[You must be registered and logged in to see this image.]
اخيرا وزير علوم، تحقيقات و فناوري از رؤساي دانشگاه‌ها به‌دليل بي‌توجهي نسبت به معيارهاي وبومتري و قرار نگرفتن اطلاعات لازم روي سايت دانشگاه‌ها انتقاد كرد.
محمد مهدي زاهدي در اجلاس رؤساي دانشگاه‌ها با بيان اينكه اوضاع دانشگاه‌هاي كشور در زمينه وبومتريك (رتبه‌بندي سايت‌هاي دانشگاه‌ها) مطلوب نيست، گفت: هر چند 2دانشگاه پيام‌نور و تهران در زمينه وبومتريك حائز رتبه‌هاي زير 2 هزار شده‌اند اما وضعيت كلي دانشگاه‌هاي كشور در زمينه وبومتريك اصلا مناسب نيست و ضعف در وبومتريك تاثير جدي در بحث رتبه‌بندي دانشگاه‌ها در رتبه‌بندي جهان‌اسلام و رتبه‌بندي جهاني دارد.
وزير علوم، تحقيقات و فناوري از رؤساي دانشگاه‌ها خواست وبومتريك را جدي بگيرند و خطاب به رئيس مركز منطقه‌اي اطلاع‌رساني علوم و فناوري تصريح‌كرد: دستورالعملي براي ارتقاي دانشگاه‌ها در زمينه وبومتريك تدوين و با امضاي وزير علوم يا معاون پژوهشي وزارتخانه به دانشگاه‌ها ابلاغ شود تا دانشگاه‌ها مورد توجه قرار دهند.
پيش از وزير علوم، دكتر سيد‌اميد فاطمي دبير شوراي IT وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از ارزيابي و رتبه بندي دانشگاه‌ها براساس معيار وبومتريك خبر داده بود. به‌گفته وي يكي از طرح‌هاي در دستور كار شوراي IT وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ارزيابي وب سايت‌هاي دانشگاه‌هاست كه اين ارزيابي به‌صورت دقيق انجام و به هر دانشگاهي اعلام مي‌شود.
در اين ارزيابي نيز مانند ارزيابي وبومتريك لينك‌هايي به سايت‌هاي دانشگاهي داده مي‌شود كه نشان دهنده داشتن مطالب مهم در سايت است و يكي از معيارهاي مهم به شمار مي‌آيد. به روز شدن لينك‌ها، طراحي ظاهري، به روز شدن سايت و اهميت لينك‌هاي موجود نيز در ارزيابي سايت‌هاي دانشگاه‌ها اهميت دارند.
وبومتريك چيست؟
رتبه‌بندي وبومتريك دانشگاه‌هاي جهان يك اقدام ابتكاري براي بهينه ساختن نمود مؤسسه‌هاي علمي و تحقيقاتي در وب است؛ همچنين باعث ارتقاي انتشار نتايج علمي به‌صورت دستيابي باز مي‌شود. اين رتبه‌بندي در سال 2004 آغاز شد و براساس يك شاخص تركيبي است كه هم شامل حجم محتويات وب و هم در معرض ديد قرار داشتن اين صفحات است كه طبق تعداد ارجاعات (Citations) آنها محاسبه مي‌شود.
اين رتبه‌بندي در ژانويه تا جولاي هر سال براساس شاخص‌هاي وب دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي كل جهان، به روزرساني مي‌شود. اين روند براساس بازه گسترده‌اي از فعاليت‌هاي پژوهشي است كه در وب سايت‌هاي آكادميك بيان شده و خيلي اوقات با چشم‌اندازي به شاخص‌هاي بيبلومتريك (bibliometric) نيز است.
معيارهاي وبومتريك دانشگاه‌ها مشابه ضريب تأثيرگذاري (Impact Factor) مجلات است. Impact Factor يك شاخص كمي است كه براي ارزيابي، مقايسه و رتبه‌بندي مجله‌هاي علمي در رشته‌هاي مختلف در سطح ملي يا بين‌المللي به كار گرفته مي‌شود.
اين شاخص نشان‌دهنده فراواني استنادهايي است كه در طول يك دوره زماني مشخص به يك مقاله چاپ شده در يك مجله داده مي‌شود. ضريب تأثيرگذاري مجله‌ها نخستين بار
به وسيله دكتر يوگن گارفيلد و آيروينگ شر در دهه ۱۹۶۰ به مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) آمريكا ارائه شد تا در انتخاب مجله‌هاي علمي براي نمايه استنادي علوم به كار گرفته شود.
اين عامل همه ساله توسط ISI يا مؤسسه اطلاعات علمي برمبناي ارجاعات به هر يك از مجلات علمي آن محاسبه مي‌شود و نتيجه در گزارش‌هاي ارجاع مجله يا Journal Citation Reports منتشر مي‌شود. اين ضريب، نه براي مقاله يا نويسنده، بلكه براي مجله محاسبه مي‌شود.
محاسبه برمبناي يك دوره 3ساله صورت مي‌گيرد (فرضا اگر در سال ۸۴ جمعاً ۴۰ ارجاع به يك مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد، ضريب ارجاع آن مجله از تقسيم ۴۰ بر ۵۰ به دست مي‌آيد كه 8/۰ است. يعني به‌طور متوسط هر مقاله آن نشريه 8/۰ مرتبه مورد استناد مقالات ديگر قرار گرفته است).
معيارهاي وبومتريك ميزان ارجاع به صفحات وب را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد.
رتبه‌بندي وبومتريك توسط Cybermetrics Lab در اسپانيا تهيه شده است. اين واحد همانند يك رصدخانه علوم و فناوري در وب است. گروه پژوهشي سنجه‌هاي مجازي (CSIC)- يكي از بزرگ‌ترين سازمان‌هاي عمومي پژوهشي اسپانيا و مركز اطلاعات و مدارك علمي وابسته به شوراي ملي تحقيقات اسپانيا (CINDOC) است. اطلاعات بيشتر درباره رتبه‌بندي‌هاي دانشگاه‌هاي كل جهان را مي‌توان از طريق نشاني [You must be registered and logged in to see this link.] به دست آورد.مستند به همين منبع قوي‌ترين وب سايت دانشگاهي ايران رتبه 990 جهان را دارد.
شاخص‌هاي وبومتريك
1. ارزيابي آموزش‌هاي برتر در وب: در اين رتبه‌بندي وبومتريك به انتشارات اينترنتي توسط دانشگاه‌ها و ميزان اهميت دادن اين ارگان‌ها به انتشار الكترونيك رتبه داده مي‌شود.
2. حجم، قابليت ديد و اثر (Impact) صفحات وب منتشر شده توسط دانشگاه‌ها فقط بر بازده آنها (ارجاع به مقالات، شركت در كنفرانس، پايان‌نامه، گزارش و...) تكيه نمي‌كند، بلكه شامل موارد ديگري نيز مي‌شود. اين موارد شامل دوره‌هاي آموزشي، سمينارها، كارگاه‌ها، كتابخانه‌هاي الكترونيك، پايگاه‌هاي اطلاعات، سامانه‌هاي چندرسانه‌اي، صفحات شخصي و... است.
3. منابع اطلاعات و تفسير آنها: دستيابي به صفحات وب اصولاً به واسطه موتورهاي جست‌وجو فراهم مي‌شود. اين واسطه‌ها رايگان، فراگير و بسيار قدرتمند هستند. موتورهاي جست‌وجو كليدهاي ارزيابي قابليت ديده شدن و ميزان اثر وب‌سايت‌هاي دانشگاه‌ها به شمار مي‌آيند.
اخيرا وزير علوم، تحقيقات و فناوري از رؤساي دانشگاه‌ها به‌دليل بي‌توجهي نسبت به معيارهاي وبومتري و قرار نگرفتن اطلاعات لازم روي سايت دانشگاه‌ها انتقاد كرد.
محمد مهدي زاهدي در اجلاس رؤساي دانشگاه‌ها با بيان اينكه اوضاع دانشگاه‌هاي كشور در زمينه وبومتريك (رتبه‌بندي سايت‌هاي دانشگاه‌ها) مطلوب نيست، گفت: هر چند 2دانشگاه پيام‌نور و تهران در زمينه وبومتريك حائز رتبه‌هاي زير 2 هزار شده‌اند اما وضعيت كلي دانشگاه‌هاي كشور در زمينه وبومتريك اصلا مناسب نيست و ضعف در وبومتريك تاثير جدي در بحث رتبه‌بندي دانشگاه‌ها در رتبه‌بندي جهان‌اسلام و رتبه‌بندي جهاني دارد.
وزير علوم، تحقيقات و فناوري از رؤساي دانشگاه‌ها خواست وبومتريك را جدي بگيرند و خطاب به رئيس مركز منطقه‌اي اطلاع‌رساني علوم و فناوري تصريح‌كرد: دستورالعملي براي ارتقاي دانشگاه‌ها در زمينه وبومتريك تدوين و با امضاي وزير علوم يا معاون پژوهشي وزارتخانه به دانشگاه‌ها ابلاغ شود تا دانشگاه‌ها مورد توجه قرار دهند.
پيش از وزير علوم، دكتر سيد‌اميد فاطمي دبير شوراي IT وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از ارزيابي و رتبه بندي دانشگاه‌ها براساس معيار وبومتريك خبر داده بود. به‌گفته وي يكي از طرح‌هاي در دستور كار شوراي IT وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ارزيابي وب سايت‌هاي دانشگاه‌هاست كه اين ارزيابي به‌صورت دقيق انجام و به هر دانشگاهي اعلام مي‌شود.
در اين ارزيابي نيز مانند ارزيابي وبومتريك لينك‌هايي به سايت‌هاي دانشگاهي داده مي‌شود كه نشان دهنده داشتن مطالب مهم در سايت است و يكي از معيارهاي مهم به شمار مي‌آيد. به روز شدن لينك‌ها، طراحي ظاهري، به روز شدن سايت و اهميت لينك‌هاي موجود نيز در ارزيابي سايت‌هاي دانشگاه‌ها اهميت دارند.
وبومتريك چيست؟
رتبه‌بندي وبومتريك دانشگاه‌هاي جهان يك اقدام ابتكاري براي بهينه ساختن نمود مؤسسه‌هاي علمي و تحقيقاتي در وب است؛ همچنين باعث ارتقاي انتشار نتايج علمي به‌صورت دستيابي باز مي‌شود. اين رتبه‌بندي در سال 2004 آغاز شد و براساس يك شاخص تركيبي است كه هم شامل حجم محتويات وب و هم در معرض ديد قرار داشتن اين صفحات است كه طبق تعداد ارجاعات (Citations) آنها محاسبه مي‌شود.
اين رتبه‌بندي در ژانويه تا جولاي هر سال براساس شاخص‌هاي وب دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي كل جهان، به روزرساني مي‌شود. اين روند براساس بازه گسترده‌اي از فعاليت‌هاي پژوهشي است كه در وب سايت‌هاي آكادميك بيان شده و خيلي اوقات با چشم‌اندازي به شاخص‌هاي بيبلومتريك (bibliometric) نيز است.
معيارهاي وبومتريك دانشگاه‌ها مشابه ضريب تأثيرگذاري (Impact Factor) مجلات است. Impact Factor يك شاخص كمي است كه براي ارزيابي، مقايسه و رتبه‌بندي مجله‌هاي علمي در رشته‌هاي مختلف در سطح ملي يا بين‌المللي به كار گرفته مي‌شود.
اين شاخص نشان‌دهنده فراواني استنادهايي است كه در طول يك دوره زماني مشخص به يك مقاله چاپ شده در يك مجله داده مي‌شود. ضريب تأثيرگذاري مجله‌ها نخستين بار
به وسيله دكتر يوگن گارفيلد و آيروينگ شر در دهه ۱۹۶۰ به مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) آمريكا ارائه شد تا در انتخاب مجله‌هاي علمي براي نمايه استنادي علوم به كار گرفته شود.
اين عامل همه ساله توسط ISI يا مؤسسه اطلاعات علمي برمبناي ارجاعات به هر يك از مجلات علمي آن محاسبه مي‌شود و نتيجه در گزارش‌هاي ارجاع مجله يا Journal Citation Reports منتشر مي‌شود. اين ضريب، نه براي مقاله يا نويسنده، بلكه براي مجله محاسبه مي‌شود.
محاسبه برمبناي يك دوره 3ساله صورت مي‌گيرد (فرضا اگر در سال ۸۴ جمعاً ۴۰ ارجاع به يك مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد، ضريب ارجاع آن مجله از تقسيم ۴۰ بر ۵۰ به دست مي‌آيد كه 8/۰ است. يعني به‌طور متوسط هر مقاله آن نشريه 8/۰ مرتبه مورد استناد مقالات ديگر قرار گرفته است).
معيارهاي وبومتريك ميزان ارجاع به صفحات وب را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد.
رتبه‌بندي وبومتريك توسط Cybermetrics Lab در اسپانيا تهيه شده است. اين واحد همانند يك رصدخانه علوم و فناوري در وب است. گروه پژوهشي سنجه‌هاي مجازي (CSIC)- يكي از بزرگ‌ترين سازمان‌هاي عمومي پژوهشي اسپانيا و مركز اطلاعات و مدارك علمي وابسته به شوراي ملي تحقيقات اسپانيا (CINDOC) است. اطلاعات بيشتر درباره رتبه‌بندي‌هاي دانشگاه‌هاي كل جهان را مي‌توان از طريق نشاني [You must be registered and logged in to see this link.] به دست آورد.مستند به همين منبع قوي‌ترين وب سايت دانشگاهي ايران رتبه 990 جهان را دارد.
شاخص‌هاي وبومتريك
1. ارزيابي آموزش‌هاي برتر در وب: در اين رتبه‌بندي وبومتريك به انتشارات اينترنتي توسط دانشگاه‌ها و ميزان اهميت دادن اين ارگان‌ها به انتشار الكترونيك رتبه داده مي‌شود.
2. حجم، قابليت ديد و اثر (Impact) صفحات وب منتشر شده توسط دانشگاه‌ها فقط بر بازده آنها (ارجاع به مقالات، شركت در كنفرانس، پايان‌نامه، گزارش و...) تكيه نمي‌كند، بلكه شامل موارد ديگري نيز مي‌شود. اين موارد شامل دوره‌هاي آموزشي، سمينارها، كارگاه‌ها، كتابخانه‌هاي الكترونيك، پايگاه‌هاي اطلاعات، سامانه‌هاي چندرسانه‌اي، صفحات شخصي و... است.
3. منابع اطلاعات و تفسير آنها: دستيابي به صفحات وب اصولاً به واسطه موتورهاي جست‌وجو فراهم مي‌شود. اين واسطه‌ها رايگان، فراگير و بسيار قدرتمند هستند. موتورهاي جست‌وجو كليدهاي ارزيابي قابليت ديده شدن و ميزان اثر وب‌سايت‌هاي دانشگاه‌ها به شمار مي‌آيند.