني و آبريزش شديد و پس از قطع تب سرفه‌هاي شديد و طولاني مدت تظاهر مي‌كند.
وي با اشاره به شيوع سينوزيت، سينوبرونشيت، آسم و COPD در بين زائران گفت: شايد گرفتاري تنفسي به‌صورت پنوموني، سندرم آلرژي، گلودرد چركي، اوتيت مديا و يا گوش درد باشد.
اين متخصص عفوني ادامه داد: طي پنج سال گذشته، سالانه 75 درصد از زائران ايراني به نوعي به گرفتاري تنفسي مبتلا مي‌شوند.
دكتر رضوي افزود: شايد روند بيماري تا 2 ماه بعد نيز ادامه داشته باشد از اين‌رو با استراحت به‌مدت 3 روز، عدم‌شركت در تراكم‌هاي غيرواجب نظير طواف مستحبي، پرهيز از روبوسي و مصافحه، شست و شوي مداوم دست و پرهيز از اضطراب، مصرف فراوان ميوه و سبزي و خودداري از مصرف بي‌رويه آنتي بيوتيك‌ها و كورتيكواستروئيدها (به‌منظور جلوگيري از افت سيستم ايمني) مي‌توان به بهبود سريع‌تر بيماري كمك كرد.
وي با اشاره به تجويز قرص‌هاي مكيدني آنتي سپتيك (streplis) به زائران از سوي پزشكان در ادامه، مراجعه فراوان زائران به پزشك را عاملي براي سردرگمي آنان برشمرد و يادآور شد: توصيه مي‌شود زائران پيش از عزيمت به بيت‌الله الحرام واكسن توأم پنومواكس و آنفلوآنزا و يا با يك هفته فاصله را تزريق كنند.
وي در ادامه توضيح داد: تزريق واكسن پنومواكس و آنفلوآنزا مانع از ابتلا به عفونت نمي‌شود اما درصورت ابتلا مانع از تبديل آن به فرم كشنده و وخيم خواهد شد.
دكتر رضوي با تاكيد بر پرهيز از مصرف فراوان موز براي زائراني با سابقه آلرژي و حساسيت به مواد غذايي و آلرژن گفت: موز حاوي مقادير فراواني هيستامين است كه عوارض آلرژيك را به همراه دارد.
اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اين كه طي پنج سال گذشته شيوع بيماري‌هاي قلبي در بين زائران بيت‌الله الحرام 5/3 درصد، پرفشاري خون 10 درصد و ديابت قندي 5 درصد بوده است، افزود: با توجه به غربالگري و آزمايش‌هاي مركز پزشكي حج پيش از اعزام، بيماري ديابت و فشار خون افراد تحت كنترل است و به بيماران شديد قلبي اجازه تشرف به حج داده نمي‌شود و به لحاظ شرعي نيز براي آنان حرجي وجود ندارد.
دكتر رضوي با توصيه به زائران مبتلا به پرفشاري خون مبني بر پرهيز از مصرف غذاهاي پرنمك و تاكيد بر مصرف غذاهاي رژيمي گفت: براي بيماران قلبي و ديابتي نيز غذاي رژيمي
در نظر گرفته مي‌شود.
وي با اشاره به بروز بيماري‌هاي گوارشي نظير اسهال‌هاي تهاجمي و غيرتهاجمي، گاستريت و يبوست، افزود: چنانچه در بين زائران آب بطري بهداشتي توزيع مي‌شود بايد از نوشيدن آب بين راهي خودداري كنند.
دكتر رضوي، ميزان بروز اختلالات اسكلتي – عضلاني را در بين زائران 15 درصد برشمرد و افزود: اين اختلالات عمدتا به‌علت پياده‌روي‌هايي است كه زائران در سنين بالا در زير آفتاب به آن مبادرت مي‌ورزند كه به ازدست دادن آب و يا حتي گم شدن آنان منجر مي‌شود.
مسئول سابق بهداشت حج، با بيان اينكه درصورت نياز به درمان بستري، زائران بايد صرفا به بيمارستان‌هاي طرف قرارداد با ايران مراجعه كنند، افزود: مركز پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران تداركات مناسبي را براي زائران ديده است و با بهترين بيمارستان عربستان سعودي طرف قرارداد بوده و در شهرهاي مكه مكرمه و مدينه منوره دو بيمارستان خدمات مناسبي را به زائران ارائه مي‌كنند.
اين متخصص عفوني، با اشاره به شيوع شكستگي‌ها در دنده، استخوان و انگشتان پا در بين زائران گفت: اگر به زائران به واسطه فلسفه اسلامي و عقيدتي توصيه مي‌شود كه حين
محرم شدن از دمپايي استفاده كنند آنان نبايد در ساير اماكن نظير بازار، خيابان، حين رفتن به غار حراء و جبل النور به پوشيدن دمپايي مبادرت ورزند زيرا شاهد بروز موارد فراوان پيچ خوردگي پا و به‌دنبال آن پارگي تاندون خواهيم بود.
دكتر رضوي، با بيان اينكه به‌طور ميانگين از هر 10 هزار زائر 70 نفر به اين عارضه دچار مي‌شوند، گفت: اين در حالي است كه با كمي توجه و رعايت دقت مي‌توان مانع از بروز اين موارد شد.
وي به سقوط از بلندي، پله برقي و آسانسور، ليز خوردن در حمام، معابر و اصابت سنگ در مراسم رمي جمرات به‌عنوان حوادث زائران بيت‌الله الحرام اشاره كرد و افزود: پرتاب سنگ در رمي جمرات كار نمادين و عميقي است كه مي‌توان با صرف اندكي دقت و استفاده از عينك طلقي مانع از وقوع حوادث چشمي شد.
براساس اين گزارش، معاون هماهنگي و نظارت تخصصي مركز پزشكي حج و زيارت نيز گفت: زائران به پزشك كاروان اعتماد كنند و اطلاعات كاملي از وضعيت جسمي و بيماري خود ارائه دهند و گمان نكنند معاينه‌هاي پزشكي به معني جلوگيري از اعزام است.
امين رضا طباطبايي به ايسنا گفت: اين تفكر كه با طرح بيماري از سفر زائر به حج تمتع جلوگيري مي‌شود، درست نيست و همواره به زائران توصيه مي‌شود كه تمام مسائل مربوط به بيماري‌هاي گذشته و كنوني و وضعيت جسمي خود را شفاف با پزشك همراه كاروان مطرح كنند.
چون پزشك كاروان بايد اطلاعات كاملي از وضعيت زائر داشته باشد تا بتواند برنامه‌ريزي كند.
وي اظهار داشت: بايد بيماران پرخطر مانند ديابتي‌ها، كليوي و فشار خوني‌ها كه قرار است به اين سفر معنوي بروند شناسايي شوند تا پزشك امكان برنامه‌ريزي غذايي و دارويي داشته باشد و اين سفر با كمترين مشكلات انجام شود.
وي ادامه داد: در گذشته زائراني بودند كه بيماري‌هاي كليوي، قلبي و ديابتي داشتند و وضعيت خود را به پزشك اطلاع نداده بودند، بنابراين مجبور شديم اين افراد را از ابتدا تا انتهاي سفر در بيمارستان بستري كنيم و تعداد قابل توجهي را قبل از انجام اعمال به كشور بازگردانيم كه اين اتفاق براي ديگر زائران كاروان مشكلاتي را به‌وجود آورد و آن زائران نيز تنها به اين دليل ساده كه وضعيت خود را گزارش نداده بودند تا مطابق وضعيت جسمي‌شان برنامه‌ريزي شود، از مناسك حج بازماندند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه معمولا از اعزام مبتلايان كدام بيماري‌ها به عربستان جلوگيري مي‌شود، گفت: ممكن است از اعزام زائراني كه سرطان‌هاي پيشرفته دارند و يا بيماراني با سابقه سكته مغزي كه ديگر استطاعت جسمي ندارند، جلوگيري شود، البته اگر واقع‌بينانه نگاه شود اين زائران تكليفي ندارند و حج بر آنها واجب نيست، اين موارد كم هستند و معمولا با مراقبت‌هاي پزشكي مشكل رفع مي‌شود.
طباطبايي افزود: امسال از اعزام برخي بيماران قلبي كه قادر به تشرف نيستند جلوگيري مي‌شود، چون امكان سكته وجود دارد.
مواردي است كه براي عمل و آنژيوگرافي معرفي شده‌اند و ممكن است امسال اعزام نشوند، ولي سال آينده در سلامتي اين اعمال را انجام مي‌دهند.
وي به اعزام مادران باردار به حج اشاره كرد و گفت: سفر مادر در چنين زماني مشكلات بسياري ايجاد مي‌كند، در سال‌هاي گذشته آمار سقط جنين در ميان مادران باردار با توجه به شرايط عربستان در موسم حج بالا بوده و حتي گاهي به مرگ مادر منجر مي‌شد، اما در حال حاضر با نظارت‌هايي كه صورت مي‌گيرد از اعزام اين افراد جلوگيري مي‌شود.
وي با تاكيد بر اينكه زائران براي داروهايي كه قرار است در اين سفر همراه بياورند حتما به پزشك معالج و متخصص خود مراجعه و داروهاي يك ماه خود را همراه داشته باشند، افزود: چون امكان دارد همه اقلام دارويي در عربستان موجود نباشد و تهيه دارو از داروخانه‌هاي اين كشور نيز هزينه بالايي نياز دارد، اين داروها به همان ترتيب توصيه و نسخه شده مصرف شود و دارويي را بدون نظر پزشك معالج خود كم و زياد نكنند، چون اين اقدام زائران همواره مشكلاتي ايجاد مي‌كند.
طباطبايي ادامه داد: وسايل امداد و كمك تجهيزات توانبخشي مورد نياز مانند سمعك، عصا، عينك و اضافه آن را همراه داشته باشند، چون تهيه آنها در عربستان مشكل است.
به گفته وي، حجم فعاليت بدني زائران در مناسك حج نسبت به شرايط معمول داخل كشور بالا ست و ضرورت دارد پيش از سفر پياده‌روي‌ها بيشتر شود تا توانايي بدني آنها افزايش يابد.
زائران در اين سفر به پزشك كاروان اعتماد كنند و اگر آغاز بيماري را احساس كردند، اطلاع دهند تا كنترل شود.
معاون هماهنگي و نظارت تخصصي مركز پزشكي حج و زيارت درباره تغذيه زائران دراين سفر اظهارداشت: رژيم غذايي زائران با آنچه در ايران مصرف مي‌كنند، متفاوت و سنگين‌تر است و زائر بايد رعايت كند و سعي شود از غذاهاي چرب، پرنمك و نوشابه استفاده نكند.
گاهي مصرف زياد ميوه‌هايي مانند موز، بيماري‌هاي گوارشي و افزايش وزن بدن را موجب مي‌شود. ممكن است عدم‌رعايت اين مسائل ساده غذايي به بيماري فشارخون منجر شود كه بايد مراقبت‌هايي را انجام دهند
براساس گزارش‌هاي آماري بيماري‌هاي زائران بيت‌الله الحرام وزارت بهداشت در حج تمتع سال‌هاي گذشته، توصيه‌ها و هشدارهاي بهداشتي براساس شيوع بيماري‌ها ارائه شد.
دكتر سيد منصور رضوي، مسئول سابق بهداشت حج، با بيان اينكه گزارش‌ها نشان داده كه 75 درصد از زائران يكصد هزار نفري ايراني در طول سفر حج تمتع به انواع گرفتاري‌هاي تنفسي مبتلا مي‌شوند، اظهار كرد: اين گرفتاري‌هاي تنفسي به‌صورت سرماخوردگي ساده (common cold) و با علائم تب خفيف، گلودرد، آبريزش و گرفتگي بيني يا سندرم شبه آنفلوآنزا و آنفلوآنزا با علائم كمر درد شديد، تب بالا، سرفه، گرفتگي بيني و آبريزش شديد و پس از قطع تب سرفه‌هاي شديد و طولاني مدت تظاهر مي‌كند.
وي با اشاره به شيوع سينوزيت، سينوبرونشيت، آسم و COPD در بين زائران گفت: شايد گرفتاري تنفسي به‌صورت پنوموني، سندرم آلرژي، گلودرد چركي، اوتيت مديا و يا گوش درد باشد.
اين متخصص عفوني ادامه داد: طي پنج سال گذشته، سالانه 75 درصد از زائران ايراني به نوعي به گرفتاري تنفسي مبتلا مي‌شوند.
دكتر رضوي افزود: شايد روند بيماري تا 2 ماه بعد نيز ادامه داشته باشد از اين‌رو با استراحت به‌مدت 3 روز، عدم‌شركت در تراكم‌هاي غيرواجب نظير طواف مستحبي، پرهيز از روبوسي و مصافحه، شست و شوي مداوم دست و پرهيز از اضطراب، مصرف فراوان ميوه و سبزي و خودداري از مصرف بي‌رويه آنتي بيوتيك‌ها و كورتيكواستروئيدها (به‌منظور جلوگيري از افت سيستم ايمني) مي‌توان به بهبود سريع‌تر بيماري كمك كرد.
وي با اشاره به تجويز قرص‌هاي مكيدني آنتي سپتيك (streplis) به زائران از سوي پزشكان در ادامه، مراجعه فراوان زائران به پزشك را عاملي براي سردرگمي آنان برشمرد و يادآور شد: توصيه مي‌شود زائران پيش از عزيمت به بيت‌الله الحرام واكسن توأم پنومواكس و آنفلوآنزا و يا با يك هفته فاصله را تزريق كنند.
وي در ادامه توضيح داد: تزريق واكسن پنومواكس و آنفلوآنزا مانع از ابتلا به عفونت نمي‌شود اما درصورت ابتلا مانع از تبديل آن به فرم كشنده و وخيم خواهد شد.
دكتر رضوي با تاكيد بر پرهيز از مصرف فراوان موز براي زائراني با سابقه آلرژي و حساسيت به مواد غذايي و آلرژن گفت: موز حاوي مقادير فراواني هيستامين است كه عوارض آلرژيك را به همراه دارد.
اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اين كه طي پنج سال گذشته شيوع بيماري‌هاي قلبي در بين زائران بيت‌الله الحرام 5/3 درصد، پرفشاري خون 10 درصد و ديابت قندي 5 درصد بوده است، افزود: با توجه به غربالگري و آزمايش‌هاي مركز پزشكي حج پيش از اعزام، بيماري ديابت و فشار خون افراد تحت كنترل است و به بيماران شديد قلبي اجازه تشرف به حج داده نمي‌شود و به لحاظ شرعي نيز براي آنان حرجي وجود ندارد.
دكتر رضوي با توصيه به زائران مبتلا به پرفشاري خون مبني بر پرهيز از مصرف غذاهاي پرنمك و تاكيد بر مصرف غذاهاي رژيمي گفت: براي بيماران قلبي و ديابتي نيز غذاي رژيمي
در نظر گرفته مي‌شود.
وي با اشاره به بروز بيماري‌هاي گوارشي نظير اسهال‌هاي تهاجمي و غيرتهاجمي، گاستريت و يبوست، افزود: چنانچه در بين زائران آب بطري بهداشتي توزيع مي‌شود بايد از نوشيدن آب بين راهي خودداري كنند.
دكتر رضوي، ميزان بروز اختلالات اسكلتي – عضلاني را در بين زائران 15 درصد برشمرد و افزود: اين اختلالات عمدتا به‌علت پياده‌روي‌هايي است كه زائران در سنين بالا در زير آفتاب به آن مبادرت مي‌ورزند كه به ازدست دادن آب و يا حتي گم شدن آنان منجر مي‌شود.
مسئول سابق بهداشت حج، با بيان اينكه درصورت نياز به درمان بستري، زائران بايد صرفا به بيمارستان‌هاي طرف قرارداد با ايران مراجعه كنند، افزود: مركز پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران تداركات مناسبي را براي زائران ديده است و با بهترين بيمارستان عربستان سعودي طرف قرارداد بوده و در شهرهاي مكه مكرمه و مدينه منوره دو بيمارستان خدمات مناسبي را به زائران ارائه مي‌كنند.
اين متخصص عفوني، با اشاره به شيوع شكستگي‌ها در دنده، استخوان و انگشتان پا در بين زائران گفت: اگر به زائران به واسطه فلسفه اسلامي و عقيدتي توصيه مي‌شود كه حين
محرم شدن از دمپايي استفاده كنند آنان نبايد در ساير اماكن نظير بازار، خيابان، حين رفتن به غار حراء و جبل النور به پوشيدن دمپايي مبادرت ورزند زيرا شاهد بروز موارد فراوان پيچ خوردگي پا و به‌دنبال آن پارگي تاندون خواهيم بود.
دكتر رضوي، با بيان اينكه به‌طور ميانگين از هر 10 هزار زائر 70 نفر به اين عارضه دچار مي‌شوند، گفت: اين در حالي است كه با كمي توجه و رعايت دقت مي‌توان مانع از بروز اين موارد شد.
وي به سقوط از بلندي، پله برقي و آسانسور، ليز خوردن در حمام، معابر و اصابت سنگ در مراسم رمي جمرات به‌عنوان حوادث زائران بيت‌الله الحرام اشاره كرد و افزود: پرتاب سنگ در رمي جمرات كار نمادين و عميقي است كه مي‌توان با صرف اندكي دقت و استفاده از عينك طلقي مانع از وقوع حوادث چشمي شد.
براساس اين گزارش، معاون هماهنگي و نظارت تخصصي مركز پزشكي حج و زيارت نيز گفت: زائران به پزشك كاروان اعتماد كنند و اطلاعات كاملي از وضعيت جسمي و بيماري خود ارائه دهند و گمان نكنند معاينه‌هاي پزشكي به معني جلوگيري از اعزام است.
امين رضا طباطبايي به ايسنا گفت: اين تفكر كه با طرح بيماري از سفر زائر به حج تمتع جلوگيري مي‌شود، درست نيست و همواره به زائران توصيه مي‌شود كه تمام مسائل مربوط به بيماري‌هاي گذشته و كنوني و وضعيت جسمي خود را شفاف با پزشك همراه كاروان مطرح كنند.
چون پزشك كاروان بايد اطلاعات كاملي از وضعيت زائر داشته باشد تا بتواند برنامه‌ريزي كند.
وي اظهار داشت: بايد بيماران پرخطر مانند ديابتي‌ها، كليوي و فشار خوني‌ها كه قرار است به اين سفر معنوي بروند شناسايي شوند تا پزشك امكان برنامه‌ريزي غذايي و دارويي داشته باشد و اين سفر با كمترين مشكلات انجام شود.
وي ادامه داد: در گذشته زائراني بودند كه بيماري‌هاي كليوي، قلبي و ديابتي داشتند و وضعيت خود را به پزشك اطلاع نداده بودند، بنابراين مجبور شديم اين افراد را از ابتدا تا انتهاي سفر در بيمارستان بستري كنيم و تعداد قابل توجهي را قبل از انجام اعمال به كشور بازگردانيم كه اين اتفاق براي ديگر زائران كاروان مشكلاتي را به‌وجود آورد و آن زائران نيز تنها به اين دليل ساده كه وضعيت خود را گزارش نداده بودند تا مطابق وضعيت جسمي‌شان برنامه‌ريزي شود، از مناسك حج بازماندند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه معمولا از اعزام مبتلايان كدام بيماري‌ها به عربستان جلوگيري مي‌شود، گفت: ممكن است از اعزام زائراني كه سرطان‌هاي پيشرفته دارند و يا بيماراني با سابقه سكته مغزي كه ديگر استطاعت جسمي ندارند، جلوگيري شود، البته اگر واقع‌بينانه نگاه شود اين زائران تكليفي ندارند و حج بر آنها واجب نيست، اين موارد كم هستند و معمولا با مراقبت‌هاي پزشكي مشكل رفع مي‌شود.
طباطبايي افزود: امسال از اعزام برخي بيماران قلبي كه قادر به تشرف نيستند جلوگيري مي‌شود، چون امكان سكته وجود دارد.
مواردي است كه براي عمل و آنژيوگرافي معرفي شده‌اند و ممكن است امسال اعزام نشوند، ولي سال آينده در سلامتي اين اعمال را انجام مي‌دهند.
وي به اعزام مادران باردار به حج اشاره كرد و گفت: سفر مادر در چنين زماني مشكلات بسياري ايجاد مي‌كند، در سال‌هاي گذشته آمار سقط جنين در ميان مادران باردار با توجه به شرايط عربستان در موسم حج بالا بوده و حتي گاهي به مرگ مادر منجر مي‌شد، اما در حال حاضر با نظارت‌هايي كه صورت مي‌گيرد از اعزام اين افراد جلوگيري مي‌شود.
وي با تاكيد بر اينكه زائران براي داروهايي كه قرار است در اين سفر همراه بياورند حتما به پزشك معالج و متخصص خود مراجعه و داروهاي يك ماه خود را همراه داشته باشند، افزود: چون امكان دارد همه اقلام دارويي در عربستان موجود نباشد و تهيه دارو از داروخانه‌هاي اين كشور نيز هزينه بالايي نياز دارد، اين داروها به همان ترتيب توصيه و نسخه شده مصرف شود و دارويي را بدون نظر پزشك معالج خود كم و زياد نكنند، چون اين اقدام زائران همواره مشكلاتي ايجاد مي‌كند.
طباطبايي ادامه داد: وسايل امداد و كمك تجهيزات توانبخشي مورد نياز مانند سمعك، عصا، عينك و اضافه آن را همراه داشته باشند، چون تهيه آنها در عربستان مشكل است.
به گفته وي، حجم فعاليت بدني زائران در مناسك حج نسبت به شرايط معمول داخل كشور بالا ست و ضرورت دارد پيش از سفر پياده‌روي‌ها بيشتر شود تا توانايي بدني آنها افزايش يابد.
زائران در اين سفر به پزشك كاروان اعتماد كنند و اگر آغاز بيماري را احساس كردند، اطلاع دهند تا كنترل شود.
معاون هماهنگي و نظارت تخصصي مركز پزشكي حج و زيارت درباره تغذيه زائران دراين سفر اظهارداشت: رژيم غذايي زائران با آنچه در ايران مصرف مي‌كنند، متفاوت و سنگين‌تر است و زائر بايد رعايت كند و سعي شود از غذاهاي چرب، پرنمك و نوشابه استفاده نكند.
گاهي مصرف زياد ميوه‌هايي مانند موز، بيماري‌هاي گوارشي و افزايش وزن بدن را موجب مي‌شود. ممكن است عدم‌رعايت اين مسائل ساده غذايي به بيماري فشارخون منجر شود كه بايد مراقبت‌هايي را انجام دهند