همه چیز درباره «مختارنامه

همه چیز درباره «مختارنامه»
نخستین قسمت از مجموعه تلویزیونی «مختارنامه» در حالی جمعه -9 مهرماه- روی آنتن می‌رود که داوود میرباقری 8 سال درگیر ساخت این سریال بوده است. به گزارش مشرق به نقل از فارس، سریال «مختارنامه» از جمله آثار نمایشی فاخر و تاریخی تلویزیون است که به کارگردانی داوود میرباقری و تهیه کنندگی محمود فلاح ساخته شده است.
بنابراین گزارش، این سریال فروردین ماه سال 1383 در احمد آباد مستوفی کلید خورد و ساخت این مجموعه علاوه بر دکورهای این لوکیشن، در ورامین، آبادان، شاهرود و شهرک سینمایی دفاع مقدس با تصویر قریب به 200 لوکیشن داخلی و خارجی، انجام شده است و در مساحتی بیش از 24 هکتار دکورهای لازم برای به تصویر کشیدن صحنه‌های گوناگون آن ساخته و پرداخته شده است.
فیلمبرداری «مختارنامه» به طریقه 35 میلیمتری، انجام شده و بناست تا در حدود 40 قسمت 45 دقیقه‌ای به زندگی پرفراز و نشیب و قیام حماسی و قهرمانانه مختار ابوعبید ثقفی ملقب به ابواسحاق بپردازد.

* شروع حرکت از سال 81
نگارش سریال مختارنامه به قلم حسن میرباقری و محمد بیرانوند و بازنویسی داوود میرباقری، از سال 80 آغاز شد. پروژه در سال 81 و 82 در مرحله پیش تولید بود و در تاریخ 23فروردین 83 فیلمبرداری از شهر کاشان آغاز شد.
بخش‌هایی از دکور «مختارنامه» که وقایع و ماجراهای آن در 122 لوکیشن داخلی و خارجی اتفاق افتاده، در زمینی به مساحت 30 هکتار ساخته شد و شامل اجزای مختلف شهرهای کوفه و مکه و ساختمان کعبه بود.
این مجموعه از محصولات مرکز سیما فیلم است و شروع نگارش متن اولیه آن توسط حسن میرباقری و محمد بیرانوند با نظارت داوود میرباقری به عنوان نویسنده و کارگردان مجموعه، از فروردین سال 81 شروع شد که در نهایت نگارش نهایی آن نیز در مهر سال81 شکل گرفت. پس از آن از اسفند سال 81 گروه وارد مرحله پیش تولید شد که ساخت دکورها از خردادماه سال82 ، دوخت لباس‌ها از تیرماه سال82 و آماده سازی لوازم صحنه از مرداد 82 آغاز شد.
پس از آن نیز از شهریور همان سال بازیگران پروژه یک به یک انتخاب و به گروه ملحق شدند. در آذرماه سال 82 نیز تست گریم بازیگران شروع شد که با فراهم شدن تدارکات اولیه کار و شروع فیلمبرداری در فروردین 83، تدوین همزمان سریال نیز از خرداد همان سال توسط «مهدی حسینی‌وند» آغاز شد.

* ساخت دکور
برای ساخت مجموعه، دکورهای مربوط به شهر کوفه و بخش های مختلف آن، دکورهای شهر مدائن و محله های مختلف آن، دکورشهر مکه شامل بنای کعبه و بخش های مختلف آن و نیز دکور دهکده لفقا ساخته شد.
لوکیشن اصلی «مختارنامه» در احمدآباد مستوفی واقع در جنوب غربی اتوبان آزادگان تهران بود و دکورهای مختارنامه توسط «محسن شاه ابراهیمی» مدیر هنری و «جلیل فتوحی نیا» طراح صحنه و گروه ساخت و ساز، ساخته شد. اصلی ترین دکورهای مجموعه شهر کوفه، مکه و مدائن بود که در زمین های کشاورزی منطقه احمدآباد مستوفی بنا شد.
ساخت دکور و فیلم برداری به صورت هم زمان انجام می شد یعنی هم زمان با فیلم برداری در مکان دیگری دکور ساخته می شد. بخش های دیگری از مجموعه در شهرستان شاهرود و روستای طرود، حاشیه رودخانه اروند کنار در آبادان، شهرک سینمایی دفاع مقدس، ورامین و ... مقابل دوربین رفت.

* «فریبرز عرب‌نیا» 6 سال در نقش مختار
در این سریال «فریبرز عرب‌نیا» در نقش مختار ظاهر شده و عباس اصانلو و امیررضا گیتی‌بان به عنوان بدل‌های او هستند. او 6 سال برای ایفای این نقش زمان گذاشت و به فیلم یا سریال دیگری نپرداخت.
این سریال با حضور بیش از 60 بازیگر اصلی، 140 نفر بازیگر فرعی و بیش از 1500 نیروی انسانی که به عناوین مختلف درگیر کار بوده‌اند، ساخته شده است.
بازیگران این سریال و نقش‌هایشان عبارتند از:
«فریبرز عرب نیا»: نقش مختار ثقفی
«امین زندگانی»: نقش مسلم‏بن عقیل
«رضا رویگری»: نقش کیان ایرانی
«الهام حمیدی»: نقش زن کیان ایرانی
«عنایت شفیعی»: نقش ابن‎کامل
«ژاله علو»: نقش مادر مختار
«فریبا کوثری»: نقش عمره همسر مختار
«نسرین مقانلو»: نقش همسر دیگر مختار
«محمد فیلی»: نقش شمر
«رضا کیانیان»: نقش حاکم مکه
«محمدرضا شریفی نیا»: نقش محمدبن حنفیه
«حسن پورشیرازی»: نقش بهرام رنگرز
«ویشکا آسایش»: نقش جعده
«داوود رشیدی»: نقش حاکم کوفه
«کریم اکبری مبارکه»: نقش احمربن شمیط
«فرهاد اصلانی»: نقش عبیدالله‏بن زیاد
«انوشیروان ارجمند»: نقش رفاعةبن شداد
«جعفر دهقان»: نقش مصعب‎بن زبیر
«بهرام شاه محمدلو» و «محمد صادقی» در نقش حاکمان کوفه
«پرویز پورحسینی» در نقش میثم تمار

ابراهیم آبادی، داوود آریا، روژان آریامنش، محمود اردلان، عباس امیری، رحمان باقریان، مریم بوبانی، اسماعیل پورستار، معصومه تقی پور، علی جاویدفر، محمود جعفری، صدرالدین حجازی، محمد رضا حق‎گو، میرصلاح حسینی، علیرضا خندان، اسماعیل خلج، حسین خانی بیک، مسعود خدابخشیان، ماه‎چهره خلیلی، آهو خردمند، حبیب دهقان نسب، نصرت دستمردی، بهزاد رحیم خانی، جواد زیتونی، فریدون سورانی، محمد علی سلیمان تاش، جمشید شاه محمدی، ولی الله شیراندامی، مهرداد ضیایی، مصطفی کاری، احمد علامه دهر، حدیث فولادوند، شهره لرستانی، صالح میرزاآقایی، حمید مظفری، فرخ نعمتی، کاظم هژیرآزاد و اکبر زنجان پور از دیگر بازیگران این مجموعه تلویزیونی هستند.

* مختار در سه بخش
سریال «مختارنامه» سه بخش دارد که در بخش نخست جوانی زندگی مختارثقفی و در دو بخش دیگر میانسالی تا شهادت وی را به تصویر می‌کشد.
در مجموعه تلویزیونی «مختارنامه» محمدرضا ابراهیم سالکویه، علی اصغر آشوری، علی اکبر بلندی، علی ذبیحی، اکبر رحیمی، مصطفی رستمی ، محمدرضا راد،صفدر سیاهپوش ،حسن شاهرخی ، محمد حسین قشمی ، عباس مختاری ،فیض الله مهدی‌خانی، محمد صدیق مرادزاده، یوسف نوروزی، علی اکبر نیک‌روی، محمد نمازی و مرحوم رحیم سعادتی متین به عنوان یاران مختار ایفای نقش کرده‌اند.
عوامل پشت صحنه این سریال نیز عبارتند از:
نویسنده و کارگردان: داود میرباقری، تهیه‌کننده: محمود فلاح، نویسندگان اولیه: حسن میرباقری، محمد بیرانوند، مدیر فیلمبرداری: عظیم جوانر‌وح، تدوین‌گر: مهدی حسینی‌وند، چهره‌پردازی: عبدالله اسکندری، مسعود ولدبیگی، محقق تاریخ اسلام: حجت‌الاسلام‌رسول جعفریان، مدیر روابط عمومی: رضا استادی.

* یک بسکتبالیست مقابل دوربین مختارنامه
نقش‌هایی در مجموعه وجود داشت که فیزیک افراد خیلی مهم بود و در بخشی از داستان به فردی با قد و پاهای بلند نیاز داشت و متناسب با نقش در رشته‌های ورزشی، «حامد حدادی» در سریال، نقش یکی از اعضای سپاه ابن‎زبیر را بازی کرد.

* همکاری 1430نفر با این پروژه
1430 نفر با این پروژه هم‌کاری داشته‌اند. برخی نیروها از شهرها و مکان هایی که فیلم برداری صورت می‌گرفت، انتخاب می‌شدند.

* زبان و گویش
مجموعه «مختارنامه» به لحاظ تاریخی فاصله زمانی زیادی با مجموعه امام علی(ع) ندارد و مقطع داستان مربوط به سال 61 هجری است و زبان مجموعه، زبان شسته رفته‌ای است و از ضرب‌المثل، حکایات، ارجاع به تاریخ و ارجاع به گذشته استفاده شده و برای مخاطبان قابل فهم است.

* حوادث مجموعه
با وجود آموزش‌هایی که به برخی بازیگران ارائه شد، حوادثی هم در حین فیلم‌برداری برای برخی از بازیگران اتفاق افتاد. «فریبرز عرب نیا» و «رضا رویگری» چند بار زخمی شدند. تهیه کننده هم دو باربه دلیل فشار کار سکته کرد.

* عوامل پشت دوربین، جلوی دوربین ظاهر شدند
برخی از عوامل پشت دوربین این مجموعه مقابل دوربین نیز به ایفای نقش پرداختند. «مسعود ولدبیگی» طراح چهره پردازی مجموعه در نقش سردسته خوارج در بخش مکه مقابل دوربین رفت. «محمود اردلان» طراح حرکات رزمی این مجموعه هم در نقش پسرعموی مختار نقش آفرینی کرد. «حسن میرباقری» برادر «داوود میرباقری» که یکی از نویسندگان اولیه مجموعه است هم نقش ابراهیم اشتر را بازی کرد. «حامد میرباقری» دستیار کارگردان ایفاگر نقش پسر مختار و در مقطعی «ابن‎وهب» یکی از شهدای کربلا بود. او فرزند «داوود میرباقری» است.

* موسیقی سریال
با توجه به بازتاب گسترده موسیقی «امام علی(ع)» یکی از مجموعه‌های پربیننده میرباقری و نیز «گرگ‌ها»ی او، مخاطبان «مختارنامه» روی موسیقی این پروژه انتظارات زیادی دارند.
میرباقری و گروهش بعد از مذاکرات بسیار زیاد و گذراندن مراحل مقدماتی و مذاکره با یکسری از آهنگسازها، به این نتیجه رسیدکه «امیر توسلی» بیش از دیگران انرژی و انگیزه برای کارکردن دارد. او در این باره گفته: «به این نتیجه رسیدم که او انرژی کافی را دارد و جلساتی داشتیم و با علاقه بسیاری سرصحنه‌ها حضور پیدا می‌کرد که فکر می‌کنم خیلی موثر است و من قطعه‌هایی را شنیدم که بسیار درخشان بود و امیدوارم یک موسیقی فوق‌العاده را در این کار بشنویم.
ریشه‌های موسیقی «مختارنامه» به نوعی به ریشه‌های موسیقی سنتی برمی‌گردد. موسیقی کار، تم‌های مختلف دارد. در بخشی که بیشتر عاشورایی است، از این بخش استفاده می‌شود و بقیه نیز ریشه‌های عربی دارد و با فضاهای متفاوت، موسیقی متفاوت می‌شود.

* عنوان‌بندی سریال
عنوان‌بندی این سریال توسط «مهران برومند» و «مسعود سعادت مند» به عنوان مجری طرح در شرکت « تصویر پردازان مدیا» ساخته شده.عنوان بندی آغاز این سریال سه دقیقه و نیم است که در قالب فیلمی کوتاه، خلاصه‌ای از سریال مختارنامه به همراه نمادی از این سریال دیده می‌شود و بعد از آن ذکر عناوین و اسامی هنرمندان و دست‌اندرکاران آغاز می‌شود. عنوان‌بندی پایانی هم مانند اغلب سریال‌های تلویزیونی ساده است.

* پخش اولین قسمت
اولین قسمت این سریال روز جمعه -9 مهرماه- ساعت 22 از شبکه یک سیما پخش می‌شود، البته تلویزیون تصمیم گرفته تا این سریال را هم‏زمان از شبکه قرآن نیز پخش کند و این سریال روزهای یکشنبه از ساعت 20 توسط شبکه قرآن و معارف سیما پخش خواهد شد و تکرار مجموعه تلویزیونی نیز پنج‎شنبه‌ها، ساعت 20 از شبکه قرآن و معارف سیما خواهد بود.

* سرمایه‌‌گذاری روی فرهنگ،‌ هزینه بالایی که در آینده جبران می‌شود
میرباقری در اظهار نظری پیرامون این سریال گفته است: «...به هر تقدیر همه ما می‌گوییم زبان رسانه در زمانه ما موثرترین زبان است. این را بارها و بارها مسؤولین فرهنگی ما با زبان رسا اعلام کرده‌اند؛ اما در دیدگاه ما یک اشکالی وجود دارد؛ یک مقدار، شاید واقعا، نگاهی از سر کج‎اندیشی و بدفهمی باشد که حاضر نیستیم برای این زبان موثر هزینه و سرمایه‌گذاری بکنیم... اگر ما در این سال‌های بعد از انقلاب، یک صدم آنچه برای تسلیحات هزینه کرده بودیم، یک صدمش را در زمینه فرهنگ سرمایه‌گذاری کرده بودیم، امروز بسیاری از ناهنجاری‌های فرهنگی را شاهد نبودیم. به هرحال زبان سینما، تلویزیون و نمایش، در نمایش، کمتر اما در تلویزیون و سینما، واقعا پرهزینه است. اگر می‌بینیم که آمریکا امروز در عرصه جهانی همه بازارهای جهان را فتح کرده، به دلیل نگاه و سرمایه‌گذاری آنها بوده است. در جایی می‌گفتند یک تهیه کننده آمریکایی اگر قرار باشد برای یک پلان ده پانزده ثانیه‌ای، دو میلیون دلار هزینه کند، می‌کند. چون تاثیرش را بلافاصله خواهد دید و هزینه‌هایش را بلافاصله جبران خواهد کرد.»

* تلاش میرباقری برای ارائه اثری در شأن اقتدار نظام فرهنگی جمهوری اسلامی
میرباقری در جایی دیگر گفته است:«...من واقعا در مختارنامه تمام تلاشم را کرده‌ام کاری را عرضه کنم که در شأن و نشان‌دهنده اقتدار نظام فرهنگی جمهوری اسلامی باشد. امیدوارم این اتفاق بیفتد. به هر حال روز و شب دعای من این است که این زحمات بالاخره به شکل درستش منعکس بشود و به سرانجام برسد. بدون مبالغه هم عرض می‌کنم، اگر تا به حال، مجموعه کارهای من که بخشی از آن را اینجا مشاهده کردید و خیلی‌هایش را هم دیده‌اید، در یک طرف از کفه ترازو بگذاریم، «مختارنامه» طرف دیگر آن است. یعنی سعی کردم کاری بسیار متفاوت، با انگیزه‌های بسیار بالا، انجام دهم. شوخی نیست؛ چهار سال خود را قرنطینه کردن و آماده نگاه داشتن و از شوق نیفتادن، خود را آماده نگه‌داری تا بتوانی بعد از چهار سال، پلانی که امروز می‌گیری با همان قوت و قدرت پلان‌هایی باشد که روزهای اول کار گرفتی، دوستان سینمایی متوجه مقصودم در این زمینه می‌شوند...»
داوود میرباقری درباره تصمیمش از ساخت مجموعه تلویزیونی «مختارنامه» آورده است: پس از ساخت فیلم امام علی (ع) با همه خاطرات شیرین و فرجام غم‎انگیزش، شیفته جست‌وجوی سلمان، صحابی کبار و ایرانی‎تبار حضرت محمد(ص) شدم. قریب ده سال با او سفر کردیم و به جست‌وجوی حقیقت پرداختیم. از ایران و حضرت زرتشت تا بیت المقدس و حضرت مسیح و از آنجا تا سرزمین حجاز و مکه...
رفتیم و رفتیم و رفتیم و با عشق سلمان به علی (ع) آرام شدیم... این ده سال بی‌شباهت به دو ماراتن نبود. در واپسین لحظاتی که فکر می‌کردم با سلمان فارسی به انتهای راه نزدیک شده‌ام، ناگهان دونده‌ای ظاهر شد و چون باد خود را به خط پایان رساند، خوب که نگاه کردم دیدم مختار است؛ مختار ثقفی. مختار جایی خود را نشانم داد که نتوانستم نبینمش. جلو رفتم و سعی کردم او و قیامش را بشناسم. لذا با او به تاریخ سفر کردیم. دوشادوش او جنگیدیم. جنگی که اکنون نیز ادامه دارد. برای پیروزی‎مان دعا کنید. . . .

ناگفته هایی از زندگی مختار
وقتی مختار در زندان بود میثم تمّار خطاب به وی چنین گفت:' تو از زندان ازاد خواهی شد و به خون خواهی حسین(ع) قیام خواهی کرد و این جباری که اکنون در زندان او هستیم(ابن زیاد) بوسیله تو کشته خواهد شد. تو با همین پاهایت سر و صورت او را لگد مال خواهی کرد.
(ارمینه) نویسنده وبلاگ "ارمینه" در جدیدترین مطلب وبلاگ خود به مناسبت در پیش بودن آغاز پخش سریال "مختارنامه"، چکیده ای از فراز و نشیب های زندگی مختار را چنین گردآوری کرده است:
- مختاربن ابوعبید ثقفی دقیقا در سال اول هجرت بدنیا آمد!
- لقب او کیسان بود و بعضی او را اهل فرقه کیسانیه می دانند علت را هم حمایت او از محمدبن حنفیه فرزند حضرت امیر(ع) می دانند حال آنکه فرقه کیسانیه بعد از مرگ محمدبن حنفیه شکل گرفت و مختار قبل از محمدبن حنفیه از دنیا رفت!
- بعضی هم می گویند علت این لقب آن است که حضرت امیر در طفولیت مختار، روزی او را روی زانو گذاشت و نوازش کرد و به او گفت: یا کیّس یا کیّس" و اینکه دوبار کیّس را به زبان آورد وجه تثنیه آن نیز (کیسان) لقب مختار شد.( کیس به معنای زیرک است)
- پدر مختار، ابوعبید بن مسعور سقفی بود. 4 روز بعد از خلافت عمر وی دستور اعزام نیرو به سر حدات ایران را صادر کرد و اولین کسی که داوطلب شد همین ابوعبید پدر مختار بود که بعدا فرماندهی سپاه اسلام را نیز به عهده او گذاشتند.
- پدر و دو برادر مختار در جنگ با ایران در روزی که به یوم الجسر معروف است کشته شدند و مختار که در آن زمان 13 سال داشت تحت تکفل عمویش سعد ثقفی در آمد.
- نقل شده است که مادر مختار وقتی او را حامله بود در خواب دید که بشارت پسری شجاع را به او می دهند او همچنین بعد از تولد مختار خوابی مشابه در مورد او دید.
- عموی مختار از طرف حضرت امیر (ع) فرماندار مداین شد و تا زمان امام حسن(ع) بر این سمت بود. او همچنین یکی از فرماندهان سپاه امیرالمومنین در جنگ صفین بود. مختار نیز به همراه عمویش به مداین رفت.
- گفته می شود که وقتی صلح بر امام حسن تحمیل شد. و به ایشان در ساباط سوء قصد صورت گرفت گفت من را به خانه سعد ثقفی(عموی مختار) ببرید. و در آنجا مختار به عمویش پیشنهاد کرد که امام حسن (ع) را تحویل معاویه دهند و از این راه پول و مقامی بدست آورند.
- بعضی می گویند علت این پیشنهاد مختار این بود که بسیاری از سرداران امام حسن(ع)به او خیانت کرده بودند و او بدینوسیله می خواست عمویش را امتحان کند تا اگر خطری امام را تهدید می کند جان حضرت را نجات دهد.
- عموی مختار در جواب این پیشنهاد با قاطعیت و تندی به مختار می گوید:" قبّح الله فی رأیک" و وقتی او را سرزنش می کند آنچنان که در اعیان الشیعه آمده است مختار در جواب می گوید:" قصد جدی نداشتم فقط می خواستم شما را امتحان کنم!"
- مختار خواهری داشت به نام صفیه که این خواهر بعدا با عبدالله ابن عمر پسر خلیفه دوم ازدواج کرد. و همین عبدالله بواسطه احترامی که عرب برای او قائل بودند دو بار باعث ازادی مختار از زندان شد.
- وقتی که مسلم ابن عقیل به کوفه رفت مختار او را به خانه خویش برد اما بعدا بخاطر در خطر بودن جان مسلم وی به خانه هانی بن عروةنقل مکان کرد. و مختار بخاطر همکاری با مسلم به زندان افتاد.
- مختار دو بار به زندان ابن زیاد افتاد یک بار مصادف با حادثه عاشورا و یک بار مصادف با قیام توابین. میثم تمّار یار صدیق حضرت امیر(ع) هم با او در زندان بود.و ابن زیاد هر دو را به اعدام محکوم کرده بود. که میثم اعدام شد و مختار با وساطت عبدالله بن عمر آزاد شد.
- آنچنان که ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه گفته است وقتی مختار در زندان بود میثم تمّار خطاب به وی چنین گفت:" تو از زندان ازاد خواهی شد و به خون خواهی حسین(ع) قیام خواهی کرد و این جباری که اکنون در زندان او هستیم(ابن زیاد) بوسیله تو کشته خواهد شد. تو با همین پاهایت سر و صورت او را لگد مال خواهی کرد. " جالب آنکه این اتفاقات حادث شد.
- امام سجاد(ع) یک بار در حق مختار دعا کرد و آن هنگامی بود که وی سر ابن زیاد و عمر سعد را برای حضرت به مدینه فرستاد. و امام برای او اینگونه دعا کرد:" الحمدلله الذی ادرک لی ثاری من اعدائی و جزی الله المختار خیراً"
- بعضی می گویند مختار ادعای نبوت داشت و علت آن احتمالا این بود که مختار سخنوری قهار بود و جملاتی را بر وزن آیات قرآن به زبان می آورد. به عنوان نمونه به این جملات دقت کنید:" و رب البلد الامین و حرمة طور سینین، لأقتلن الشاعرالمجین، اعشی الناعطین، و سوء البرق البارقین، ابن الامة من جولاء خانقین، الذی مننت علیه فکفرو تابعن فغدر، و غداً یلقی فیُنحِر، ثم یصیر الی سقر، فینوق فیها العذاب الاکبر...."
- به مختار لقب کذاّب داده بودند. روزی امام باقر(ع) فرزند مختار را دید. وی به امام گفت که مردم حرفهای زیادی در مورد پدرم می زنند اما حق همانست که شما بگویید. امام پرسید چه می گویند. ابوالحکم فرزند مختار گفت می گویند کذاّب! امام در جواب فرمود: "سبحان الله پدرم به من خبر داد که بخدا سوگند مهریه مادر من از همان پولی بود که مختار برایش فرستاده بود." گفته می شود عبدالله ابن زبیر اولین بار لقب کذاّب را به مختار داد!
- در بین علمای شیعه تا کنون تعداد زیادی از علما از مختار حمایت کرده اند. من جمله علامه امینی صاحب الغدیر، علامه مامقانی، علامه ابن نما، مرحوم حاج شیخ عباس قمی، آیت الله خویی، مقدس اردبیلی،علامه باقر شریف القرشی، علامه حلی و...
- سردار اصلی سپاه مختار ابراهیم اشتر بود که این ابراهیم فرزند مالک اشتر سردار نامی سپاه امیر المومنین(ع) است.
- در قیام توابین شعار اصلی سپاه منتقم « یا لثارات الحسین» بود و در قیام مختار یک شعار دیگر هم به آن اضافه شد« یا منصور اَمِت» و این شعاری بود که مسلمانان در جنگ بدر به کار می بردند.
- بیشتر یاران مختار از ایرانیان غیر عرب بودند که آنان را ارتش سرخ می گفتند.
- نقل شده است که روزی حضرت امیر(ع) بر شریح قاضی به سبب اشتباهی که کرده بود خشم گرفت و خطاب به شریح گفت:« بخدا سوگند تو را به ماینقیا تبعید خواهم کرد تا دو ماه در آنجا بین یهودیان قضاوت کنی.» اما این فرصت هرگز دست نداد تا این که مختار در کوفه به قدرت رسید و وعده حضرت امیر را محقق کرد و شریح را به ماینقیا تبعید کرد.
- عبدالله بن زبیر، محمد حنفیه و عبدالله بن عباس با 17 نفر از بنی هاشم را در غاری به نام « شعب عارم» حبس کرد و جلو آن هیزم ریخت تا مختار را وادار به تسلیم کند. اما مختار با اعزام یک گروه چریکی زندانیان را آزاد کرد.
- این گروه را «خشبیه» به معنای « چوب داران» می نامیدند علت آن هم این بود که مختار خوش نداشت یارانش با شمشیر وارد مسجد الحرام شوند از همین روی به آنها دستور داد که عملیات خود را با چوب هایی که« کافر کوب» می نامیدند( و این کلمه فارسی است چرا که بیشتر یاران مختار ایرانی بودند و در سپاه وی بیشتر مکالمات به زبان فارسی صورت می گرفت) انجام دهند.
- مختار یکی از کسانی است که مردم کوفه به او هم بی وفایی کردند و پشتش را در هنگام سختی خالی کردند.
- وقتی مختار به همراه 6000 نفر در قصر خود گرفتار آمد و به محاصره دشمن درآمد خطاب به یارانش گفت :« من که تصمیمم را گرفته ام و تسلیم نخواهم شد؛ از قصر خارج می شوم و با آنان می جنگم تا کشته شوم و وقتی من کشته شوم ضعف و ذلت شما بیشتر خواهد شد و آنها از شما انتقام خواهند گرفت و بعد پشیمان خواهید شد... اما اگر اکنون با من بیرون بیایید، از دو حال خارج نیست یا پیروز می شوید و یا به شهادت می رسید... اگر با من نیایید فردا در همین وقت ذلیل ترین و زبون ترین مردم روی زمین خواهید بود» و همان شد که مختار گفته بود!
- وقتی مصعب ابن زبیر مختار را به شهادت رساند عبدالملک مروان برای تصرف عراق به جنگ مصعب آمد و او را شکست داد. گویند وقتی عبدالملک بر عراق مسلط شد وارد دارالاماره کوفه شد و سر بریده مصعب را جلوی او نهادند. مردی از عرب به نام« ابی مسلم نخعی» برخاست و خطاب به عبدالملک گفت:« من در همین مکان(دارلاماره) بودم و دیدم که سر بریده حسین(ع) را جلوی ابن زیاد نهادند و چندی بعد دیدم سر ابن زیاد را در همین مکان جلوی مختار گذاشتند و مدتی نگذشت که دیدم سر بریده مختار را در اینجا جلوی مصعب بن زبیر نهادند و حال، سر بریده مصعب را در جلوی تو می بینم!» گویند عبدالملک وحشت زده شد و دستور داد آن بنا را ویران کنند!
- تا سالها محل دقیق قبر مختار مشخص نبود تا اینکه علامه عبدالحسین طهرانی دستور داد محدوده مشهور به مزار مختار را فحص و تفتیش کنند. در این فحص و تفتیش آثار بنای مخروبه ای کشف شد که می گویند در قدیم حمام بوده است. حفاری را ادامه دادند. در حین حفاری مرحوم علامه سید رضا بحرالعلوم نقلی از پدرشان سید محمد مهدی بحرالعلوم در مورد مرقد مختار در زاویه شرقی جنب دیوار قدیمی مسجد کوفه فرمودند و با نظارت وی و علامه طهرانی همان موضع معین را حفاری کردند تا به لوحی رسیدند که این جمله بر روی آن نقش بسته بود:« هذا قبرالمختار بن ابی عبید ثقفی» و بدین ترتیب ساختمانی در محل قبر وی بنا گردید که همین مقبره فعلی مختار است.
اضافات:
- وقتی مختار حکومتش را تشکیل داد فرماندارانی را منصوب کرد. اولین فرمانداری که منصوب کرد عبدالله بن حارث نخعی بود که او را استاندار منطقه ای به نام « ارمنیه»(بخوانید ارمینه) کرد و «اِرمَنیَه» آتچنان که در معجم البلدان آمده است:« ارمنیه اسم لضقع عظیم فی جهه الشمال» اسم ناحیه بزرگی در قسمت شمال است( قسمتهایی از شمال عراق، ایران، جنوب ترکیه تا جنوب روسیه)
- بهترین کتاب در مورد زندگی محتار شاید کتاب «قیام مختار» نوشته سیدابوفاضل رضوی اردکانی باشد.
- داستان قیام مفصل بود و حتما در سریال مختارنامه بطور مبسوط به آن پرداخته خواهد شد من فقط خواستم گوشه ای از حواشی زندگی اش رو در این پست بیارم