مــلامـيـن اولـيـن بار حدود 45سـال پـيـش در ايـتـالـيـا سـاخـتـه شـد و حدود 35سال پيش به ايران راه يافت. ظروف ملامين، ظروفي ارزان، سبك، قابل حمل و مقاوم هستند كه در زمـانـي نـه‌چـنـدان دور مـصـرف‌كـنـنـدگان از آن استقبال مي‌كردند، اما در سال‌هاي اخير با ورود ظـــروف ديــگــر نــظــيــر پــيــركـس، بـلـور، چــيــنـــي و آركــــوپــــال ايـــن ظـــروف كـــاربــرد خــويــش را در مــجــالــس و مــحـافـل رسمي از دست دادند و به ظـــروفـــي بـــراي اسـتـفــاده در مـســافــرت‌هــا و پيك‌نيك‌ها تبديل شده‌اند.
كـارشـنـاسان معتقدند اگر فرآيند توليد ظروف ملامين درست و اصولي انجام شود و مقدار لعاب و زمـان پـخـت روي اين گونه ظروف كافي باشد، ايـن ظـروف مشكلي براي سلامتي افراد به وجود نمي‌آورند، ولي چنانچه در تهيه ملامين مقداري از مـواد اوليه كه از مونومرهاي سمي هستند باقي بـماند اين مواد مي‌توانند به مرور وارد غذا شده و بـراي سـلامت افراد مضر باشند.
از سوي ديگر به دلـيـل آن كـه مـلامين‌ها، قابليت نگهداري رنگ را نـدارنـد، اسـتـفـاده از مـلامـيـن‌هـاي رنـگـي نـيز براي سـلامـت مصرف‌كننده مضر بوده چراكه به مرور زمان اين رنگ وارد غذا شده و منجر به مسموميت مي‌شود.
دقت در خريد ظروف ملامين
بــه طــور كـلـي ظـروف غذاخوري ملاميني بايد ســطــحـي صـاف، يكنواخت و براق داشته و گليزر (لــعــاب مــخـصـوص مـلامـين) تمام سطح ظرف را پــوشــانــده بـاشـد و نـشـانـه‌هايي از برآمدگي، پخش رنــگ و مـواد خارجي در سطح آن مشاهده نشود.
ظروفي كه علامت استاندارد داشته و با استفاده از مــجـــوز وزارت بــهــداشــت تـهـيـه شـده بـاشـد، فـاقـد هــرگـــونـــه عــيــبـــي هــســتــنـــد؟ در پــشـــت ايـــن گــونـه ظـروف (بـــخــصـــوص مـــلامـيــن و تـفـلــون) شـمــاره پـــروانــه ساخت حك شده است كه تضمين‌كننده كـيـفـيـت مـواد اولـيـه مـورد اسـتـفاده در تهيه ظرف و رعايت اصـول بـهداشتي است.
بنابر اعلام معاونت غــذا و داروي وزارت بــهـــداشـت هـمـه واحـدهـاي توليدي ظروف ملامين ملزم به حك اين شماره در پـشـت ظــروف هـسـتـنـد. هـمچنين اين ظروف بايد داراي مــهـر اسـتـاندارد باشند، در غير اين صورت، مـمـكــن اســت از تــركـيـبــاتـي غـيـرمـجـاز در تـهـيـه آن اسـتـفـاده شـده بـاشـد كـه خـطـرنـاك هستند.
ظروف مـلامـيـني تقلبي اصـولا سـبك‌تر هستند و علت آن رعـــايـــت نــكـــردن ضــخـــامـــت مــطــلـــوب و نــيـــز بـــه كــارگــيـري مـواد اولـيـه نـامرغوب است. براي براق كـردن ظـروف مـلامـيـن از پــوشــش گــلـيـزر استفاده مــي‌شــود كــه در صــورت مــنــاســب نــبـودن فـرآيـنـد پــوشــش‌دهــي، پــس از مــدتـي مــمــكـــن اســـت ايـــن پــوشــش آســيــب بــبــيــنــد.
آسـيـب پوشش گليزر در ظروف ملاميني موجب مي‌شود مـواد زيـر پـوشـش در تـمـاس بـا مـواد غـذايي درون ظــرف قـرار گـيـرنـد. ايــــن مـــواد بـــا تـــركــيــبـــات غـــذايـــي واكــنـــش نــشـــان مــي‌‌دهــد و تــركــيــبــات مـضـري را به داخــل غــذاي مـصـرفـي وارد مـي‌كـنـنـد.
هـم‌اكـنـون ظـــروفـــي كـــه بـــا مــجـــوز وزارت بــهـــداشــت تـهـيــه مـي‌شـود، از نـظـر استانداردهاي ملي و بين‌المللي كـمـتـريـن مـشـكـل را داشــتــه و در بـه كـارگـيري آنها خـطـرهـاي جـدي مـصـرف‌كنندگان را تهديد نمي كند.
دقت در استفاده از ظروف ملامين
افزون بر دقت در هنگام خريد، هنگام استفاده از اين ظروف نيز بايد به نكاتي مهم توجه كرد:
نـبـايـد ظـروف مـلامـيـن را بـا سـيـم ظـرفشويي يا ديـگـر اجـسـام خـشـن بـشـوييد، زيرا سبب برداشته شدن پوشش خارجي ظروف مي‌شود.
سـعـي كـنـيـد از ظـروف مـلامـيـن براي كارهايي نـظـيـر: خـردكـردن سـبـزي، گـوشـت و حـتي بريدن ميوه استفاده نكنيد، زيرا در اين حالت ممكن است چاقوي تيز به لعاب سطح خارجي ظروف آسيب رسـانـد و تـمـيـز كـردن ايـن ظـروف را سـخـت كند. اين‌گونه منافذ و خراش‌ها در سطح ظروف، محل مناسبي براي رشد و تكثير انواع ميكروب‌ها بوده و در نــوبــت‌هــاي بـعـدي مـوجـب آلـودگـي غـذاهـا مي‌شوند.
بـه مـرور زمـان مـمـكـن است كيفيت ملامين از بـيـن بـرود يا لب پر شود. بنابراين به علت احتمال آلـودگـي اسـتـفـاده از مـلامين‌هاي ترك دار و كهنه توصيه نمي‌شود. اگر چه ظروف ملاميني كاربري آساني دارند و به سبب سبكي و ارزان بودن از آنها اسـتـقـبـال عـمـومـي شـده اسـت ولـي بـراي خـريـد و اسـتـفــاده از ايــن ظــروف در آشـپــزخــانــه بـه نـكـات متعددي بايد توجه كرد.
از اين رو، از نظر بهداشتي اسـتـفـاده از ظـروف ديگر نظير پيركس و چيني در مقايسه با ظروف ملامين در اولويت قرار دارند.
كـارشـنـاسان معتقدند اگر فرآيند توليد ظروف ملامين درست و اصولي انجام شود و مقدار لعاب و زمـان پـخـت روي اين گونه ظروف كافي باشد، ايـن ظـروف مشكلي براي سلامتي افراد به وجود نمي‌آورند، ولي چنانچه در تهيه ملامين مقداري از مـواد اوليه كه از مونومرهاي سمي هستند باقي بـماند اين مواد مي‌توانند به مرور وارد غذا شده و بـراي سـلامت افراد مضر باشند.
از سوي ديگر به دلـيـل آن كـه مـلامين‌ها، قابليت نگهداري رنگ را نـدارنـد، اسـتـفـاده از مـلامـيـن‌هـاي رنـگـي نـيز براي سـلامـت مصرف‌كننده مضر بوده چراكه به مرور زمان اين رنگ وارد غذا شده و منجر به مسموميت مي‌شود.
دقت در خريد ظروف ملامين
بــه طــور كـلـي ظـروف غذاخوري ملاميني بايد ســطــحـي صـاف، يكنواخت و براق داشته و گليزر (لــعــاب مــخـصـوص مـلامـين) تمام سطح ظرف را پــوشــانــده بـاشـد و نـشـانـه‌هايي از برآمدگي، پخش رنــگ و مـواد خارجي در سطح آن مشاهده نشود.
ظروفي كه علامت استاندارد داشته و با استفاده از مــجـــوز وزارت بــهــداشــت تـهـيـه شـده بـاشـد، فـاقـد هــرگـــونـــه عــيــبـــي هــســتــنـــد؟ در پــشـــت ايـــن گــونـه ظـروف (بـــخــصـــوص مـــلامـيــن و تـفـلــون) شـمــاره پـــروانــه ساخت حك شده است كه تضمين‌كننده كـيـفـيـت مـواد اولـيـه مـورد اسـتـفاده در تهيه ظرف و رعايت اصـول بـهداشتي است.
بنابر اعلام معاونت غــذا و داروي وزارت بــهـــداشـت هـمـه واحـدهـاي توليدي ظروف ملامين ملزم به حك اين شماره در پـشـت ظــروف هـسـتـنـد. هـمچنين اين ظروف بايد داراي مــهـر اسـتـاندارد باشند، در غير اين صورت، مـمـكــن اســت از تــركـيـبــاتـي غـيـرمـجـاز در تـهـيـه آن اسـتـفـاده شـده بـاشـد كـه خـطـرنـاك هستند.
ظروف مـلامـيـني تقلبي اصـولا سـبك‌تر هستند و علت آن رعـــايـــت نــكـــردن ضــخـــامـــت مــطــلـــوب و نــيـــز بـــه كــارگــيـري مـواد اولـيـه نـامرغوب است. براي براق كـردن ظـروف مـلامـيـن از پــوشــش گــلـيـزر استفاده مــي‌شــود كــه در صــورت مــنــاســب نــبـودن فـرآيـنـد پــوشــش‌دهــي، پــس از مــدتـي مــمــكـــن اســـت ايـــن پــوشــش آســيــب بــبــيــنــد.
آسـيـب پوشش گليزر در ظروف ملاميني موجب مي‌شود مـواد زيـر پـوشـش در تـمـاس بـا مـواد غـذايي درون ظــرف قـرار گـيـرنـد. ايــــن مـــواد بـــا تـــركــيــبـــات غـــذايـــي واكــنـــش نــشـــان مــي‌‌دهــد و تــركــيــبــات مـضـري را به داخــل غــذاي مـصـرفـي وارد مـي‌كـنـنـد.
هـم‌اكـنـون ظـــروفـــي كـــه بـــا مــجـــوز وزارت بــهـــداشــت تـهـيــه مـي‌شـود، از نـظـر استانداردهاي ملي و بين‌المللي كـمـتـريـن مـشـكـل را داشــتــه و در بـه كـارگـيري آنها خـطـرهـاي جـدي مـصـرف‌كنندگان را تهديد نمي كند.
دقت در استفاده از ظروف ملامين
افزون بر دقت در هنگام خريد، هنگام استفاده از اين ظروف نيز بايد به نكاتي مهم توجه كرد:
نـبـايـد ظـروف مـلامـيـن را بـا سـيـم ظـرفشويي يا ديـگـر اجـسـام خـشـن بـشـوييد، زيرا سبب برداشته شدن پوشش خارجي ظروف مي‌شود.
سـعـي كـنـيـد از ظـروف مـلامـيـن براي كارهايي نـظـيـر: خـردكـردن سـبـزي، گـوشـت و حـتي بريدن ميوه استفاده نكنيد، زيرا در اين حالت ممكن است چاقوي تيز به لعاب سطح خارجي ظروف آسيب رسـانـد و تـمـيـز كـردن ايـن ظـروف را سـخـت كند. اين‌گونه منافذ و خراش‌ها در سطح ظروف، محل مناسبي براي رشد و تكثير انواع ميكروب‌ها بوده و در نــوبــت‌هــاي بـعـدي مـوجـب آلـودگـي غـذاهـا مي‌شوند.
بـه مـرور زمـان مـمـكـن است كيفيت ملامين از بـيـن بـرود يا لب پر شود. بنابراين به علت احتمال آلـودگـي اسـتـفـاده از مـلامين‌هاي ترك دار و كهنه توصيه نمي‌شود. اگر چه ظروف ملاميني كاربري آساني دارند و به سبب سبكي و ارزان بودن از آنها اسـتـقـبـال عـمـومـي شـده اسـت ولـي بـراي خـريـد و اسـتـفــاده از ايــن ظــروف در آشـپــزخــانــه بـه نـكـات متعددي بايد توجه كرد.
از اين رو، از نظر بهداشتي اسـتـفـاده از ظـروف ديگر نظير پيركس و چيني در مقايسه با ظروف ملامين در اولويت قرار دارند.