سلامتي پوست و مو نقش عمده اي را در زيبايي و در نتيجه، آرامش رواني افراد ايفا ميکند. زيبايي و سلامت مو، مخصوصا در ميان خانمها بسيار حائز اهميت است، به طوريکه امروزه کمتر خانمي را ميتوان يافت که حداقل يک بار در اين ارتباط به پزشک متخصص مو مراجعه نکرده باشد. بنابراين ريزش مو جزو مسائلي است که ميتوان ذهن يک خانم را به خود مشغول کند.
آنچه قبل از درمان ريزش مو اهميت دارد، شناخت علل واقعي آن است، چه بسا به واسطه چنين شناختي، به راحتي با حذف علت بتوان معلول را برطرف کرد.
تعريف ريزش مو: ريزش روزانه بيش از صد الي صد و پنجاه تار مو را تحت عنوان ريزش مو مطرح ميکنند. لازم به يادآوري است که تعداد تار موهاي سر يک فرد بالغ در افراد داراي موهاي تيره حدود يکصد هزار و در افراد بلوند بين يکصد و چهل تا يکصد و پنجاه هزار است. اين ريزش به صورت کند صورت ميگيرد به طوريکه ممکن است فرد تا مدت زمان زيادي متوجه آن نشود.
ريزش مو را به دو گروه عمده ژنتيکي و غيرژنتيکي تقسيم ميکنند. ريزش موي غير ژنتيکي ميتواند در مرحله رشد مو صورت بگيرد (در مصرف کنندگان بعضي داروها يا در طي شيمي درماني) و يا اينکه در مرحله رکود آن باشد. در نوع اول، با اتمام دوره درمان ، صورت مسئله به کلي پاک ميشود. اما موضوع اين بحث نوع دوم خواهد بود که علل آن به اختصار در زير آمده است:
استرسهاي فيزيکي: جراحي، کم خوني، تغيير سريع وزن؛ عفونتهاي شديد نظير حصبه يا مخملک که باعث افزايش شديد حرارت بدن و انسداد مجاري تغذيه فوليکولي مو ميگردند و بيماريهايي مانند کم کاري غده تيروئيد.
استرسهاي روحي: بيماريهاي رواني، اضطراب و يا مرگ عزيزان.
داروها: داروهاي ضد فشار خون، ضد نقرس و مصرف مقادير بالاي ويتامين A.
تغييرات هورموني: مصرف قرصهاي ضد بارداري، بارداري و يائسگي.
رژيم غذايي: کاهش ذخاير آهن بدن به دليل کمبود آهن غذايي و ذفع آهن هنگام خونريزيهاي شديد قاعدگي.
تشخيص قطعي علت: تشخيص علت واقعي ريزش مو چندان کار ساده اي نيست. ممکن است پزشک متخصصي که بيمار را تحت نظر گرفته نياز به انجام آزمايشات دقيقي داشته باشد و اين بيمار است که بايد براي انجام کليه آزمونهاي مربوطه يا پزشک همکاري نمايد. اين آزمونها را ميتوان به صورت زير خلاصه نمود:
اندازه گيري سطح هورمونهاي جنسي نظير تستسترون، دي هيدروکسيل اتيل آندروستنديون، آندروساتديون، FSH، LHT، و پولاکتين.
اندازه گيري آهن سرم و ظرفيت کل آهن باند شده (TIBC).
اندازه گيري هورمون محرک تيروئيد (TSH).
آزمون تشخيص بيماري سيفليس (VDRL).
شمارش کل سلولهاي خوني (CBC).
نمونه براداري پوست سر.
علاوه بر اين آزمونها، سوابق پزشکي بيمار هم در تشخيص قطعي علت به پزشک ياري ميکند. بيمار بايد پزشک را در جريان کليه سوابق ژنتيکي ريزش مو، بيماريها و داروهاي مصرفي خود قرار دهد.
مختصري از درمان: روشهاي درماني متنوعي در اين زمينه وجود داردکه با نظر پزشک انتخاب ميگردند. از درمانهاي دارويي ميتوان به محلول موضعي ماينوکسيديل اشاره نمود. اين دارو با اتساع عروق در موضع مورد نظر جريان خون را در آن نقطه افزايش داده رشد فوليکوئهاي مو را تحريک مينمايد. حداقل دوره درمان با اين دارو چهار ماه است و با توجه به اينکه در صورت جذب پوستي منجر به بروز عوارض جانبي نظير افت فشار خون ميشود، بايد توجه داشت که پوست سر عاري از هر گونه زخم يا خراشيدگي باشد.
در ابتداي درمان با اين دارو تارهاي مو نازک و کمرنگ هستند ولي به تدريج ضخيم ميگردند.
از ساير داروها ميتوان به آنتي آندروژنها (داروهاي ضد هورمونهاي مردانه) نظير سيپروترون استات، فلوتامايد و اسپيرونولاکتون اشاره کرد.
توجه: مصرف داروي فيناسترايد يا پروپشيا کهبه مردان به عنوان يک آنتي آندروژن تجويز ميگردد، براي زنان باردار يا زناني که قصد بارداري دارند منع مصرف دارد.
قرصهاي ضدبارداري نيز براي درمان ريزش موي ناشي از اختلالات هورموني تجويز ميشوند
آنچه قبل از درمان ريزش مو اهميت دارد، شناخت علل واقعي آن است، چه بسا به واسطه چنين شناختي، به راحتي با حذف علت بتوان معلول را برطرف کرد.
تعريف ريزش مو: ريزش روزانه بيش از صد الي صد و پنجاه تار مو را تحت عنوان ريزش مو مطرح ميکنند. لازم به يادآوري است که تعداد تار موهاي سر يک فرد بالغ در افراد داراي موهاي تيره حدود يکصد هزار و در افراد بلوند بين يکصد و چهل تا يکصد و پنجاه هزار است. اين ريزش به صورت کند صورت ميگيرد به طوريکه ممکن است فرد تا مدت زمان زيادي متوجه آن نشود.
ريزش مو را به دو گروه عمده ژنتيکي و غيرژنتيکي تقسيم ميکنند. ريزش موي غير ژنتيکي ميتواند در مرحله رشد مو صورت بگيرد (در مصرف کنندگان بعضي داروها يا در طي شيمي درماني) و يا اينکه در مرحله رکود آن باشد. در نوع اول، با اتمام دوره درمان ، صورت مسئله به کلي پاک ميشود. اما موضوع اين بحث نوع دوم خواهد بود که علل آن به اختصار در زير آمده است:
استرسهاي فيزيکي: جراحي، کم خوني، تغيير سريع وزن؛ عفونتهاي شديد نظير حصبه يا مخملک که باعث افزايش شديد حرارت بدن و انسداد مجاري تغذيه فوليکولي مو ميگردند و بيماريهايي مانند کم کاري غده تيروئيد.
استرسهاي روحي: بيماريهاي رواني، اضطراب و يا مرگ عزيزان.
داروها: داروهاي ضد فشار خون، ضد نقرس و مصرف مقادير بالاي ويتامين A.
تغييرات هورموني: مصرف قرصهاي ضد بارداري، بارداري و يائسگي.
رژيم غذايي: کاهش ذخاير آهن بدن به دليل کمبود آهن غذايي و ذفع آهن هنگام خونريزيهاي شديد قاعدگي.
تشخيص قطعي علت: تشخيص علت واقعي ريزش مو چندان کار ساده اي نيست. ممکن است پزشک متخصصي که بيمار را تحت نظر گرفته نياز به انجام آزمايشات دقيقي داشته باشد و اين بيمار است که بايد براي انجام کليه آزمونهاي مربوطه يا پزشک همکاري نمايد. اين آزمونها را ميتوان به صورت زير خلاصه نمود:
اندازه گيري سطح هورمونهاي جنسي نظير تستسترون، دي هيدروکسيل اتيل آندروستنديون، آندروساتديون، FSH، LHT، و پولاکتين.
اندازه گيري آهن سرم و ظرفيت کل آهن باند شده (TIBC).
اندازه گيري هورمون محرک تيروئيد (TSH).
آزمون تشخيص بيماري سيفليس (VDRL).
شمارش کل سلولهاي خوني (CBC).
نمونه براداري پوست سر.
علاوه بر اين آزمونها، سوابق پزشکي بيمار هم در تشخيص قطعي علت به پزشک ياري ميکند. بيمار بايد پزشک را در جريان کليه سوابق ژنتيکي ريزش مو، بيماريها و داروهاي مصرفي خود قرار دهد.
مختصري از درمان: روشهاي درماني متنوعي در اين زمينه وجود داردکه با نظر پزشک انتخاب ميگردند. از درمانهاي دارويي ميتوان به محلول موضعي ماينوکسيديل اشاره نمود. اين دارو با اتساع عروق در موضع مورد نظر جريان خون را در آن نقطه افزايش داده رشد فوليکوئهاي مو را تحريک مينمايد. حداقل دوره درمان با اين دارو چهار ماه است و با توجه به اينکه در صورت جذب پوستي منجر به بروز عوارض جانبي نظير افت فشار خون ميشود، بايد توجه داشت که پوست سر عاري از هر گونه زخم يا خراشيدگي باشد.
در ابتداي درمان با اين دارو تارهاي مو نازک و کمرنگ هستند ولي به تدريج ضخيم ميگردند.
از ساير داروها ميتوان به آنتي آندروژنها (داروهاي ضد هورمونهاي مردانه) نظير سيپروترون استات، فلوتامايد و اسپيرونولاکتون اشاره کرد.
توجه: مصرف داروي فيناسترايد يا پروپشيا کهبه مردان به عنوان يک آنتي آندروژن تجويز ميگردد، براي زنان باردار يا زناني که قصد بارداري دارند منع مصرف دارد.
قرصهاي ضدبارداري نيز براي درمان ريزش موي ناشي از اختلالات هورموني تجويز ميشوند