نوجوان در دوران بلوغ علاوه بر تغييرات جسمي ، دستخوش يکسري تغييرات و علائم رواني مي شود که شناخت اين علائم به والدين و مربيان براي درک بهتر نوجوان ، برخورد صحيح و منطقي با وي و رفتار مناسب با شرايط رواني و رفتاري آنان کمک زيادي مي کند .

* بلوغ به چهار مرحله تقسيم مي شود :
مرحله قبل از بلوغ که بين ۱۲-۱۰ سالگي قرار دارد . ولي گاهي بلوغ جسمي نيز در اين مرحله اتفاق مي افتد .

مرحله ۱۳ تا ۱۴ سالگي که معمولاً مرحله بلوغ جسمي است .

مرحله بعد از بلوغ يا مرحله اواسط نوجواني که مرحله ۱۶-۱۵ سالگي است .

مرحله ۱۷ تا ۱۹ سالگي که اواخر بلوغ و مرحله تکامل رشد جسمي است .

ويژگيهاي رواني و رفتاري بلوغ در دختران ۱۴ - ۱۰ ساله

اين ويژگيها عبارتند از : ميل به گوشه گيري ، حساسيت بسيار نسبت به انتقاد ديگران ، بي قراري ، بي ثباتي ، تحريک پذيري ، نوسان در خلق و خو ، مخالفت با خانواده و دوستان و به طور کلي جامعه ، در رؤيا فرو رفتن ، شرم و حياي مربوط به تغييرات ناشي از بلوغ جنسي ، تنبلي و سستي ، نافرماني از بزرگترها ، خيره سري و خودرأيي ، نداشتن احساس امنيت و اعتماد به نفس ، مقاومت در برابر پند و اندرز والدين ، تمايل شديد به ارتباط نزديک با دوستان و گفتگوهاي پنهاني و طولاني با آنها ، حساسيت نسبت به آراستگي ظاهر خود و صرف وقت جلوي آينه . نوجوانان در اين سنين ، لباس پوشيدن به شيوه اي متفاوت با معيارهاي خانواده و همسان ،‌با گروه هم سن و سال خود را ترجيح مي دهند .

اين علائم که حدود يک سال پيش از بلوغ آغاز مي شود ، در مرحله جنسي رو به شدت مي گذارد و در مراحل پاياني بلوغ بتدريج کاهش مي يابد . بايد به تفاوتهاي فردي بين نوجوانان توجه داشت ، يعني اينکه ممکن است اين علائم به صورت يکسان در همه نوجوانان ظاهر نشود ، ضمن آنکه اغلب نوجوانان احساسات و عواطف خود را در اين مرحله از رشد بروز نمي دهند .

ويژگي هاي رواني و رفتاري بلوغ در دختران ۱۹-۱۵ ساله

بيشتر دختران در سنين ۱۹-۱۵ بالغ شده اند . دختران حدود ۲ سال زودتر از پسران بالغ مي شوند .

تعدادي از دختران رشد جنسي را که مهمترين تغيير در اين دوره است ، خوشايند و برخي آن را موجب ناراحتي و دستپاچگي خود مي دانند .

معيارهاي رفتار و لباس پوشيدن را گروه هم سن و سالش براي او تعيين مي کند . کنجکاوي رو به افزايش درباره جنس مخالف ، در رؤياهاي عاشقانه فرو رفتن و اشتغال ذهني از ويژگي هاي رواني اين دوره است . علاوه بر اينها تفکر نوجوان به صورت انتزاعي در مي آيد که مرحله تازه ايي از هويت يابي ( شناخت خويش ) و رشد و شکوفايي اوست . جهت گيري آينده و انديشيدن درباره تصميمات مهم زندگي مانند تحصيل ، اشتغال ، انتخاب همسر و ازدواج ، بخش مهمي از رؤياهاي او را تشکيل مي دهند . به طور خلاصه مي توان گفت در اين گذرگاه ، زندگي آينده نوجوان پايه ريزي مي شود . رابطه او با والدين و مربيان از شکل رابطه کودک با پدر و مادر يا مربي ، به رابطه يک نوجوان در آستانه بزرگسالي با بزرگسالان ديگر از قبيل والدين و مربيان تبديل مي شود و همين امر توقعات زيادي را در او به وجود مي آورد . لذا نوجوانان در اين سنين به برخورد بزرگسالان با خود بسيار حساس هستند . نقش مهم و حساس والدين و مربيان در برخورد با نوجوانان در اين مرحله قابل توجه و تأمل است .

بهداشت رواني دوران بلوغ و نوجواني در دختران

بهداشت رواني نوجوانان اهميت قابل ملاحظه اي دارد ؛ زيرا وضعيت و سلامت رواني آنان در اين دروه ،‌اثرات زيادي بر الگوهاي سازگاري رفتاري در بزرگسالي خواهد داشت .

منبع:‌سايت پزشكان بدون مرز