سونامی از ترکیب دو واژه ژاپنی (بندر= tsu) و (موج =nami) تشکیل شده است بنابراین به گویش ژاپنی موج بندر معنی می دهد. این پدیده به طور غالب در دریاهای آزاد شکل می گیرد.علت تشکیل آن بالا و پائین رفتن کف اقیانوسها و تشکیل ستونی از آب بسمت بالا می باشد ، که ممکن است در نتیجه هر منشائی از جمله زمین‌لرزه‌های با سازوکار کانونی شیب لغز باشد. از عوامل دیگر ایجاد سونامی در بعد کوچکتر می توان به آتشفشانهای درون اقیانوسی، دریا لغزش ،.... اشاره نمود.
پدیده سونامی تنها در دریاهای آزاد و وسیع شکل می گیرد ونخست در عمق زیاد بطور مثال 5500 متری اقیانوس در نتیجه یک زمین‌لرزه شیب لغز موجهائی با سرعت 835 کیلومتر بر ساعت و با ارتفاع کم نسبت به سطح آب شکل می گیرد و در این مثال در موقعیت عمق 900 متر سرعتش به 340 کیلومتردر ساعت تنزل میکند و در عمق 20 متری به 50 کیلومتردرساعت میرسد. بنابراین ابتدا موجهای با ارتفاع کم وطول موج زیاد شکل می گیرد و سپس بسوی ساحل، ارتفاع موج افزایش یافته (لازم به ذکر است که افزایش ارتفاع به شکل هندسی سواحل بستگی دارد) و از طول موج آن کاسته می شود موجهای برخاسته با حجم و انرژی بسیار عظیمی از آب با سرعتی در حدود 50 کیلومتر در ساعت به بندرها و سواحل برخورد می کند. در گزارشهای زمین‌لرزه‌های ایران همانند زمین‌لرزه 1008 میلادی سایراف ، 1890 میلادی تاش-شاهرود و 1945 میلادی مکران که مربوط به سواحل خلیج فارس،دریای خزر و دریای عمان می باشد گزارشهایی از این پدیده وجود دارد.