زگيل شايع‌‌‌ترين بيماري پوستي است كه با وجود درمان اغلب عود مي‌كند و 75 درصد افراد در طول زندگي آن را تجربه مي‌كنند. كمتر كسي مي‌داند كه زگيل يك بيماري ويروسي و قابل سرايت است. البته اين‌طور هم نيست كه با كوچك‌ترين تماس با يك ضايعه، ويروس منتقل شود، اما تماس مكرر و نزديك در شرايطي كه ويروس در پوست تلقيح شود، باعث ايجاد زگيل مي‌شود.



ويروس پاپيلوماي انساني مسوول ايجاد انواع زگيل است، خودش بيش از 100 نوع دارد.

بعضي از انواع اين ويروس، خطر ايجاد سرطان را هم بالا مي‌برند، اما جاي نگراني نيست چرا كه اغلب زگيل‌ها توسط ويروس‌هاي پاپيلوماي نوع 6 و 11 ايجاد مي‌شوند كه كمترين همراهي را با سرطان‌‌ها دارند.

زگيل‌ها ممكن است بدون درمان خود به خود از بين بروند، ولي بعضي از آنها اين‌قدر نجيب نيستند و سال‌ها به همان اندازه قبلي باقي مي‌‌مانند.

گاهي هم به‌تدريج بزرگ‌تر مي‌شوند؛ اين يعني اين كه درمان زگيل‌ها همان‌قدر كه دشوار است، فوري و ضروري نيست. البته زگيلي را كه علامت ايجاد كند يا از نظر زيبايي غيرقابل تحمل باشد بايد درمان كرد.

با خانواده زگيل آشنا شويد

زگيل در واقع تكثير نامنظم سلول‌هاي پوست است كه توسط ويروسي به نام پاپيلوما ايجاد مي‌شود، زگيل مي‌تواند به صورت منفرد و يا خوشه‌اي در هر قسمتي از بدن نمايان شود و انواع مختلفي دارد كه بر حسب محل ايجاد، به چند دسته تقسيم مي‌شود.

زگيل معمولي اغلب در اطراف ناخن‌ها و در پشت دست ظاهر مي‌شود. زگيل پا در كف پا ايجاد مي‌شود و روي آن نقاط سياه ديده مي‌شود كه همان رگ‌هاي خوني است.

زگيل‌هاي مسطح، زگيل‌هاي كوچك صافي هستند كه اغلب در صورت كودكان به وجود مي‌آيند.

زگيل نخي كوچك،‌دراز و باريك است و معمولا روي گردن، صورت و پلك‌ها نمايان مي‌شود و بالاخره زگيل‌هاي ناحيه تناسلي كه مي‌خواهيم به آن بپردازيم.

در اين ميان زگيل تناسلي به صورت ضايعات برجسته‌اي روي دهانه رحم، واژن، مجراي ادرار و مقعد و در آقايان روي آلت تناسلي ديده مي‌شود.

اندازه زگيل‌ها متفاوت است. زگيل‌ها در اندازه كوچك حدود يك تا 2 ميلي‌متر يا به صورت خوشه‌اي تا حدود 20 ميلي‌متر مي‌رسند. همان‌طور كه گفته شد، عامل زگيل درواقع يك نوع ويروس‌)HPV( است، بنابراين همان‌طور كه ساير عفونت‌هاي ويروسي منتقل مي‌شوند، ويروس عامل زگيل هم مي‌تواند منتقل شود.

زگيل تناسلي از ساير زگيل‌ها مسري‌تر است.

از آنجا كه زگيل تناسلي مي‌تواند به دهانه رحم نفوذ كند خطر سرطاني شدن آن وجود دارد. به همين دليل، پزشك معالج تست پاپ‌اسمير از دهانه رحم مي‌گيرد. بيماران مبتلا به زگيل‌هاي داخلي ممكن است هنگام مقاربت، احساس درد، ناراحتي يا خونريزي داشته باشند.

اما از آنجا كه اين ضايعات معمولا دردناك نيستند و ممكن است در صورت بي‌توجهي كشف نشوند، بايد به آن دقت كرد و در صورت شك كردن به وجود آن هر چه زودتر به پزشك مراجعه شود.

وقتي زگيل روي پوست وجود دارد، ويروس فعال است و احتمال بيشتري دارد كه آلوده‌كننده باشد. وقتي زگيل ناپديد مي‌شود، ويروس هنوز وجود دارد به همين دليل احتمال عود مجدد اين بيماري وجود دارد، اما احتمال انتشار آن كمتر مي‌شود. در فردي كه با زگيل‌هاي تناسلي تماس داشته، از حدود چندين هفته تا چندين ماه پس از مواجهه ممكن است زگيل‌ها تظاهر پيدا كنند.

درمان‌هاي متفاوت براي زگيل‌هاي سمج

براساس اين كه زگيل در چه ناحيه‌اي قرار گرفته و به چه تعداد و اندازه‌اي است، پزشك درمان‌هاي متفاوتي را پيشنهاد مي‌كند. در بيماران بدون علامت، نيازي به درمان نيست ولي در صورتي كه بيمار علامت‌هايي داشته باشد و اندازه آن كوچك باشد، با استفاده از محلول‌هاي موضعي قابل درمان هستند.

اگر ضايعات بزرگ باشند، استفاده از كرايوتراپي (منجمدكردن با استفاده از نيتروژن مايع)‌ و در بعضي موارد جراحي با استفاده از ليزر توصيه مي‌شود.

پس از درمان، معمولا 70 درصد احتمال عود وجود دارد و ممكن است 6 تا 12 هفته پس از درمان ضايعات دوباره نمايان شود، اما بيشترشان پس از يك سال بهبود مي‌يابند.

افتراق اين بيماري از ساير بيماري‌هاي پوستي توسط پزشك، امكانپذير است،‌ چراكه ممكن است با برخي از بيماري‌هايي كه ظاهري مشابه با اين ضايعات دارند، اشتباه گرفته شوند. پس هر برآمدگي روي ناحيه تناسلي فرد زگيل نيست، بعضي ممكن است جوش باشد و برخي ممكن است انواع ديگري از عفونت يا رشد غيرعادي بافت باشند.

درمان اين بيماري در خانم‌هاي باردار در صورت بزرگ بودن ضايعات فقط از طريق جراحي موضعي صورت مي‌گيرد و درمان با محلول‌ها نبايد انجام شود، چراكه ممكن است روي جنين اثر بگذارد و البته درمان با ليزر هم نبايد انجام شود. در صورتي كه در خانم باردار ضايعات بزرگي در دهانه رحم و يا بيرون واژن وجود داشته باشد، بايد زايمان به صورت سزارين انجام شود تا از تماس جنين هنگام تولد با اين ضايعات جلوگيري شود. چراكه در موارد نادر ديده شده كه در حنجره نوزاد در اثر تماس جنين در هنگام تولد با ضايعات‌، زگيل‌هايي به وجود آمده است.

پزشكان براي تشخيص اين بيماري معمولا نيازي به آزمايش ندارند و براساس ظاهر ضايعه زگيل را تشخيص مي‌دهند، اما در موارد خاصي، نمونه‌برداري از ضايعه توصيه مي‌شود:

1 بيمار دچار نقص ايمني (مثلا مبتلا به ايدز)‌ باشد

2 زگيل‌ سفت يا زخمي باشد

3 زگيل‌هاي مزمن

4 سابقه پاپ اسمير غيرطبيعي در خانم‌ها

راه‌هاي پيشگيري و توصيه‌هاي پزشكي

- رعايت بهداشت بخصوص در خانم‌ها و استفاده از دستمال كاغذي بعد از دستشويي چون محيط مرطوب يكي از عوامل ايجاد عفونت و زگيل است.

- استفاده از لباس‌هاي زير گشاد و نخي

- پرهيز از بي‌بند و باري‌هاي جنسي

- مراجعه به پزشك در صورت مشاهده كوچك‌ترين ضايعه

- نخراشيدن زگيل براي جلوگيري از گسترش زگيل به ساير بخش‌ها

- استفاده از روش‌هاي كلي پيشگيري از بيماري‌هاي منتقل شونده جنسي (چون اين ويروس به شدت مسري است)‌

- استفاده از واكسنHPV در گروه‌هاي پرخطر.


دكتر شهناز قاسميان



منبع:‌جام جم