[You must be registered and logged in to see this image.]
مشاوره كاملاً رايگان به جوانان و خانواده‌ها براي ازدواج
فكر مي‌كرد مي‌توانست سال‌ها در كنار همسرش زندگي خوبي داشته باشد. او همه ويژگي‌هاي يك همسر نمونه را داشت. اما تنها پس از مدت كوتاهي به اين نتيجه رسيد كه اين ازدواج از اولش درست نبوده و او گام اول براي شروع يك زندگي موفق را درست برنداشته و خيلي از تصورات او براي رسيدن به زندگي موفق اشتباه بوده.
گام اول هم چيزي جز انتخاب صحيح نيست. همان مسئله‌اي كه به گفته روان‌شناسان مي‌تواند به مهم‌ترين تصميم‌گيري در زندگي يعني ازدواج منجر شود. بحث ازدواج اين روزها به يكي از دغدغه‌هاي اصلي جوانان و خانواده‌هايشان تبديل شده است. اما كارشناسان امر ازدواج متعقدند با تربيت صحيح فرزندان و مشاوره‌هاي به موقع، مي‌توان به راز اين هندوانه دربسته پي برد.
اخبار و حوادث كلانتري‌هاي منطقه خبر از آمار بالاي ضرب و جرح و اختلافات خانوادگي نسبت به ساير مناطق را دارد. همين مسئله موجب شد تا در آستانه روز خانواده و سالروز ازدواج حضرت علي (ع) و حضرت فاطمه (س) سراغ مشاوري برويم كه به گفته خيلي از جوانان و شاگردانش، پير اين كار است.
قرار گفت‌وگوي ما با دكتر «غلامعلي افروز» رئيس سازمان نظام روان‌شناسي و مشاوره جمهوري اسلامي ايران و چهره ماندگارعرصه روان‌شناسي كشور در ساختمان دانشكده روان‌شناسي و تربيتي واقع در كوي نصر (گيشا) بود. اگرچه بهانه‌هاي ديگر مثل هم‌محله‌اي بودن و ارتباط تنگاتنگ او با فرهنگسراي ابن‌سينا در انتخاب ما دخيل بود.
ازدواج يكي از مهم‌ترين تصميم‌گيري‌ها در زندگي يك فرد به شمار مي‌آيد. چه ملاك‌هايي براي انتخاب بهتر براي زوجين وجود دارد؟ بهتر است بگوييم ازدواج بهترين انتخاب انسان در گستره حيات است و پس از ازدواج انتخابي مهم‌تر نداريم. بقيه انتخاب‌ها مثل رشته تحصيلي، شغل، محل سكونت و... انتخاب‌هاي فرعي بشر است.
غايت زوجيت هم رسيدن به آرامش است. انسان در آموزه‌هاي ديني قرآني 3 نوع آرامش دارد. يكي ياد خدا كه اصلي‌ترين منبع آرامش است. 2ـ همسر آرامشگر و سوم شب كه براي آرامش سلول‌هاي وجود انسان عالي و براي آرامش روح و روان انسان آفريده شده است. همسر مطلوب، همسري است كه وجودش آرامشگر باشد و همسر آرامشگر كسي است با قابليت اينكه تن‌پوش رواني و جسمي همسر باشد.
خانواده‌ها چه نقشي مي‌توانند در اين انتخاب داشته باشند؟
نقش خانواده‌ها در نوع تربيت فرزندان بسيار اهميت دارد. به اعتقاد بنده اساس فرزندپروري، همسرپروري است. يعني بچه‌هايمان را بايد همسر بار بياوريم. دكتر و مهندس شدن آنها نبايد هدف قرار گيرد. رابطه زن و شوهر اگر خوب باشد، دختر آرزو مي‌كند با همسري مانند پدرش و پسر هم با همسري كه مثل مادرش آرامشگر باشد ازدواج كند.
اين كفايت‌ها را براي زندگي اگر دختر و پسر در خانه و در كنار پدر و مادر فرا بگيرند، عاقل و خلاق بار مي‌آيند و به طور طبيعي طلاق هم كمتر مي‌شود. در واقع خانواده دانشگاه بزرگي است كه غيرمستقيم به فرزندانمان آموزش درست زندگي كردن را مي‌دهيم.
فاصله طبقاتي از نظر فرهنگي و مادي چه ميزان در بروز اختلافات خانوادگي مؤثر است؟ اين سؤال را به اين دليل مطرح مي‌كنم كه با توجه به اخباري كه از كلانتري‌هاي منطقه داريم، ميزان مراجعات در اثر ضرب و جرح و يا مسائل مادي بين زن و شوهرها بيشتر از ساير مناطق ديده مي‌شود؟ بخشي از آن هم به سطح توقعات خانم‌ها مربوط مي‌شود كه از اوضاع مالي بهتري نسبت به آقايان برخوردارند.
ببينيد زن و شوهر بايد كفوهمديگر باشند يعني خصوصياتي مثل هم‌انديشي، هم‌رأيي، همراهي، هم‌مرامي، هم‌تبسمي و در يك كلام آرامشگري متقابل در آنها وجود داشته باشد. اين مسئله در سطح تحصيلات و توان مالي هم صدق مي‌كند. منظور از سطح تحصيلات، مدرك تحصيلي نيست.
بلكه در اين است كه هر دو شعور و بينش و معرفت اجتماعي داشته باشند. در حوزه اقتصادي هم هر دو بايد داراي عقل معاش باشند. اينكه يكي اهل شمال يا جنوب تهران باشد، مهم نيست و اين مسئله قطعاً در مراجعات به كلانتري‌ها كه فرموديد نمي‌تواند سبب بروز اختلاف‌ها باشد. ريشه اختلاف‌ها را بايد در مسائل ديگر جست‌وجو كرد كه مورد اصلي آن هم به نوع انتخاب همسر مربوط مي‌شود.
در گذشته مرسوم بود كه سن ازدواج خانم‌ها حتماً كوچك‌تر از آقايان باشد. البته هنوز هم اين تصور در خيلي از خانواده‌ها وجود دارد. با توجه به تجربه‌اي كه شما داريد آيا مي‌توان اين مسئله را يكي از موارد اختلاف و جدايي در خانواده‌ها دانست؟
واقعيت اين است كه هيچ دليل عقلي و منطقي نداريم كه خانم‌ها، كوچك‌تر از آقايان باشند و يا برعكس توصيه شده باشد كه اختلاف سن در نظر گرفته شود. سن واقعي انسان نتيجه 3 مولفه است. سن شناسنامه‌اي، زيستي و سن رواني و بلوغ عاطفي. ما دختران 14 ساله‌اي داريم كه كفايت‌هاي زندگي خوب را دارند و يا پسران 17 ـ 16 ساله‌اي كه كفايت‌هاي همسرداري را دارا هستند. چون در خانواده‌اي بار آمده‌اند كه پدر و مادر اين كفايت‌ها را خيلي خوب به آنها آموزش داده‌اند.
اما خيلي‌ها خلاف اين نظر را دارند؟
بله، اما من اين حرف را با توجه به تجربه 30 ساله‌اي كه با تحقيقات متعدد در زمينه ازدواج و طلاق به دست آورده‌ام، عنوان مي‌كنم. دختر و پسرهايي هستند كه 30 ـ 25 سال سن دارند اما مانند يك بچه رفتار مي‌كنند و نمي‌توانند يك زندگي خانوادگي خوب را داشته باشند.
ساكنان منطقه 2 به لحاظ فرهنگي از سطح سواد بالايي برخوردارند و مراكز مشاوره قبل و بعد از ازدواج هم به تعداد قابل توجهي در منطقه وجود دارد. اما متأسفانه به همين نسبت هم مراجعات به دفاتر ثبت براي طلاق زياد است. چه عواملي مي‌توانند در اين مسئله دخيل باشند؟
شايد اگر مقايسه‌اي بين گذشته و حال داشته باشيد، آمار طلاق علي‌رغم بالارفتن سطح سواد خانواده‌ها بالاتر رفته است. ريشه همسرگريزي، طلاق و جدايي را مي‌توان در دافعه‌هاي رواني و جسمي پيدا كرد. ريشه احساس آرامش و خوشبختي هم جاذبه‌هاي رواني جنسي است.
آقايي كه نمي‌تواند همسرش را مورد نوازش حسي و كلامي قرار دهد و يا خانمي كه گرفتار بدبيني، منفي‌بافي و يا نگاه آلوده و ... باشد و در كل زن و مردي كه نتوانند آرامشگر همديگر باشند، طبيعي است كه اختلافات كم‌كم در ميان آنها بوجود مي‌آيد و چه بسا منجر به طلاق و جدايي شود.
فكر نمي‌كنيد بخشي از اين اختلافات به مسائل اقتصادي مربوط باشد؟ زن مي‌خواهد پا به پاي همسرش كار كند و در تأمين هزينه‌هاي زندگي سهيم باشد. حتي گاهي به نظر مي‌رسد در خانواده جايگاه زن و مرد عوض شده است،
تعارف كه نداريم. مديريت خانه مهم‌تر از كارمند بودن و يا منشي بودن است. برخي اين مفهوم را نمي‌فهمند. مديريت خانه كار پرارزشي است كه ما بي‌ارزشش كرده‌ايم. وقتي مي‌گويند خانم خانه‌دار است. برخي مي‌گويند: «اه ... يعني چه؟...» بايد توجه داشت كه خانواده تنها نهاد فكري بشر است.
بقيه نهادها براي خانواده است. خانمي كه مديريت خانه را دارد، مقام بالايي دارد. اگر دقت كافي داشته باشد، مي‌تواند بيرون از خانه هم كار كند. خانواده يكي از نهادهاي مهم اجتماعي نيست، بلكه تنها نهاد فكري بشر است و بقيه نهادها، دانشگاه، مسجد و ... براي خانواده است.
اما گاهي همين مشكلات اقتصادي سبب دوري جوانان از ازدواج مي‌شود. تصور كنيد اجاره يك منزل نقلي در همين منطقه خودمان و يا هزينه‌هايي كه براي برگزاري يك ازدواج ساده بايد خرج شود، تمايل براي ازواج را كمتر مي‌كند،
ـ بله من هم قبول دارم كه آمادگي براي ازدواج بخصوص در آقايان كمتر شده است. اما بايد تمهيداتي فراهم كنيم كه آمادگي بيشتر شود و جوانان بهتر و بيشتر بتوانند به شناخت متقابل برسند. حتي من معتقدم زنان خانه‌دار بايد از حقوق برخوردار باشند. خانواده يعني زن و شوهر. محبوب‌ترين بنا از منظر پيامبر اسلام خانواده است و بهترين واسطه‌گري، واسطه شدن براي ازدواج دختر و پسر است.
همه بايد تلاش كنيم دختر و پسرهايي را كه مي‌شناسيم و به خصوصيات اخلاقي آنها واقف هستيم را با هم آشنا كنيم. چه اشكالي دارد، اگر مثل گذشته بزرگ فاميل يا حتي اهل محل در اين كار ثواب شركت كنند.
حتي در قديم در شهرها و محله‌هاي قديمي رسم بود كه اگر ازدواجي قرار بود انجام شود، همه تا آنجا كه مي‌توانستند در اين امر خداپسندانه شركت مي‌كردند و از هيچ كوششي دريغ نمي‌كردند. خانواده‌ها هم مي‌توانند نقش حمايتگر را داشته باشند. و البته مسئولان و دولت هم نقش مهمي در اين زمينه دارند.
«البته جوان‌ها هم از تعيين مهريه سنگين و يا مخارج اضافي ازدواج و چشم و هم‌چشمي‌ها در برگزاري مراسم ازدواج بايد دوري كنند،
بله. اما اگر 2 نفر به شناخت كامل از هم در امر ازدواج به يك نتيجه برسند، معمولاً به دنبال چشم و هم‌چشمي در برگزاري مراسم آنچناني نيستند. گاهي اين خانواده‌ها هستند كه پيش‌پاي جوان‌ها سنگ مي‌اندازند. بايد بدانيم كه ازدواج زيباترين گل‌واژه جهان است. علتش هم اين است كه خداي مهربان، همه هستي را عروس و داماد مي‌آفريند.
زوج‌آفريني نشانه خلقت و حكمت خداست. و اگر با اين نگاه به ازدواج بنگريم، پس از شناخت طرفين، خانواده‌ها و جوانان سعي مي‌كنند در ازدواج آسان بگيرند. بايد به اين نكته توجه داشت كه خداوند هستي را با قابليت زوجيت مي‌آفريند.
پس فلسفه هستي براي ازدواج است. خدا، دكتر و مهندس، روزنامه‌نگار و تاجر و... نمي‌آفريند. خدا عروس و داماد مي‌آفريند. اگر هم كسي عروس و داماد خوبي بشود، آرامشگر بشود، مي‌تواند بهترين دكتر و مهندس هم بشود و اين اصل فلسفه خلقت است.
با توجه به اينكه اين روزها هم در مراكز دولتي و هم خصوصي برگزاري كلاس‌هاي مشاوره و آموزش زندگي موفق را زياد مي‌بينيم، فكر مي‌كنيد تا چه ميزان مشاوره ازدواج براي زوج‌هاي جوان مهم است؟
مشاوره امري ضروري است چه هنگام ازدواج و چه مشاوره‌هاي قبل از ازدواج اما بايد يادمان باشد كه مشاوره بايد چرخه درست را طي كند. مشاوره براي ازدواج انجام بدهيم بعد چه، زماني كه آنها صاحب فرزند شدند و ندانستند چگونه فرزند خود را تربيت كنند، با مشكلاتي كه اين روزها گريبانگير خانواده‌ها است، مشكلي را حل نمي‌كند.
اصل مشاوره بايد اين باشد كه به زوج‌هاي جوان پس از ازدواج ياد بدهيم كه چگونه بچه‌ها را عروس و داماد بار بياورند. باور كنيد اگر يك نسل بچه‌ها را عروس و داماد بار بياورند، خيلي از مشكلات حل مي‌شود. اين باور من است و اين مسئله را هم با هزار و يك دليل حاضرم اثبات كنم.
با توجه به ارتباط شما با مراكز فرهنگي و آشنايي با مشكلاتي كه نسل جوان در انتخاب همسر و يا زندگي زناشويي مواجه هستند، نقش خانه‌هاي سلامت شهرداري را در ارائه مشاوره‌هاي روان‌شناسي و ارتقاي دانش و اطلاعات نسل جوان را چگونه مي‌بينيد؟
تمام تلاش ما در سازمان نظام روان‌شناسي كشور اين است كه بتوانيم مشاوره‌ها را بيشتر كنيم. كميسيون خانواده هم با دقت اين كار را پيگيري مي‌كند. اخيراً هم با معاونت اجتماعي فرهنگي شهرداري تهران مراكز مشاوره‌هاي محله‌محور را طراحي كرده‌ايم. اين طرح قرار است بزودي در خانه‌هاي سلامت در 374 محله اجرا شود.
مقدمات اوليه را آماده كرده‌ايم تا آنهايي كه پروانه سازمان نظام مشاوره كشور دارند، كار مشاوره را انجام بدهند. مشاوره در تمام مراحل زندگي امري لازم است اما بايد خانواده‌ها واقف باشند كه گاهي مشورت با كساني كه تجربه كافي ندارند، مي‌تواند مشكلات را بيشتر كند.
ماجراهاي به ياد ماندني آقاي داماد وجشن عروسي
در دنيايي كه تجملات و زرق و برق روزگار ملاك اصلي زوج‌هاي جوان براي ازدواج و زندگي مشترك است، اگر بتوان با كمترين هزينه مراسم عروسي گرفت و از بريز و بپاش‌ها صرفنظر كرد، آن موقع است كه مي‌توان گفت، خانواده برد كرده. خانواده اعظمي از همين دست خانواده‌هاست. كسي كه با هنرمندي‌ها و تدابير خود توانست با كمترين هزينه عروسي به ياد ماندني را برگزار كند.
«اميد علي اعظمي» پدري كه به تازگي پسرش را داماد كرده، حرف‌هايي مي‌زند كه هم جالب است و هم شيرين. وقتي موضوع مصاحبه را شرح مي‌دهم، بلافاصله مي‌پرسد به نظر شما يك عروسي چقدر هزينه برمي دارد، چه كسي گفته كه ما با كمترين هزينه مراسم برگزار كرديم؟ من هم از همه جا بي‌خبر مي‌گويم والله چه عرض كنم، اين روزها آنقدر هزينه عروسي‌ها سرسام‌آور شده كه ديگر جايي براي هزينه‌هاي كم باقي نمي‌گذارد.
با اصرار پدر خانواده رقمي را به زبان مي‌آورم و او خنده‌اي سر مي‌دهد و درباره عروسي پسرش اينچنين مي‌گويد: «عروسي را در كاخ سعدآباد برگزاركرديم. چون مسئول كاخ از آشنايانمان بود هزينه از 18 ميليون به 6 ميليون كاهش يافت. طبق قانون جديد ي كه وضع كرديم، قرار شد هر تعدادي كه براي عروسي مي‌آيند هزينه شامشان را خود متقبل شوند.
گل‌آرايي ماشين عروس هم با كمك برادر داماد بجاي 180 هزار تومان، 15 هزار تومان هزينه شد و به لطف يكي از دوستان ماشين عروس هم جور شد». صحبت به آرايش عروس خانم كه مي‌رسد، دوباره خنده‌اي سر مي‌دهد و ادامه مي‌دهد: «خواهر زاده‌ام تعهد كرده كه اگر صاحب آرايشگاهي شود، آرايش عروس‌هاي فاميل را مجاني انجام دهد و اين شد كه آرايش عروس هم برايمان هزينه‌اي در برنداشت و از آنجا كه اكثر ميوه فروش‌ها كرد هستند و همشهري ما، اگر هزينه بهترين سيب شميراني 2300 تومان بود براي ما 600 تومان آب خورد و...».
يكي از جالب‌ترين بخش‌هاي اين گزارش مربوط است به طلاي عروس خانوم و تدابير مادر داماد. «اعظمي» به اينجا كه مي‌رسد، مي‌گويد: «سال 63 وقتي پسرم بدنيا آمد، با همسرم همان زمان جمع‌آوري طلاي عروسش را شروع كردم و همه را از شر هزينه سرسام‌آور طلاي اين روزها نجات دادم». او توصيه جالبي به زوج‌هاي دم بخت مي‌كند؛ «عاقلانه‌ترين كار اين است كه هزينه مراسم عروسي صرف مسافرت‌هاي زيارتي و مبالغ باقي مانده صرف خريد وسايل و نيازهاي ضروري شود و تا حد امكان با يكديگر سازش كنند».
نرخ خدمات و كالاهاي مراسم عروسي
اين ارقام را جدي بگيريد،
اين روزها همه جا صحبت از ساده‌گيري در ازدواج و پرهيز از برپايي مراسم پرتجمل در اول زندگي است. با اين حال روز به روز هزينه‌هاي مربوط به عروسي بالاتر و بالاتر مي‌رود، حالا چرا ميان اين توصيه‌ها و برپايي مراسم رابطه معكوس وجود دارد، سؤالي است كه پاسخ به آن وظيفه ما نيست. فقط اين چند سطر را بخوانيد تا اگر شما هم جزو دار و دسته دم‌بخت‌ها هستيد، قيمت‌هاي پا گذاشتن به دنياي تأهل را داشته باشيد.
¦ يك دست آينه و شمعدان از نوع غيرجيبي و احتمالاً طرح چوب 300 تا 350 هزار تومان ¦ يك ساعت حضور در باغ براي تهيه عكس و فيلم 50 تا 120 هزار تومان ¨كساني كه حاضر به صرف موز و نارگيل روي شاخه‌ها شوند از تخفيف ويژه برخوردارند
¦كارت دعوت از 150 تا 3 هزار تومان ¨براي درج توضيحات از قبيل دليل انتخاب همسر يا اشعار جانسوز در وصف پايان دوره تجرد و درج عكس‌هاي عروس و داماد به شيوه سنتي قيمت بالا مي‌رود.
¦ كت و شلوار از 99 هزار تومان تا 3 ميليون ¨براي دوخت جيب‌هايي با قابليت حمل لپ‌تاب هزينه اضافي دريافت مي‌شود.
¦حلقه از 200 هزار تا 2 ميليون البته بر اساس نرخ طلاي روز ¨براي حلقه بدلي نيازي به پرداخت پول نقد نيست
¦ عكاسي و فيلمبرداري با يك دوربين 180 هزار تومان ¨فيلمبرداري به وسيله چند دوربين براي نشان دادن گوش‌هاي داماد از جهت‌هاي مختلف هزينه مضاعف دارد
¦ پسرخاله اجاره‌اي نفري 20 هزار تومان ¨افراد داراي مهارت‌هاي شيرين‌كاري بسته به نوع مهارت دستمزد بيشتري دريافت مي‌كنند.
¦گل‌آرايي ماشين عروس از 30 هزار تا 10 ميليون ¨كاشت درخت و ايجاد فضاهاي سبز روي سقف و كاپوت خودرو هزينه مجزا دارد.
¦ كرايه خودرو از 200 تا 900 هزار تومان ¨بوق اضافي نصب نمي‌شود، اصرار نكنيد
¦ورودي تالار از 5 تا 60 هزار تومان ¨با توافق قبلي با مدير تالار مي‌توانيد براي مهمانان بي‌دندان تا 10 درصد تخفيف بگيريد. با ارائه گواهي عدم بيش‌فعالي براي كودكان زير 30 سال در قرعه‌كشي شركت كنيد.
مهريه سنگين ضامن خوشبختي نيست
مهريه سنت پيامبر اسلام است. در ميزان مهريه حضرت فاطمه (س) نظرات مختلفي وجود دارد. اغلب 500 درهم را عنوان كرده‌اند. همانطور كه مي‌دانيد پول خرد در زمان قديم درهم ¨از جنس نقره و پول درشت دينار ¨از جنس طلا بوده است. پس از موافقت ازدواج دخت گرامي پيامبر با علي‌ابن ابيطالب (ع) رسول اكرم (ص) از ايشان پرسيدند كه چه دارد؟
حضرت فرمودند: «يك شتر، يك شمشير و يك زره» پيامبر (ص) فرمودند: «شتر براي آبياري لازم است. شمشير هم براي دفاع. اما زره را لازم نداري. آن را بفروش و با آن اسباب و جهيزيه زندگي را فراهم كن.» جهيزيه فاطمه (ص) در برخي كتب معتبر آورده شده است. حدود 25 درهم پول فروش زره شد كه با آن وسايل ضروري را تهيه كردند.
امروزه تهيه مهريه و جهيزيه يكي از دغدغه‌ها و نگراني‌هاي عروس ودامادها و خانواده‌هاي آنها شده است. در حالي كه مهريه هيچگونه پشتوانه‌اي براي زندگي نيست، بلكه براي برخي خانم‌ها به دستاويزي تبديل شده است براي به تسليم كشيدن مرد. اما اين براي همه كارساز نيست.
براي مرداني كه پشتوانه مالي ندارند ميزان بالاي مهريه هيچ ارزشي ندارد. مي‌گويند ملانصرالدين روزي به پسرش گفت: امشب عيد است بيا با يك كيلو برنج و يك كيلو روغن پلو بپزيم. پسرش گفت: «يك كيلو روغن زياد است. 100 گرم كفايت مي‌كند.»
پدرش گفت: «ما كه نمي‌پزيم، چرب‌تر» حكايت امروز است كه مي‌گويند مهريه را كي داده و كي گرفته. غافل از اينكه با همين اعتقاد و قرار دادن مهريه سنگين مشكلات زيادي بوجود خواهد آمد. برخي مي‌گويندكه مهريه پشتوانه زندگي است. اما واقعيت اين است كه اگر مردي داشته باشد از ترس مالش تسليم مي‌شود و مردي هم كه ندارد از ترس زندان. تجربه سال‌ها كار در دفتر ثبت به اين نتيجه رسيده‌ام كه مهر سنگين در بين طبقه سوم جامعه رايج است.
در طبقه مرفه با مهريه سنگين كمتر روبرو مي‌شويم مگر آنكه بخواهند چشم وهم چشمي كنند. توصيه من به خانواده‌ها اين است كه در ازدواج آسان بگيرند مهريه زياد تنها مشكلات زندگي را بيشتر مي‌كند. در تهيه جهاز نيز اندازه را نگه دارند و در يك كلام اندازه نگه دار كه اندازه نكوست. كاظم كمالي‌يزدي سردفتر ازدواج 336 تهران
مشاوره كاملاً رايگان به جوانان و خانواده‌ها براي ازدواج
فكر مي‌كرد مي‌توانست سال‌ها در كنار همسرش زندگي خوبي داشته باشد. او همه ويژگي‌هاي يك همسر نمونه را داشت. اما تنها پس از مدت كوتاهي به اين نتيجه رسيد كه اين ازدواج از اولش درست نبوده و او گام اول براي شروع يك زندگي موفق را درست برنداشته و خيلي از تصورات او براي رسيدن به زندگي موفق اشتباه بوده.
گام اول هم چيزي جز انتخاب صحيح نيست. همان مسئله‌اي كه به گفته روان‌شناسان مي‌تواند به مهم‌ترين تصميم‌گيري در زندگي يعني ازدواج منجر شود. بحث ازدواج اين روزها به يكي از دغدغه‌هاي اصلي جوانان و خانواده‌هايشان تبديل شده است. اما كارشناسان امر ازدواج متعقدند با تربيت صحيح فرزندان و مشاوره‌هاي به موقع، مي‌توان به راز اين هندوانه دربسته پي برد.
اخبار و حوادث كلانتري‌هاي منطقه خبر از آمار بالاي ضرب و جرح و اختلافات خانوادگي نسبت به ساير مناطق را دارد. همين مسئله موجب شد تا در آستانه روز خانواده و سالروز ازدواج حضرت علي (ع) و حضرت فاطمه (س) سراغ مشاوري برويم كه به گفته خيلي از جوانان و شاگردانش، پير اين كار است.
قرار گفت‌وگوي ما با دكتر «غلامعلي افروز» رئيس سازمان نظام روان‌شناسي و مشاوره جمهوري اسلامي ايران و چهره ماندگارعرصه روان‌شناسي كشور در ساختمان دانشكده روان‌شناسي و تربيتي واقع در كوي نصر (گيشا) بود. اگرچه بهانه‌هاي ديگر مثل هم‌محله‌اي بودن و ارتباط تنگاتنگ او با فرهنگسراي ابن‌سينا در انتخاب ما دخيل بود.
ازدواج يكي از مهم‌ترين تصميم‌گيري‌ها در زندگي يك فرد به شمار مي‌آيد. چه ملاك‌هايي براي انتخاب بهتر براي زوجين وجود دارد؟ بهتر است بگوييم ازدواج بهترين انتخاب انسان در گستره حيات است و پس از ازدواج انتخابي مهم‌تر نداريم. بقيه انتخاب‌ها مثل رشته تحصيلي، شغل، محل سكونت و... انتخاب‌هاي فرعي بشر است.
غايت زوجيت هم رسيدن به آرامش است. انسان در آموزه‌هاي ديني قرآني 3 نوع آرامش دارد. يكي ياد خدا كه اصلي‌ترين منبع آرامش است. 2ـ همسر آرامشگر و سوم شب كه براي آرامش سلول‌هاي وجود انسان عالي و براي آرامش روح و روان انسان آفريده شده است. همسر مطلوب، همسري است كه وجودش آرامشگر باشد و همسر آرامشگر كسي است با قابليت اينكه تن‌پوش رواني و جسمي همسر باشد.
خانواده‌ها چه نقشي مي‌توانند در اين انتخاب داشته باشند؟
نقش خانواده‌ها در نوع تربيت فرزندان بسيار اهميت دارد. به اعتقاد بنده اساس فرزندپروري، همسرپروري است. يعني بچه‌هايمان را بايد همسر بار بياوريم. دكتر و مهندس شدن آنها نبايد هدف قرار گيرد. رابطه زن و شوهر اگر خوب باشد، دختر آرزو مي‌كند با همسري مانند پدرش و پسر هم با همسري كه مثل مادرش آرامشگر باشد ازدواج كند.
اين كفايت‌ها را براي زندگي اگر دختر و پسر در خانه و در كنار پدر و مادر فرا بگيرند، عاقل و خلاق بار مي‌آيند و به طور طبيعي طلاق هم كمتر مي‌شود. در واقع خانواده دانشگاه بزرگي است كه غيرمستقيم به فرزندانمان آموزش درست زندگي كردن را مي‌دهيم.
فاصله طبقاتي از نظر فرهنگي و مادي چه ميزان در بروز اختلافات خانوادگي مؤثر است؟ اين سؤال را به اين دليل مطرح مي‌كنم كه با توجه به اخباري كه از كلانتري‌هاي منطقه داريم، ميزان مراجعات در اثر ضرب و جرح و يا مسائل مادي بين زن و شوهرها بيشتر از ساير مناطق ديده مي‌شود؟ بخشي از آن هم به سطح توقعات خانم‌ها مربوط مي‌شود كه از اوضاع مالي بهتري نسبت به آقايان برخوردارند.
ببينيد زن و شوهر بايد كفوهمديگر باشند يعني خصوصياتي مثل هم‌انديشي، هم‌رأيي، همراهي، هم‌مرامي، هم‌تبسمي و در يك كلام آرامشگري متقابل در آنها وجود داشته باشد. اين مسئله در سطح تحصيلات و توان مالي هم صدق مي‌كند. منظور از سطح تحصيلات، مدرك تحصيلي نيست.
بلكه در اين است كه هر دو شعور و بينش و معرفت اجتماعي داشته باشند. در حوزه اقتصادي هم هر دو بايد داراي عقل معاش باشند. اينكه يكي اهل شمال يا جنوب تهران باشد، مهم نيست و اين مسئله قطعاً در مراجعات به كلانتري‌ها كه فرموديد نمي‌تواند سبب بروز اختلاف‌ها باشد. ريشه اختلاف‌ها را بايد در مسائل ديگر جست‌وجو كرد كه مورد اصلي آن هم به نوع انتخاب همسر مربوط مي‌شود.
در گذشته مرسوم بود كه سن ازدواج خانم‌ها حتماً كوچك‌تر از آقايان باشد. البته هنوز هم اين تصور در خيلي از خانواده‌ها وجود دارد. با توجه به تجربه‌اي كه شما داريد آيا مي‌توان اين مسئله را يكي از موارد اختلاف و جدايي در خانواده‌ها دانست؟
واقعيت اين است كه هيچ دليل عقلي و منطقي نداريم كه خانم‌ها، كوچك‌تر از آقايان باشند و يا برعكس توصيه شده باشد كه اختلاف سن در نظر گرفته شود. سن واقعي انسان نتيجه 3 مولفه است. سن شناسنامه‌اي، زيستي و سن رواني و بلوغ عاطفي. ما دختران 14 ساله‌اي داريم كه كفايت‌هاي زندگي خوب را دارند و يا پسران 17 ـ 16 ساله‌اي كه كفايت‌هاي همسرداري را دارا هستند. چون در خانواده‌اي بار آمده‌اند كه پدر و مادر اين كفايت‌ها را خيلي خوب به آنها آموزش داده‌اند.
اما خيلي‌ها خلاف اين نظر را دارند؟
بله، اما من اين حرف را با توجه به تجربه 30 ساله‌اي كه با تحقيقات متعدد در زمينه ازدواج و طلاق به دست آورده‌ام، عنوان مي‌كنم. دختر و پسرهايي هستند كه 30 ـ 25 سال سن دارند اما مانند يك بچه رفتار مي‌كنند و نمي‌توانند يك زندگي خانوادگي خوب را داشته باشند.
ساكنان منطقه 2 به لحاظ فرهنگي از سطح سواد بالايي برخوردارند و مراكز مشاوره قبل و بعد از ازدواج هم به تعداد قابل توجهي در منطقه وجود دارد. اما متأسفانه به همين نسبت هم مراجعات به دفاتر ثبت براي طلاق زياد است. چه عواملي مي‌توانند در اين مسئله دخيل باشند؟
شايد اگر مقايسه‌اي بين گذشته و حال داشته باشيد، آمار طلاق علي‌رغم بالارفتن سطح سواد خانواده‌ها بالاتر رفته است. ريشه همسرگريزي، طلاق و جدايي را مي‌توان در دافعه‌هاي رواني و جسمي پيدا كرد. ريشه احساس آرامش و خوشبختي هم جاذبه‌هاي رواني جنسي است.
آقايي كه نمي‌تواند همسرش را مورد نوازش حسي و كلامي قرار دهد و يا خانمي كه گرفتار بدبيني، منفي‌بافي و يا نگاه آلوده و ... باشد و در كل زن و مردي كه نتوانند آرامشگر همديگر باشند، طبيعي است كه اختلافات كم‌كم در ميان آنها بوجود مي‌آيد و چه بسا منجر به طلاق و جدايي شود.
فكر نمي‌كنيد بخشي از اين اختلافات به مسائل اقتصادي مربوط باشد؟ زن مي‌خواهد پا به پاي همسرش كار كند و در تأمين هزينه‌هاي زندگي سهيم باشد. حتي گاهي به نظر مي‌رسد در خانواده جايگاه زن و مرد عوض شده است،
تعارف كه نداريم. مديريت خانه مهم‌تر از كارمند بودن و يا منشي بودن است. برخي اين مفهوم را نمي‌فهمند. مديريت خانه كار پرارزشي است كه ما بي‌ارزشش كرده‌ايم. وقتي مي‌گويند خانم خانه‌دار است. برخي مي‌گويند: «اه ... يعني چه؟...» بايد توجه داشت كه خانواده تنها نهاد فكري بشر است.
بقيه نهادها براي خانواده است. خانمي كه مديريت خانه را دارد، مقام بالايي دارد. اگر دقت كافي داشته باشد، مي‌تواند بيرون از خانه هم كار كند. خانواده يكي از نهادهاي مهم اجتماعي نيست، بلكه تنها نهاد فكري بشر است و بقيه نهادها، دانشگاه، مسجد و ... براي خانواده است.
اما گاهي همين مشكلات اقتصادي سبب دوري جوانان از ازدواج مي‌شود. تصور كنيد اجاره يك منزل نقلي در همين منطقه خودمان و يا هزينه‌هايي كه براي برگزاري يك ازدواج ساده بايد خرج شود، تمايل براي ازواج را كمتر مي‌كند،
ـ بله من هم قبول دارم كه آمادگي براي ازدواج بخصوص در آقايان كمتر شده است. اما بايد تمهيداتي فراهم كنيم كه آمادگي بيشتر شود و جوانان بهتر و بيشتر بتوانند به شناخت متقابل برسند. حتي من معتقدم زنان خانه‌دار بايد از حقوق برخوردار باشند. خانواده يعني زن و شوهر. محبوب‌ترين بنا از منظر پيامبر اسلام خانواده است و بهترين واسطه‌گري، واسطه شدن براي ازدواج دختر و پسر است.
همه بايد تلاش كنيم دختر و پسرهايي را كه مي‌شناسيم و به خصوصيات اخلاقي آنها واقف هستيم را با هم آشنا كنيم. چه اشكالي دارد، اگر مثل گذشته بزرگ فاميل يا حتي اهل محل در اين كار ثواب شركت كنند.
حتي در قديم در شهرها و محله‌هاي قديمي رسم بود كه اگر ازدواجي قرار بود انجام شود، همه تا آنجا كه مي‌توانستند در اين امر خداپسندانه شركت مي‌كردند و از هيچ كوششي دريغ نمي‌كردند. خانواده‌ها هم مي‌توانند نقش حمايتگر را داشته باشند. و البته مسئولان و دولت هم نقش مهمي در اين زمينه دارند.
«البته جوان‌ها هم از تعيين مهريه سنگين و يا مخارج اضافي ازدواج و چشم و هم‌چشمي‌ها در برگزاري مراسم ازدواج بايد دوري كنند،
بله. اما اگر 2 نفر به شناخت كامل از هم در امر ازدواج به يك نتيجه برسند، معمولاً به دنبال چشم و هم‌چشمي در برگزاري مراسم آنچناني نيستند. گاهي اين خانواده‌ها هستند كه پيش‌پاي جوان‌ها سنگ مي‌اندازند. بايد بدانيم كه ازدواج زيباترين گل‌واژه جهان است. علتش هم اين است كه خداي مهربان، همه هستي را عروس و داماد مي‌آفريند.
زوج‌آفريني نشانه خلقت و حكمت خداست. و اگر با اين نگاه به ازدواج بنگريم، پس از شناخت طرفين، خانواده‌ها و جوانان سعي مي‌كنند در ازدواج آسان بگيرند. بايد به اين نكته توجه داشت كه خداوند هستي را با قابليت زوجيت مي‌آفريند.
پس فلسفه هستي براي ازدواج است. خدا، دكتر و مهندس، روزنامه‌نگار و تاجر و... نمي‌آفريند. خدا عروس و داماد مي‌آفريند. اگر هم كسي عروس و داماد خوبي بشود، آرامشگر بشود، مي‌تواند بهترين دكتر و مهندس هم بشود و اين اصل فلسفه خلقت است.
با توجه به اينكه اين روزها هم در مراكز دولتي و هم خصوصي برگزاري كلاس‌هاي مشاوره و آموزش زندگي موفق را زياد مي‌بينيم، فكر مي‌كنيد تا چه ميزان مشاوره ازدواج براي زوج‌هاي جوان مهم است؟
مشاوره امري ضروري است چه هنگام ازدواج و چه مشاوره‌هاي قبل از ازدواج اما بايد يادمان باشد كه مشاوره بايد چرخه درست را طي كند. مشاوره براي ازدواج انجام بدهيم بعد چه، زماني كه آنها صاحب فرزند شدند و ندانستند چگونه فرزند خود را تربيت كنند، با مشكلاتي كه اين روزها گريبانگير خانواده‌ها است، مشكلي را حل نمي‌كند.
اصل مشاوره بايد اين باشد كه به زوج‌هاي جوان پس از ازدواج ياد بدهيم كه چگونه بچه‌ها را عروس و داماد بار بياورند. باور كنيد اگر يك نسل بچه‌ها را عروس و داماد بار بياورند، خيلي از مشكلات حل مي‌شود. اين باور من است و اين مسئله را هم با هزار و يك دليل حاضرم اثبات كنم.
با توجه به ارتباط شما با مراكز فرهنگي و آشنايي با مشكلاتي كه نسل جوان در انتخاب همسر و يا زندگي زناشويي مواجه هستند، نقش خانه‌هاي سلامت شهرداري را در ارائه مشاوره‌هاي روان‌شناسي و ارتقاي دانش و اطلاعات نسل جوان را چگونه مي‌بينيد؟
تمام تلاش ما در سازمان نظام روان‌شناسي كشور اين است كه بتوانيم مشاوره‌ها را بيشتر كنيم. كميسيون خانواده هم با دقت اين كار را پيگيري مي‌كند. اخيراً هم با معاونت اجتماعي فرهنگي شهرداري تهران مراكز مشاوره‌هاي محله‌محور را طراحي كرده‌ايم. اين طرح قرار است بزودي در خانه‌هاي سلامت در 374 محله اجرا شود.
مقدمات اوليه را آماده كرده‌ايم تا آنهايي كه پروانه سازمان نظام مشاوره كشور دارند، كار مشاوره را انجام بدهند. مشاوره در تمام مراحل زندگي امري لازم است اما بايد خانواده‌ها واقف باشند كه گاهي مشورت با كساني كه تجربه كافي ندارند، مي‌تواند مشكلات را بيشتر كند.
ماجراهاي به ياد ماندني آقاي داماد وجشن عروسي
در دنيايي كه تجملات و زرق و برق روزگار ملاك اصلي زوج‌هاي جوان براي ازدواج و زندگي مشترك است، اگر بتوان با كمترين هزينه مراسم عروسي گرفت و از بريز و بپاش‌ها صرفنظر كرد، آن موقع است كه مي‌توان گفت، خانواده برد كرده. خانواده اعظمي از همين دست خانواده‌هاست. كسي كه با هنرمندي‌ها و تدابير خود توانست با كمترين هزينه عروسي به ياد ماندني را برگزار كند.
«اميد علي اعظمي» پدري كه به تازگي پسرش را داماد كرده، حرف‌هايي مي‌زند كه هم جالب است و هم شيرين. وقتي موضوع مصاحبه را شرح مي‌دهم، بلافاصله مي‌پرسد به نظر شما يك عروسي چقدر هزينه برمي دارد، چه كسي گفته كه ما با كمترين هزينه مراسم برگزار كرديم؟ من هم از همه جا بي‌خبر مي‌گويم والله چه عرض كنم، اين روزها آنقدر هزينه عروسي‌ها سرسام‌آور شده كه ديگر جايي براي هزينه‌هاي كم باقي نمي‌گذارد.
با اصرار پدر خانواده رقمي را به زبان مي‌آورم و او خنده‌اي سر مي‌دهد و درباره عروسي پسرش اينچنين مي‌گويد: «عروسي را در كاخ سعدآباد برگزاركرديم. چون مسئول كاخ از آشنايانمان بود هزينه از 18 ميليون به 6 ميليون كاهش يافت. طبق قانون جديد ي كه وضع كرديم، قرار شد هر تعدادي كه براي عروسي مي‌آيند هزينه شامشان را خود متقبل شوند.
گل‌آرايي ماشين عروس هم با كمك برادر داماد بجاي 180 هزار تومان، 15 هزار تومان هزينه شد و به لطف يكي از دوستان ماشين عروس هم جور شد». صحبت به آرايش عروس خانم كه مي‌رسد، دوباره خنده‌اي سر مي‌دهد و ادامه مي‌دهد: «خواهر زاده‌ام تعهد كرده كه اگر صاحب آرايشگاهي شود، آرايش عروس‌هاي فاميل را مجاني انجام دهد و اين شد كه آرايش عروس هم برايمان هزينه‌اي در برنداشت و از آنجا كه اكثر ميوه فروش‌ها كرد هستند و همشهري ما، اگر هزينه بهترين سيب شميراني 2300 تومان بود براي ما 600 تومان آب خورد و...».
يكي از جالب‌ترين بخش‌هاي اين گزارش مربوط است به طلاي عروس خانوم و تدابير مادر داماد. «اعظمي» به اينجا كه مي‌رسد، مي‌گويد: «سال 63 وقتي پسرم بدنيا آمد، با همسرم همان زمان جمع‌آوري طلاي عروسش را شروع كردم و همه را از شر هزينه سرسام‌آور طلاي اين روزها نجات دادم». او توصيه جالبي به زوج‌هاي دم بخت مي‌كند؛ «عاقلانه‌ترين كار اين است كه هزينه مراسم عروسي صرف مسافرت‌هاي زيارتي و مبالغ باقي مانده صرف خريد وسايل و نيازهاي ضروري شود و تا حد امكان با يكديگر سازش كنند».
نرخ خدمات و كالاهاي مراسم عروسي
اين ارقام را جدي بگيريد،
اين روزها همه جا صحبت از ساده‌گيري در ازدواج و پرهيز از برپايي مراسم پرتجمل در اول زندگي است. با اين حال روز به روز هزينه‌هاي مربوط به عروسي بالاتر و بالاتر مي‌رود، حالا چرا ميان اين توصيه‌ها و برپايي مراسم رابطه معكوس وجود دارد، سؤالي است كه پاسخ به آن وظيفه ما نيست. فقط اين چند سطر را بخوانيد تا اگر شما هم جزو دار و دسته دم‌بخت‌ها هستيد، قيمت‌هاي پا گذاشتن به دنياي تأهل را داشته باشيد.
¦ يك دست آينه و شمعدان از نوع غيرجيبي و احتمالاً طرح چوب 300 تا 350 هزار تومان ¦ يك ساعت حضور در باغ براي تهيه عكس و فيلم 50 تا 120 هزار تومان ¨كساني كه حاضر به صرف موز و نارگيل روي شاخه‌ها شوند از تخفيف ويژه برخوردارند
¦كارت دعوت از 150 تا 3 هزار تومان ¨براي درج توضيحات از قبيل دليل انتخاب همسر يا اشعار جانسوز در وصف پايان دوره تجرد و درج عكس‌هاي عروس و داماد به شيوه سنتي قيمت بالا مي‌رود.
¦ كت و شلوار از 99 هزار تومان تا 3 ميليون ¨براي دوخت جيب‌هايي با قابليت حمل لپ‌تاب هزينه اضافي دريافت مي‌شود.
¦حلقه از 200 هزار تا 2 ميليون البته بر اساس نرخ طلاي روز ¨براي حلقه بدلي نيازي به پرداخت پول نقد نيست
¦ عكاسي و فيلمبرداري با يك دوربين 180 هزار تومان ¨فيلمبرداري به وسيله چند دوربين براي نشان دادن گوش‌هاي داماد از جهت‌هاي مختلف هزينه مضاعف دارد
¦ پسرخاله اجاره‌اي نفري 20 هزار تومان ¨افراد داراي مهارت‌هاي شيرين‌كاري بسته به نوع مهارت دستمزد بيشتري دريافت مي‌كنند.
¦گل‌آرايي ماشين عروس از 30 هزار تا 10 ميليون ¨كاشت درخت و ايجاد فضاهاي سبز روي سقف و كاپوت خودرو هزينه مجزا دارد.
¦ كرايه خودرو از 200 تا 900 هزار تومان ¨بوق اضافي نصب نمي‌شود، اصرار نكنيد
¦ورودي تالار از 5 تا 60 هزار تومان ¨با توافق قبلي با مدير تالار مي‌توانيد براي مهمانان بي‌دندان تا 10 درصد تخفيف بگيريد. با ارائه گواهي عدم بيش‌فعالي براي كودكان زير 30 سال در قرعه‌كشي شركت كنيد.
مهريه سنگين ضامن خوشبختي نيست
مهريه سنت پيامبر اسلام است. در ميزان مهريه حضرت فاطمه (س) نظرات مختلفي وجود دارد. اغلب 500 درهم را عنوان كرده‌اند. همانطور كه مي‌دانيد پول خرد در زمان قديم درهم ¨از جنس نقره و پول درشت دينار ¨از جنس طلا بوده است. پس از موافقت ازدواج دخت گرامي پيامبر با علي‌ابن ابيطالب (ع) رسول اكرم (ص) از ايشان پرسيدند كه چه دارد؟
حضرت فرمودند: «يك شتر، يك شمشير و يك زره» پيامبر (ص) فرمودند: «شتر براي آبياري لازم است. شمشير هم براي دفاع. اما زره را لازم نداري. آن را بفروش و با آن اسباب و جهيزيه زندگي را فراهم كن.» جهيزيه فاطمه (ص) در برخي كتب معتبر آورده شده است. حدود 25 درهم پول فروش زره شد كه با آن وسايل ضروري را تهيه كردند.
امروزه تهيه مهريه و جهيزيه يكي از دغدغه‌ها و نگراني‌هاي عروس ودامادها و خانواده‌هاي آنها شده است. در حالي كه مهريه هيچگونه پشتوانه‌اي براي زندگي نيست، بلكه براي برخي خانم‌ها به دستاويزي تبديل شده است براي به تسليم كشيدن مرد. اما اين براي همه كارساز نيست.
براي مرداني كه پشتوانه مالي ندارند ميزان بالاي مهريه هيچ ارزشي ندارد. مي‌گويند ملانصرالدين روزي به پسرش گفت: امشب عيد است بيا با يك كيلو برنج و يك كيلو روغن پلو بپزيم. پسرش گفت: «يك كيلو روغن زياد است. 100 گرم كفايت مي‌كند.»
پدرش گفت: «ما كه نمي‌پزيم، چرب‌تر» حكايت امروز است كه مي‌گويند مهريه را كي داده و كي گرفته. غافل از اينكه با همين اعتقاد و قرار دادن مهريه سنگين مشكلات زيادي بوجود خواهد آمد. برخي مي‌گويندكه مهريه پشتوانه زندگي است. اما واقعيت اين است كه اگر مردي داشته باشد از ترس مالش تسليم مي‌شود و مردي هم كه ندارد از ترس زندان. تجربه سال‌ها كار در دفتر ثبت به اين نتيجه رسيده‌ام كه مهر سنگين در بين طبقه سوم جامعه رايج است.
در طبقه مرفه با مهريه سنگين كمتر روبرو مي‌شويم مگر آنكه بخواهند چشم وهم چشمي كنند. توصيه من به خانواده‌ها اين است كه در ازدواج آسان بگيرند مهريه زياد تنها مشكلات زندگي را بيشتر مي‌كند. در تهيه جهاز نيز اندازه را نگه دارند و در يك كلام اندازه نگه دار كه اندازه نكوست. كاظم كمالي‌يزدي سردفتر ازدواج 336 تهران
