«آذربايجان» پيش از تصرف آن توسط اعراب كه با شكست نظامي پاپك خرمدين در دهه ششم قرن هشتم ميلادي و عقب نشيني از قلعه اش، نزديك كليبر، تكميل شد «آذرپادگان» تلفظ مي شد و پيش از آن حتي در زمان اسكندر مقدوني، آثرپاتيگان و اين «آثرپاتيگان» عنوان استاندار (ساتراپ) آذربايجان بوده است و چون اعراب حرف «گ» در زبان خود ندارند «آذربايجان» گفته اند كه باقيمانده است، معناي واژه آذرپادگان چيست؟.
آذرپادگان يعني جايگاه پاسدار و نگهبان آتش (آتش جاويدان). آذر (آتش، گرمي و روشنايي) و پادگان (جايگاه پاسداران، سربازان و نگهبانان و امروز «سربازخانه»). در زمان هخامنشيان استاندار آذربايجان را «آثرپاتيكان يا آثرپاتيگان» خطاب مي كردند كه شرح آن را مورخان يوناني و مورخ اختصاصي اسكندر داده اند كه در حمله به ايران با وي بود. زيرا كه استاندار آذربايجان در عين حال نگهبان آتشكده آن ديار بود و همين سمت را اردشير پاپكان پيش از به شاهي رسيدن، در منطقه پارس برعهده داشت. طبق روايات، آذربايجان مركز ترويج آيين زرتشت در آغاز كار آن بود و بنابراين آتشكده اش اهميت بيشتري داشت. آذربايجان تا زمان ورود سلجوقيان ترك زبان (نيمه قرن 11 ميلادي) و استقرار ايلخانان مغول در آنجا (دو قرن بعد) بيشترين آمار زرتشتيان ايران را داشت.
آذرپادگان يعني جايگاه پاسدار و نگهبان آتش (آتش جاويدان). آذر (آتش، گرمي و روشنايي) و پادگان (جايگاه پاسداران، سربازان و نگهبانان و امروز «سربازخانه»). در زمان هخامنشيان استاندار آذربايجان را «آثرپاتيكان يا آثرپاتيگان» خطاب مي كردند كه شرح آن را مورخان يوناني و مورخ اختصاصي اسكندر داده اند كه در حمله به ايران با وي بود. زيرا كه استاندار آذربايجان در عين حال نگهبان آتشكده آن ديار بود و همين سمت را اردشير پاپكان پيش از به شاهي رسيدن، در منطقه پارس برعهده داشت. طبق روايات، آذربايجان مركز ترويج آيين زرتشت در آغاز كار آن بود و بنابراين آتشكده اش اهميت بيشتري داشت. آذربايجان تا زمان ورود سلجوقيان ترك زبان (نيمه قرن 11 ميلادي) و استقرار ايلخانان مغول در آنجا (دو قرن بعد) بيشترين آمار زرتشتيان ايران را داشت.