Iran Forum
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Iran ForumLog in

Iran Forum helps you connect and share with the people in your life


منشـآت

power_settings_newLogin to reply

descriptionمنشـآت EmptyمنشـآتSun Apr 18, 2010 1:48 pm

more_horiz
منشآت
مخدوم مهربان من، از آن زمان كه رشتـﮥ مراودتِ حضوري گسسته و شيشـﮥ شكيبايي از سنگِ تفرقه و دوري شكسته، اكنون مدت دو سال افزون است كه نه از آن طرف بَريدي و سلامي و نه از اينجانب قاصدي و پيامي. طاير مكاتبات را پَر بسته و كلبـﮥ مراودات را دربسته.

تو بگفتي كه به جا آرم و گفتم كه نياري
عهد و پيمانِ وفاداري و دلداري و ياري

الحمدالله فراغتي داري. نه حَضَري و نه سفري، نه زحمتي و نه بي جوابي، نه بر همخوردگي و نه اضطرابي.

مقدّرِي كه به گُل نكهت و به گِل جان داد
به هر كه هر چه سزا ديد حكمتش، آن داد

شما را طرب داد ما را تعب. قسمت شما حضر شد و نصيب ما سفر. ما را چشم بر در است و شما را شوخ چشمي در بر. فرق است ميان آنكه يارش در بر است با چشمش بر در. خوشا به حالت كه مايـﮥ مَعاشي از حلال داري و هم انتعاشي در وصال؛ نه چون ما دلفكار و در چمنِ «سراب» گرفتار. روزها روزه ايم و شبها دريوزه. شكر خداي را كه طالع نادري و بخت اسكندري داري. نبوَد نكويي كه در آب و گِل تو نيست جز آنكه فراموشكاري.

ياد ياران يار را ميمون بود
خاصه كان ليلي و آن مجنون بود

ياد آريد اي مِهان زين مُرغِ زار
يك صبوحي در ميان مرغزار
اين روا باشد كه من در بند سخت
گه شما بر سبزه، گاهي بر درخت

مخلصان را امشب بزمي نهاده و اسباب عيشي ترتيب داده. دلم پياله، مطربم ناله، اشكم شراب، جگرم كباب. اگر شما را هوس چنين بزمي و به ياد تماشاي بي دلان عزمي است بي تكلّفانه به كلبه ام گذري و به چشمِ ياري به شهيدان كويت نظري.

ماييم و نواي بينوايي
بسم الله اگر حريف مايي

قائم مقام فراهانی

descriptionمنشـآت EmptyRe: منشـآتSun Apr 18, 2010 1:53 pm

more_horiz
درباره نويسنده

ابوالقاسم قائم مقام فراهاني (1193 ق- 1251 ق) وزير عباس ميرزا و محمد شاه قاجار بود. وي با توطئه گروهي از دشمنان ايران از وزارت عزل گرديد و او را به دستور شاه در باغ نگارستان خفه كردند. قائم مقام در نثر فارسي سبكي خاص ايجاده كرده است. او از پيشوايان نثر سادﮤ دورﮤ قاجاري است. از آثار اوست: منشآت (نوشته ها و انشاهاي او)، جلايرنامه (مثنوي فكاهي و انتقادي) ديوان اشعار (شامل قصايد و قطعات و رباعيات)

descriptionمنشـآت EmptyRe: منشـآتMon Apr 19, 2010 12:01 pm

more_horiz
مهربان من دیشب که به خانه آمدم خانه راصحن گلزار وکلبه راطبله عطاردیدم کسی که مایه‌ی نازومحرم رازبودگفت قاصدوقت ظهرکاغذی سربه مهر آورده که سربست به طاق ایوان است وگلدسته باغ رضوان

باکمال شعف وشوق

مهرازسرنامه برگرفتم

گوئی که سرگلابدان است

ندانستم نامه خط شماست،یا نافه مشک خطا،نگارخانه چین است یانگارخانه عنبرین

دل میبردآن خط نگارین

گوئی خط روی دلستان است

پرسشی ازحالم کرده بودی ازحال مبتلای فراق که جسمش اینجا وجان درعراق است،چه میپرسی تانه تصورکنی که بی توصبورم بخداکه بی آن جان ِعزیزشهرتبریزبرای من تب خیزاست بلکه ازملک آذربایجان آذرها به جان دارم.ازجان وعمر بی آن جان بیزارم

گفت معشوقی به عاشق کی فتی

توبه غربت دیده ای بس شهرها

پس کدامین شهرازآنها خوشتراست

گفت آن شهری که دروی دلبراست

بلی فرقت یاران وتفریق میان جسم وجان بازیچه نیست.درددوری هست تاب صبوری نیست رنج حرمان موجوداست راه درمان مسدود

یارب توبه فضل خویش باری

زین ورطه هولناک برهانم

همین بهترکه چاره این بلااز حضرت جل وعلاخواهم تابه فضل خدائی رسم جدائی ازمیان برافتدوبخت بیداروروزدیدارباردیگرروزی شود

descriptionمنشـآت EmptyRe: منشـآتMon Apr 19, 2010 12:29 pm

more_horiz
منشآت قائم مقام فراهانی

منشآت میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی بی گمان یکی از شاهکارهای نثر فارسی است و با این که قائم مقام پیش از همه مرد سیاست و عمل است و نویسندگی او نیز به ایجاب ضرورت کار بوده، نه از راه تفنن یا هنر نمائی و او نوشته های خود را غالباً سرسری و با عجله انشاء می کرده و قلم می زده است با این همه، نوشته های وی از ذوق و حسن و سلیقه مایه وافر دارد و از دو نظر حائز کمال اهمیت و اعتبار است:
الف ـ ارزش ادبی منشآت: قائم مقام به مقدار زیادی از عبارات متکلف و متصنع و مضامین پیچیده و تشبیهات بارد و نا به جا کاسته و تا اندازه ای انشای خود را، به ویژه در مراسلات خصوصی به سادگی و گفتار طبیعی نزدیک ساخته است.(نامه 23 و نامه 51).
نثر وی، بر خلاف آثار اسلاف او که پر از جمله ها و عبارت های طویل و قرینه سازی های مکرر و سجع های خسته کننده است، از جمله های کوتاه ترکیب یافته و قرینه ها به ندرت تکرار می شود. در تلفیق هر مزدوج دقت زیاد می کند و از سجع زیبایی که خاص سعدی و گلستان است، بهره مند می شود. از ذکر القاب وتعریف های تملق آمیز حتی المقدور اجتناب می ورزد. به اشعار فارسی و عربی و آیات قرآنی و احادیث و اخبار که شیوه نویسندگان سابق است، خیلی کمتر از اسلاف خود تمسک می جوید و بسیار به جا و به موقع به آن ها استشهاد می کند و گاهی از آوردن لغات و اصطلاحات تازه و متداول ، که به کار بردن آن ها برای نویسندگان و منشیان محافظه کار بسیار سخت و دشوار بود، پروا نمی کند و بالاخره نامه های او نسبت به رسم و عادات آن زمان جامع تر و فشرده تر و به ویژه در مواردی که میل ندارد مطلبی را روشن و صریح بنویسد موجز و کوتاه و با مقام و مقال متناسب است.
روی هم رفته سبک قائم مقام تابع گلستان سعدی و مانند آن زیبا و روان و آهنگ دار است.
در نامه ای که از زبان عباس میرزا نایب السلطنه ، در حین اشتغال به جنگ روس ، به میرزا بزرگ قائم مقام نوشته، سرا پا گوشه و کنایه است به مردم تبزیز که با ولی عهد هم راهی نمی کردند وحتی به تحریک روس ها و درباریان مزاحم نیز بودند (نامه 50)
کوتاه سخن این که: قائم مقام با احاطه ادبی و قدرت قلم خود بساط نثر مغلق و پیچیده بعداز مغول را که در دوره افشاریه و زندیه به نهایت ابتذال رسیده بود، برچید و نثر فارسی را در راه روانی و سادگی انداخت و نثر ساده و روان امروزی ما دنباله همان است.
ب ـ اهمیت تاریخی منشآت:
درباره اهمیت تاریخی منشآت می توان گفت آئینه تمام نمائی است که حقایق اوضاع اوائل عهد قاجاریه را بی کم و کاست و عاری از حب و بغض و تزویر و ریا و خویشتن داری منعکس می نماید، چه غالب نوشته ها شامل دستورها، فرمان ها و گزارش هائی است که از جانب شاه و ولی عهد صادر شده و مربوط به وقایع روزمره دربار و دولت و امور جاری کشور بوده است و از خلال آن ها می توان به اوضاع سیاسی ، اجتماعی و تاریخ ایران در آن عهد و زمان و نیز وضع دربار فتح علی شاه و دسته بندی ها و تحریکات درباریان پی برد.
به موجب این نامه ها در می یابیم که چه گونه اراده و تصمیم شاه بازی چه نظرها و خواسته های اطرافیان بوده است و چه طور با القاء فکر، تصمیمی اتخاذ می نموده و با شنیدن گفته ای فسخ اراده و تصمیم می کرده است.
خلاصه بر اثر این نامه ها بسیاری از مطالب تاریخی دیگر را می توان استنباط کرد که مورخان آن زمان به مقتضای حال و زمان و یا به خاطر مصالح شخصی و یا به علت عدم آگاهی و یا موجبات دیگر سخنی از آن مطالب به میان نیاورده اند.

بدرالدین یغمائی
privacy_tip Permissions in this forum:
You cannot reply to topics in this forum
power_settings_newLogin to reply