امروز در تاریخ

مثالي از نفوذ کلام دكتر مصدق که با يك پيام ايرانيان را بر ضد توطئه گران به حركت درآورد - اهميت ملي بودن تاسيسات مخابراتي


در پي مخالف خواني چند نماينده ازجمله دكتر مظفر بقايي در مجلس، دكتر محمد مصدق رئيس دولت وقت به همانگونه كه وعده داده بود كه مسائل را مستقيما با مردم درميان خواهد گذارد 15 ديماه 1331 (5 ژانويه 1953) در يك پيام راديويي خطاب به ملت گفت: "در اين زمان كه چرچيل نخست وزير انگلستان بار ديگر عازم واشنگتن شده تا نظر آن دسته از آمريكايياني را كه تا دو ــ سه هفته ديگر زمام امور اين كشور را به دست مي گيرند نسبت به ما تغيير دهد، آيا روا است كه تني چند مجاهدات و فداكاريهاي ملت و منافع وطن را قرباني اغراض، كوته نظري و يا ناآگاهي و نابخردي خود كنند و به دولت منتخب مردم از پشت خنجر بزنند و مي دانيم كه دست دو ــ سه تن از آنان به خون بي گناهان سي ام تير آلوده است.".
ملت با شنيدن اين پيام به حركت در آمد و در تهران و شهرهاي ديگر تظاهرات انبوه به راه افتاد. كسبه به پشتيباني دكتر مصدق دست از كار كشيدند و به تلگرافخانه ها هجوم بردند تا تلگرامهاي پشتيباني از رهبر خود مخابره كنند. هزاران طومار حمايت امضاء شد؛ صدها نفر به دادگاهها دادخواست دادند كه نام خانوادگي آنان به «مصدق دوست» تغيير يابد. اصفهان و تبريز به حالت تعطيل درآمدند و از خوزستان سه هزار كفن پوش عازم تهران شدند. با مشاهده اين حمايت، حسين مكي اعلام كرد كه ديگر مخالفت نخواهد كرد و .... دكتر مصدق كه چنين ديد از مجلس تقاضاي راي اعتماد كرد و از جمع نمايندگان تنها يك نماينده راي مخالف داد. دكتر مصدق از اين فرصت استفاده كرد و شركت تلفن ايران را كه تا آن زمان غير دولتي بود ملي كرد و در اختيار وزارت پست و تلگراف قرار داد.
در چهار دهه آخر قرن 20 و نخستين ده قرن 21 پولدارشدن سريع و بدون دردسر از راه تاسيس شرکتهاي مخابراتي (تلفن، تلويزيون کابلي - ماهواره اي، تامين ارتباط اينترنتي، سلفون و ...) و يا خريد اين تاسيسات از دولتها و قرارگرفتن صاحبان اين قبيل کمپاني ها در رديف ميلياردرهاي جهان و مداخلات آنها در امور دولتي با هدف حفظ منافع؛ درستي کار دکتر مصدق را ثابت مي کند. يکي از راههاي اطمينان بخش درآمد براي دولت ها؛ اداره تاسيسات مخابراتي و ملي کردن آنها تشخيص و اعلام شده است.

اتوبوسهاي بنز آلماني و موضوع اتوبوسراني شهري تهران

از 15 ديماه 1332 (5 ژانويه 1954) خطوط اتوبوسراني تهران تغيير قيافه دادند و داراي بليت ژتوني (پولك فلزي)، باجه بليت فروشي و اتوبوس مرسدس بنز شدند كه دولت وقت از آلمان وارد كرده بود. به علاوه، خطوط اتوبوسراني تغيير شماره داده و بر حسب شمالي ـ جنوبي و شرقي ـ غربي بودن مسير، رديف بندي شده بودند. قبلا هر اتوبوس و يا هر چند اتوبوس متعلق به يك فرد حقيقي بود و نظم و ترتيب وجود نداشت و طرز كار، دلبخواهي بود. از مسافران پول نقد (يك قران) دريافت مي شد كه خرد كردن پول، وقت گير بود. رانندگان بر سر مسافر و پركردن اتوبوس با هم مسابقه سرعت مي گذاشتند كه گاهي منجر به مرافعه و كتك كاري و يا تصادف مي شد. اتوبوسها غالبا قراضه بودند و ضمن راه از كار مي افتادند و مردم سرگردان مي شدند و ....
در زمان حكومت دكتر مصدق براي حل اين مسئله ديرپاي تهران، طرحي به مجلس داده شد كه برپايه آن در تهران يك شركت واحد اتوبوسراني تشكيل شود كه 51 در صد سهامش متعلق به شهرداري باشد و 49 درصد ديگر، از آن مالكان اتوبوسهاي موجود؛ كه صاحبان اتوبوسها به حالت اعتراض دست به اعتصاب زدند و در بهارستان جمع شدند و مجلسيان را مجبور به تعليق اجراي طرح كردند كه دولت ژنرال زاهدي با اين كه برخي از اتوبوسرانان شهري با هدف سوء استفاده هاي بعدي، در براندازي 28 امرداد برضد مصدق شركت كرده بودند طرح را با زور به اجرا درآورد و خريد اتوبوسهاي مرسدس بنز معروف به «بنز با دماغ» از آلمان و ژتوني کردن کرايه به همين منظور بود.
شرکتهاي متعدد صاحب خطوط بعدا در پرداخت اقساط اتوبوس هاي بنز به دولت، تعلل کردند و اين، فرصت مناسبي به دست دولت داد که از نوروز سال 1337 به بهانه عدم پرداخت اقساط بهاي بنزها از سوي خطوط، اتوبوسراني تهران را به طور كامل در دست بگيرد (دولتي کند) و همانند ساير كشورها به مالكيت شهرداري درآورد و براي اين كه اعتراضي صورت نگيرد، رئيس شهرباني (پليس) را با حفظ سمت، موقتا مدير عامل آن قرار دهد، بليت هاي کاغذي کند، براي اتوبوسها ايستگاه تابلو دار به وجود آورد و ساعت حركت و توقف در ايستگاه نهايي (آخر خط) را معين کند و ... كه تا چند سال پيش با جزيي تغييري به همان صورت باقي مانده بود که ورود اتوبوسهاي غير دولتي و با کرايه چندين برابر و طي کردن همان مسير و ... از پديده هاي تازه است!.
در چند سال اول تاسيس شرکت واحد، براي تشويق مردم به استفاده از اتوبوس و نيز حل مسئله ترافيك تهران، از انگلستان اتوبوس دو طبقه وارد و بهاي بليت دانشجويان و كارمندان دولت را «نصفه قيمت» كردند و چون شهرداري از زيان دادن به فرياد درآمد، اتوبوسراني را عملا به صورت بنگاهي غير انتفاعي درآوردند و قرار شد با تثبيت بهاي بليت، دولت زيان آن را از بودجه خود بپردازد و ....
با توجه به تجربه به دست آمده از چند اعتصاب، اتوبوسراني شهري به عنوان يك سرويس استراتژيك تلقي شد و طرح تهران در ساير شهرها به اجرا درآمد و قرار بود اتوبوسهاي بياباني را هم شامل شود كه نظام حكومتي با انقلاب 1357 تغيير يافت و اتوبوسراني بياباني به صورت چند تعاوني در آمد و ....

نظرات مهم فيلسوف اجتماعي آمريکا در باره روزنامه نگاري
پروفسور «سيدني هوك» فيلسوف آمريكايي 20 دسامبر سال 1902 به دنيا آمد و 87 سال عمر كرد. نظرات او كه خود از فلاسفه تجربي است بيشتر در زمينه امور اجتماعي است. وي از جمله درباره روزنامه نگاري گفته است: رسانه همگاني نه تنها بايد اطلاع رساني جامع و بي غرضانه كند و سطح دانايي مردم را به موازات تحولات روز بالا ببرد بلكه زبان حال مردم، و وسيله انتقال عقايد و نظريات، و شناساندن اصحاب انديشه به جامعه ملي و جهاني باشد.
وي تاكيد بر استقلال كامل رسانه هاي حرفه اي و بي طرف بودن روزنامه نگاران دارد و كشورهاي صنعتي را از خريد رسانه ها توسط شركتهاي غير تخصصي و كمپاني هاي بزرگ برحذر داشته و گفته است كه در اين صورت، ديگر مستقل و بي طرف نخواهند بود و رسالت خود را از دست خواهند داد. به نظر پروفسور هوك، روزنامه نگار نبايد مشغله و منافع ديگر داشته (مثلاكارمند دولت) باشد.
وي معتقد به دنبال كردن رويداد هاي مهم روز و تعقيب اظهارات اساسي مقامات ارشد جامعه در روزهاي بعد تا رسيدن به نتيجه و بحث عمومي درباره هريک بود (كاري كه در دهه هاي اخير در رسانه هاي ايران به فراموشي سپرده شده است).
پروفسور هوك رويدادهاي بين مردمي و اجتماعي (حوادث شهري) را آژيرهاي (شيپور) ضعف جامعه دانسته كه به صدا در مي آيند و اگر درست و ماهرانه توصيف و گزارش شوند براي مردم عبرت آموز و براي دولت زنگ خطر خواهند بود تا مسئله را دريابد و دست به اصلاح كار و پيشگيري بزند. بنابراين، انتشار اين رويدادها كه براي همگان جالب و جاذبند به زعم دكتر هوك، مقدم بر ساير گزارشهاي مطبوعاتي بايد شمرده شوند و سردبيران كل (به نوشته دكتر هوك ، رئيس شوراي سردبيران) و سردبيران اجرائي (رئيس تحريريه و اطاق خبر) در انتشار اين نوع خبرها اولويت دهند و بهترين خبرنگاران را مامور تهيه اين قبيل رويدادها كنند، خبرنگاراني كه مقدمات جامعه شناسي و حقوق بدانند، حساسيت كار را بشناسند و توجه داشته باشند كه چه مي نويسند و چه كار مهمي را انجام مي دهند.

به مناسبت سالگشت مرگ پلاتونوف: سوسیالیت، اما منتقد نظام شوروی

Platonov


امروز سالروز درگذشت اندري پلاتونوف روزنامه نگار و داستان نگار شوروي است كه در سال 1951 در 52 سالگي درگذشت. وي يك سوسياليست بود ولي در 9 داستان خود كوشيد كه نشان دهد نظام شوروي از هدف هاي اصلي (شعارهای انقلاب اکتبر 1917) دور شده و دارد انگيزه پيشرفت، تلاش و حتي وطندوستي را از مردم مي گيرد و مثال آورده است كه روس ها كه به سختكاري معروفيت جهاني داشتند در نظام جاري، تنبل شده اند و تنها براي نشان دادن خود، سر كار حاضر مي شوند كه حقوق بگيرند.
پلاتونوف به زبان داستان، با كالكتيويزيشن و انتخاب مدير كارگاه با راي كاركنان مخالفت كرده و پيشنهاد كرده است كه به جای دولت، ابزار توليد (كارخانه و مزرعه) به اجاره ي كنندگان كار و يا تعاوني ها داده شود تا در سود و زيان شريك باشند و در نتیجه تلاش كنند. وي نوشته است كه اگر بدون تعيين «پيش شرط»، انتخاب مدير كارگاه را به كاركنان بسپارند، آنان آسانگيرترها را انتخاب مي كنند كه نتيجه اش ركود، عقب ماندگي و زياندهي است. در آن زمان، پلاتونوف را به عنوان يك «ضد انقلاب» به استالين معرفي كرده بودند و به همين جهت، تا استالين زنده بود اجازه انتشار به كتاب هاي او داده نشد كه امروزه خواننده بسيار دارند و او را به صورت يك فرضيه پرداز درآورده اند. تحولات چند دهه اخير درستي نظرات پلاتونوف را ثابت کرده است ولي در آن زمان گوش شنوا نبود.

نقش مدير خوب در پيشرفت جامعه - تعاريفي که ژان ساي به دست داده است

پنجم ژانويه زادروز ژان بي. ساي Jean Baptiste Say اقتصاد دان فرانسوي است كه بسال 1769 به دنيا آمد. تعريف عوامل توليد از او است؛ از اين قرار:
ــ زمين (لاند): همه منابع طبيعي
ــ كارگر (ليبر): همه نيروي انساني
ــ سرمايه (كپيتال): همه ابزار هاي توليد مثلا ماشين آلات
«ساي» يك رابطه اقتصادي هم به دست داده كه به قانون «ساي» معروف است كه مي گويد: توليد («زمينه» در بازار) سازنده و به وجود آورنده (خالق) مصرف كننده است. به عبارت ديگر؛ وجود محصول (زمينه) در بازار است كه براي آن، مصرف كننده مي سازد («تقاضا» به وجود مي آورد) و به همين سبب (چون تقاضا زياد مي شود)، سطح توليد بالا، و بيكاري پايين مي رود. «ساي» براي اقتصاد سياسي هم تعريف نوشته است و به همين سبب است كه او را از بانيان اين مبحث خوانند.
وي در تاليف خود «درباره نقش كارگزار و كارفرما» به تشريح نقش بسيار مهم كارگزاران (مديران) در پيشرفت و سعادت جامعه پرداخته و با نگاهي به تاريخ و آوردن مثال از آن، نوشته است كه بدون كارگزار شايسته و مدير واجد شرايط، پيشرفت (اقتصادي، اجتماعي و سياسي) ميسر نخواهد بود و مهمترين و حساسترين وظيفه روساي دولتها و صاحبان سرمايه اين است كه بروند و بگردند و مدير لايق بيابند و انجام كارها را به آنان بسپارند كه تنها از اين طريق است كه حصول ثروت، پيشرفت، آسايش و آرامش تضمين مي شود.

كشف اشعه ايكس توسط رونتگن آلماني

پنجم ژانويه سال 1895 ويلهلم رونتگن فيزيكدان آلماني اشعه ايكس را كه به نام او به اشعه رونتگن معروف شده اند كشف كرد. اين اشعه بر خلاف اشعه معمولي، قادر به عبور از اشياء هستند و به همين دليل از آنها براي عكسبرداري از داخل بدن استفاده مي شود.
رونتگن با اين كشف مهم، جايزه نوبل فيزيك سال 1901 را نصيب خود كرد.

انگليسي ها شهري را كه خود در آمريكا ساخته بودند به آتش كشيدند
پنجم ژانويه سال 1781 در جريان انقلاب استقلال آمريكا، نيروهاي انگلستان شهر ريچموند را در ويرجينيا كه به انقلاب پيوسته بود به آتش كشيدند. اين شهر قبلا به دست مهاجران انگليسي ساخته شده و انگليسي هاي حاكم بر مهاجر نشين ها آن را از افتخارات خود مي دانستند. انگليسي ها قبلا بندر نورفوك (نورفولك) را هم كه دو قرن پيش از آن به دست خودشان ساخته شده بود به همان سبب به توپ بسته و آتش زده بودند. نورفوك از ريچموند 115 كيلومتر فاصله دارد و امروزه بزرگترين پايگاه دريايي ايالات متحده در آن قرار دارد. شهر ريچموند نيز اينك پايتخت ايالت مشترك المنافع ويرجينيا است.

شعارهاي حزب نازي آلمان در زمان تاسيس
حزب ناسيونال سوسياليست كارگران آلمان (نازي) پنجم ژانویه 1919 به رهبري آنتوان داكسلر در شهر مونيخ تاسيس شد كه بعدا هيتلر جاي او را گرفت. شعارهاي اين حزب در روز تاسیس عبارت بود از: تحكيم وطندوستي، تحكيم حاكميت ملي، حمايت از همه ژرمن هاي جهان (آرين ها)، تامين عدالت اقتصادي ــ اجتماعي برای آلمانی ها (سوسیالیسم ملی) و كسب سربلندي براي وطن و هموطنان (از طريق پيشرفتهاي علمي، هنري، ادبي، سياسي و اقتصادي).

قربانيان ايراني تفاوت فرهنگي در ايالات متحده
پنجم ژانويه 2004 و دوهفته پس از مرگ شهاب بهزادپور و دو فرزندش نيكي شش ساله (دختر) و سامي سه ساله (پسر) در شهر اورلاندو (فلوريداي آمريكا) روشن شد كه اختلاف اين مرد ايراني با همسر آمريكايي اش بانو «هوپ» چه بود كه به اين حادثه منجر شده بود؛ شهاب قرباني فرهنگ ايراني و نوازش فرزندان به روش ايرانيان شده بود. بوسيدن و بغل گرفتن و روي زانو نشاندن و نوازش كردن فرزندان خردسال جزيي از فرهنگ ايرانيان است، ولي آمريكائيان، به اين صورت، آن را نمي پسندند و به چنين رفتاري ترديد مي كنند.
«هوپ» نيز به بوسيدن و نوازش به سبك ايراني دو فرزند اعتراض داشت و سرانجام به دادگاه متوسل شد و قاضي دستور به جدا زندگي كردن موقت زن و شوهر از هم داده بود و قرار بود كه شهاب يكي از فرزندان را به «هوپ» بسپارد كه به خانه مادر خود نقل مكان كرده بود. در اجراي تصميم قاضي، شهاب دو كودك را در اتومبيل گذارد و عازم خانه مادر زن شد تا يكي از آنان را به همسرش بسپارد كه پس از رسيدن به خانه مادر زن؛ از فزط خشم چنان اتومبيل را به ديوار خانه كوبيد كه منفجر شد و هرسه سرنشين (شهاب و فرزندانش) در ميان شعله هاي آتش جان سپردند. رسانه هاي محلي اين حادثه را ناشي از اختلاف فرهنگي خوانده بودند که در جامعه مهاجرنشين ايالات متحده هر روز موارد متعدد آن مشاهده مي شود و يک مسئله نگراني آور شده است.