توصيه هاي تغذيه اي دکتر ضياءالدين مظهري به آنهايي که يبوست امانشان را بريده
خيلي ازما مشکل يبوست را تجربه کرده ايم؛ مشکلي که اگر چه عارضه اي چندان جدي ايجاد نمي کند اما مي تواند سبب ناراحتي و کم اشتهايي شده و احياناً ماندگار و دردسرساز شود. اگرچه اين مشکل معمولاً با مصرف مايعات و ميوه و سبزي کافي، قابل درمان است اما در صورتي که مداومت پيدا کند؛ نبايد خودسرانه به داروهاي ملين روي آورد، بلکه حتماً بايد با پزشک مشورت کرد.براي آشنايي بيشتر با اين بيماري و توصيه هاي تغذيه اي براي رفع آن، پاي صحبت هاي دکتر ضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه و رژيم درماني ، نشسته ايم.
سلامت:آقاي دکتر!چه جور تغذيه اي باعث بروز يبوست مي شود؟
معمولاً يبوست با تغذيه فرد در ارتباط است. به طور مثال، عدم بهره مندي از مواد غذايي حاوي فيبرمثل نان هاي سبوس دار، حبوبات، ميوه و سبزيجات اين مشکل را به دنبال دارد. اما از جمله عوامل ديگر مي توان به اختلالات رفتاري و عصبي، عدم تحرک، عدم پاسخگويي به موقع به احساس دفع و سرکوبي مداوم آن، مسافرت، زياده روي در مصرف مواد ملين و مسهل، عوارض جانبي داروها، بيماري هاي جسمي و روحي اشاره کرد.
سلامت:چند جور يبوست داريم؟
سه نوع:اول، يبوست آتونيک يا تنبلي روده که با کاهش حساسيت در راست روده همراه است. افراد چاق و کودکان يا افراد مبتلا به بيماري هاي تبدار شديد به اين نوع يبوست مبتلا مي شوند. عدم دريافت مايعات کافي به هر دليلي و همچنين عدم رعايت نظم در دفع و سرکوبي آن به دفعات متوالي، کمبود فيبر در رژيم غذايي و انواع رژيم هاي بسيار کم کالري و کم حجم و بي نظم در ساعات صرف غذا از عوامل بروز اين نوع يبوست به حساب مي آيند.
نوع دوم اين بيماري، يبوست هاي اسپاستيک است؛ به طوري که تحرک بي اندازه و انقباضات نامنظم روده ها، توده مواد زايد و دفعي در روده بزرگ که توام با دردهاي شکمي، تهوع يا يبوست و اسهال همراه است ازعلايم اين نوع يبوست اند . عوامل ايجاد کننده آن عبارتند از ناراحتي و فشارهاي احساسي، فشار روحي، مصرف مکرر مسهل و ملين ها، دخانيات، مصرف زياد چاي يا قهوه، الکل، ناراحتي هاي عصبي، بيماري هاي گوارشي مختلف و مزمن و استفاده طولاني مدتي از آنتي بيوتيک ها. براي درمان اين حالت بايد آرامش کلي، وقت کافي براي اجابت مزاج، استفاده از غذاهاي حاوي فيبر بيشتر، استفاده تدريجي از شير، تخم مرغ، نان و غلات و گوشت يا افزايش تدريجي آنها را به ياد داشته باشيد. اما آخرين نوع يبوست، يبوست هاي انسدادي است که تنگ شدن مجراي عبور به دليل سرطان و چسبندگي ازعلايم آن بوده و درمانش با جراحي و رفع عامل بازدارنده ازعبور مدفوع فراهم خواهد شد.
سلامت:يبوست اگر درمان نشود، چه خطري دارد؟
يبوست فقط به دفع دردناک منجر نمي شود بلکه با آسيب رساني به اسفنگتر مقعدي يا مجراي دفع، ايجاد خراش و ترک مي کند و عفوني شدن ترک هاي ايجاد شده، زمينه بروز هموروييد (بواسير) و فيستول را فراهم کرده و ممکن است موجب آغاز مجموعه ناراحتي هاي دايمي براي فرد مبتلا و تبديل آن به مشکلات جدي شود.
سلامت:نقش و اثر تغذيه را در يبوست هاي غير مرضي، چگونه توصيف مي کنيد؟
تغذيه در انواع و اقسام يبوست هاي غير مرضي نقش بسيار مهمي دارد و رعايت اصول آن سبب پيشگيري از اين مشکل مي شود. اما عزيزاني که هر از چند گاهي به علل مختلف روحي رواني، جا به جايي، تغييرات فيزيولوژيک و مسافرت و عادت غذايي خاص به اين عارضه دچار مي شوند، نبايد بلافاصله و خودسرانه از انواع داروهاي گياهي يا غيرگياهي استفاده کنند چرا که استفاده نابه جا و مرتب اغلب اين داروها موجب مي شود بعد از مدتي خواص خود را از دست داده و با وجود افزايش دارو اثر درماني از خود نشان نداده و در پاره اي از موارد حتي ضرر هم دارند. از طرف ديگر با مصرف مرتب و خودسرانه داروهاي ملين و مسهل ها عوارض متعددي گريبان بيمار را مي گيرد که ساده ترين آن بي حس شدن اعصاب دستگاه گوارش و کاهش ميزان و دفعات حرکات دودي روده ها براي جلو راندن و تخليه مواد زايد است.
سلامت:چه توصيه هايي تغذيه اي را به اين افراد پيشنهاد مي کنيد؟
توصيه مي کنم به جاي رفتن به داروخانه ها و عطاري ها به سراغ مواد غذايي پرخاصيت و فاقد عوارض جانبي برويد. تا وقتي که انواع سبزي، ميوه، دانه و مغزها در دسترس هستند، کفران نعمت است که انسان از طبيعت و خالق بريده رو به سوي مخلوق آورد.
اولين توصيه ام، مصرف بيشتر غذاهاي غني از فيبر مثل سبزي، ميوه، نان و غلات حاوي سبوس است. روزانه 800گرم ميوه و سبزي براي حرکت طبيعي روده ها کافي بوده و مصرف انواع خام و پخته شان همراه با نان کامل ، فيبر مورد نياز براي عمل طبيعي روده ها را فراهم مي آورد زيرا اگر مقدار ذکر شده به 600 گرم کاهش داده شود، مجدداً يبوست بر مي گردد. بر اساس تجربيات فارماکولوژي، آلو و عصاره آن محرک خوبي براي حرکات روده است و عامل اين اثر وجود ماده اي به نام دي هيدروکسي متيل ايزاتين است.
از آنجايي که آب در کولون جذب مي شود بنابراين دريافت روزانه 8 تا 10 ليوان از آن نيز ضروري است، به خصوص اگر ناشتا در صبح باشد و به دليل وارد آوردن شوک ترميک بهتر است آب ولرم رو به سرد نوشيده شود. بيماراني که به دلايلي نمي توانند ميوه و سبزي زياد مصرف کنند، بايد رژيم غني از چربي بگيرند و به طورکلي با توجه به شرايط بيماري شان درمان شوند. براي مثال يک بيمار چاق مبتلا به يبوست را بايد با مصرف بيشتر ميوه و سبزي و يک فرد لاغر را با مصرف مقدار چربي بالاتر تحت درمان قرار داد. اما در کل، استفاه، از رژيم غذايي پرفيبر در اغلب موارد کارساز است. علاوه بر آن انجام تمرين هاي بدني و پياده روي براي درمان اين بيماري پيشنهاد مي شود.
4نسخه آسان
1-يک سوم ليوان آلوي خيسانده +يک سوم ليوان انجير خيسانده+ يک سوم ليوان سبوس گندم را با هم کاملاً مخلوط کرده ودر يخچال نگهداري کنيد. ابتدا روزانه يک قاشق غذاخوري از اين مخلوط را ميل کرده و سپس هر 4 روز يک بار يک قاشق به مصرف آن بيفزاييد تا جايي که مصرف آن به 3 قاشق غذا خوري در روز برسد.
2-ابتدا روزانه يک قاشق مربا خوري سبوس گندم را به انواع آب ميوه، شير و يا غذاهاي مايع بيفزاييد و سپس هر 4 روز يک بار يک قاشق مصرف آن را افزايش دهيد تا جايي که مصرفش به سه قاشق مرباخوري سبوس در روز برسد.
3-روزي سه بار يک ليوان آب به همراه يک قاشق غذا خوري خاکشير ميل کنيد يعني صبح، ظهر و شب.
4-شب ها قبل از خوابيدن وصبح ها ناشتا يک يا دو عدد پرتقال بخوريد.
خيلي ازما مشکل يبوست را تجربه کرده ايم؛ مشکلي که اگر چه عارضه اي چندان جدي ايجاد نمي کند اما مي تواند سبب ناراحتي و کم اشتهايي شده و احياناً ماندگار و دردسرساز شود. اگرچه اين مشکل معمولاً با مصرف مايعات و ميوه و سبزي کافي، قابل درمان است اما در صورتي که مداومت پيدا کند؛ نبايد خودسرانه به داروهاي ملين روي آورد، بلکه حتماً بايد با پزشک مشورت کرد.براي آشنايي بيشتر با اين بيماري و توصيه هاي تغذيه اي براي رفع آن، پاي صحبت هاي دکتر ضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه و رژيم درماني ، نشسته ايم.
سلامت:آقاي دکتر!چه جور تغذيه اي باعث بروز يبوست مي شود؟
معمولاً يبوست با تغذيه فرد در ارتباط است. به طور مثال، عدم بهره مندي از مواد غذايي حاوي فيبرمثل نان هاي سبوس دار، حبوبات، ميوه و سبزيجات اين مشکل را به دنبال دارد. اما از جمله عوامل ديگر مي توان به اختلالات رفتاري و عصبي، عدم تحرک، عدم پاسخگويي به موقع به احساس دفع و سرکوبي مداوم آن، مسافرت، زياده روي در مصرف مواد ملين و مسهل، عوارض جانبي داروها، بيماري هاي جسمي و روحي اشاره کرد.
سلامت:چند جور يبوست داريم؟
سه نوع:اول، يبوست آتونيک يا تنبلي روده که با کاهش حساسيت در راست روده همراه است. افراد چاق و کودکان يا افراد مبتلا به بيماري هاي تبدار شديد به اين نوع يبوست مبتلا مي شوند. عدم دريافت مايعات کافي به هر دليلي و همچنين عدم رعايت نظم در دفع و سرکوبي آن به دفعات متوالي، کمبود فيبر در رژيم غذايي و انواع رژيم هاي بسيار کم کالري و کم حجم و بي نظم در ساعات صرف غذا از عوامل بروز اين نوع يبوست به حساب مي آيند.
نوع دوم اين بيماري، يبوست هاي اسپاستيک است؛ به طوري که تحرک بي اندازه و انقباضات نامنظم روده ها، توده مواد زايد و دفعي در روده بزرگ که توام با دردهاي شکمي، تهوع يا يبوست و اسهال همراه است ازعلايم اين نوع يبوست اند . عوامل ايجاد کننده آن عبارتند از ناراحتي و فشارهاي احساسي، فشار روحي، مصرف مکرر مسهل و ملين ها، دخانيات، مصرف زياد چاي يا قهوه، الکل، ناراحتي هاي عصبي، بيماري هاي گوارشي مختلف و مزمن و استفاده طولاني مدتي از آنتي بيوتيک ها. براي درمان اين حالت بايد آرامش کلي، وقت کافي براي اجابت مزاج، استفاده از غذاهاي حاوي فيبر بيشتر، استفاده تدريجي از شير، تخم مرغ، نان و غلات و گوشت يا افزايش تدريجي آنها را به ياد داشته باشيد. اما آخرين نوع يبوست، يبوست هاي انسدادي است که تنگ شدن مجراي عبور به دليل سرطان و چسبندگي ازعلايم آن بوده و درمانش با جراحي و رفع عامل بازدارنده ازعبور مدفوع فراهم خواهد شد.
سلامت:يبوست اگر درمان نشود، چه خطري دارد؟
يبوست فقط به دفع دردناک منجر نمي شود بلکه با آسيب رساني به اسفنگتر مقعدي يا مجراي دفع، ايجاد خراش و ترک مي کند و عفوني شدن ترک هاي ايجاد شده، زمينه بروز هموروييد (بواسير) و فيستول را فراهم کرده و ممکن است موجب آغاز مجموعه ناراحتي هاي دايمي براي فرد مبتلا و تبديل آن به مشکلات جدي شود.
سلامت:نقش و اثر تغذيه را در يبوست هاي غير مرضي، چگونه توصيف مي کنيد؟
تغذيه در انواع و اقسام يبوست هاي غير مرضي نقش بسيار مهمي دارد و رعايت اصول آن سبب پيشگيري از اين مشکل مي شود. اما عزيزاني که هر از چند گاهي به علل مختلف روحي رواني، جا به جايي، تغييرات فيزيولوژيک و مسافرت و عادت غذايي خاص به اين عارضه دچار مي شوند، نبايد بلافاصله و خودسرانه از انواع داروهاي گياهي يا غيرگياهي استفاده کنند چرا که استفاده نابه جا و مرتب اغلب اين داروها موجب مي شود بعد از مدتي خواص خود را از دست داده و با وجود افزايش دارو اثر درماني از خود نشان نداده و در پاره اي از موارد حتي ضرر هم دارند. از طرف ديگر با مصرف مرتب و خودسرانه داروهاي ملين و مسهل ها عوارض متعددي گريبان بيمار را مي گيرد که ساده ترين آن بي حس شدن اعصاب دستگاه گوارش و کاهش ميزان و دفعات حرکات دودي روده ها براي جلو راندن و تخليه مواد زايد است.
سلامت:چه توصيه هايي تغذيه اي را به اين افراد پيشنهاد مي کنيد؟
توصيه مي کنم به جاي رفتن به داروخانه ها و عطاري ها به سراغ مواد غذايي پرخاصيت و فاقد عوارض جانبي برويد. تا وقتي که انواع سبزي، ميوه، دانه و مغزها در دسترس هستند، کفران نعمت است که انسان از طبيعت و خالق بريده رو به سوي مخلوق آورد.
اولين توصيه ام، مصرف بيشتر غذاهاي غني از فيبر مثل سبزي، ميوه، نان و غلات حاوي سبوس است. روزانه 800گرم ميوه و سبزي براي حرکت طبيعي روده ها کافي بوده و مصرف انواع خام و پخته شان همراه با نان کامل ، فيبر مورد نياز براي عمل طبيعي روده ها را فراهم مي آورد زيرا اگر مقدار ذکر شده به 600 گرم کاهش داده شود، مجدداً يبوست بر مي گردد. بر اساس تجربيات فارماکولوژي، آلو و عصاره آن محرک خوبي براي حرکات روده است و عامل اين اثر وجود ماده اي به نام دي هيدروکسي متيل ايزاتين است.
از آنجايي که آب در کولون جذب مي شود بنابراين دريافت روزانه 8 تا 10 ليوان از آن نيز ضروري است، به خصوص اگر ناشتا در صبح باشد و به دليل وارد آوردن شوک ترميک بهتر است آب ولرم رو به سرد نوشيده شود. بيماراني که به دلايلي نمي توانند ميوه و سبزي زياد مصرف کنند، بايد رژيم غني از چربي بگيرند و به طورکلي با توجه به شرايط بيماري شان درمان شوند. براي مثال يک بيمار چاق مبتلا به يبوست را بايد با مصرف بيشتر ميوه و سبزي و يک فرد لاغر را با مصرف مقدار چربي بالاتر تحت درمان قرار داد. اما در کل، استفاه، از رژيم غذايي پرفيبر در اغلب موارد کارساز است. علاوه بر آن انجام تمرين هاي بدني و پياده روي براي درمان اين بيماري پيشنهاد مي شود.
4نسخه آسان
1-يک سوم ليوان آلوي خيسانده +يک سوم ليوان انجير خيسانده+ يک سوم ليوان سبوس گندم را با هم کاملاً مخلوط کرده ودر يخچال نگهداري کنيد. ابتدا روزانه يک قاشق غذاخوري از اين مخلوط را ميل کرده و سپس هر 4 روز يک بار يک قاشق به مصرف آن بيفزاييد تا جايي که مصرف آن به 3 قاشق غذا خوري در روز برسد.
2-ابتدا روزانه يک قاشق مربا خوري سبوس گندم را به انواع آب ميوه، شير و يا غذاهاي مايع بيفزاييد و سپس هر 4 روز يک بار يک قاشق مصرف آن را افزايش دهيد تا جايي که مصرفش به سه قاشق مرباخوري سبوس در روز برسد.
3-روزي سه بار يک ليوان آب به همراه يک قاشق غذا خوري خاکشير ميل کنيد يعني صبح، ظهر و شب.
4-شب ها قبل از خوابيدن وصبح ها ناشتا يک يا دو عدد پرتقال بخوريد.