غرق‌شدگي، حادثه ويژه فصل گرما
مرگ در دريا پرسه مي‌زند
گرما و آب دو واژه گره خورده به هم هستند و همواره در تابستان شاهد هستيم بسياري براي رهايي از دماي بالاي هوا به دريا، استخر، درياچه و رودخانه‌ها پناه مي‌برند و شنا و آب‌تني را بهترين تفريح مي‌پندارند اما متاسفانه هر ساله تعداد زيادي از شهروندان به دلايل گوناگون قرباني همين تفريح مي‌شوند، غرق‌شدگي، حادثه‌اي رايج در ماه‌هاي گرم سال است كه با اطلاع‌رساني درست و ايجاد امكانات رفاهي مي‌توان تا حد زيادي از وقوع آن پيشگيري كرد با اين وجود بي‌احتياطي برخي شهروندان سبب مي‌شود آمار اين حوادث همچنان در سطح بالايي باقي بماند به گونه‌اي كه بنا به اعلام وزارت بهداشت در سال1386 نزديك به1220 نفر بر اثر غرق‌شدگي جان باختند كه از اين تعداد 1217 تن در آب‌هاي خارج از محدوده‌هاي طرح شنا دچار حادثه شدند.
غرق‌شدگي در واقع مرگ در اثر خفگي ناشي از عدم جذب اكسيژن هوا به دليل حضور مايع در مجاري تنفسي است و در اين وضعيت كمبود اكسيژن و اسيدي شدن خون كه به آن اسيدوز گفته مي‌شود به ايست قلبي مي‌انجامد. علاوه بر اين طبق تقسيم‌بندي‌هاي صورت گرفته از سوي سازمان‌هاي امدادي نوعي ديگر از غرق‌شدگي نيز وجود دارد كه به آن غرق‌شدگي ثانويه مي‌گويند. در اين حالت مرگ بر اثر تغييرات شيميايي يا زيستي ريه‌ها كه متعاقب قرار گرفتن در آستانه غرق‌شدگي است، اتفاق مي‌افتد.
عباس كاشاني پزشك درباره انواع ديگر غرق‌شدگي مي‌گويد: در پاره‌اي موارد به علت انقباض شديد حنجره، آب به داخل ريه‌ها راه پيدا نمي‌كند اما غريق به خاطر قطع ناگهاني تنفس، كاهش اكسيژن و صدمات مغزي ناشي از آن جان خود را از دست مي‌دهدكه به اين نوع مرگ اصطلاحا غرق‌شدگي خشك گفته مي‌شود و حدود 10 تا 15 درصد غرق‌شدگي‌ها را شامل مي‌شود. در برخي مواقع نيز كه به آن غرق‌شدگي مرطوب اطلاق مي‌شود آب به ريه‌ها راه مي‌يابد و نسبت به اين كه آب از نوع شيرين يا شور باشد، آسيب‌ها متفاوت است، اما در مجموع غرق‌شدگي در آب سرد كندتر اتفاق مي‌افتد و زماني كه مصدوم به خاطر تشنج يا تقلاي زياد اكسيژن بيشتري مصرف مي‌كند مرگ سريع‌تر رخ مي‌دهد.»
برخلاف تصور رايج، غرق‌شدگي فقط به دريا اختصاص ندارد بلكه مناطقي همچون رودخانه‌هاي پرآب در مناطق روستايي و حاشيه شهرها، رودهاي فصلي كه از داخل شهرها عبور مي‌كند، بركه‌ها و درياچه‌هاي پشت سدها و استخرها نيز هميشه خطرآفرين هستند. به گونه‌اي كه به گفته مدير كل پزشكي قانوني استان اصفهان آمار غرقشدگان زاينده‌رود در سال جاري نسبت به سال قبل دو برابر شده است.
بنا بر آمار موجود در 43 درصد غرق‌شدگي‌ها در رودخانه‌هاي نزديك محل سكونت قرباني، 8 درصد در حوض و استخر، 20 درصد در دريا و بقيه موارد در مناطق ديگر به وقوع مي‌پيوندد. ضمن اين كه 61 درصد غرقشدگان حين شناي تفريحي و 19 درصد هنگام آب‌بازي دچار حادثه مي‌شوند.
در آماري تفكيكي كه از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ارائه شده، اكثر غرقشدگان در سنين بين 10 تا 20 سال هستند. ضمن اين كه خطر مرگ در آب در كودكان زير 10 سال روستايي دو برابر كودكان شهري است و روستاييان بين 10 تا 30 سال نيز بيش از شهرنشينان در معرض اين حادثه قرار دارند حال آن كه آمار غرقشدگان بالاي 30 سال در بين شهرنشينان بيش از روستايي‌هاست.
با توجه به خطرات ناشي از شنا در مناطق غيرايمن هر ساله مسوولان شهرهاي ساحلي كشور محدوده‌هاي خاصي را تحت عنوان طرح سالم‌سازي دريا، براي شنا و تفريح شهروندان در نظر مي‌گيرند. در اين مناطق علاوه بر اين كه كف دريا هموار و مسطح مي‌شود تا از خالي شدن ناگهاني زيرپاي شناگران جلوگيري شود، تعداد زيادي غريق نجات نيز براي امدادرساني به شهروندان آمادگي لازم را دارند و به اين خاطر كمتر شاهد وقوع حادثه‌اي خاص در اين محدوده‌ها بوده‌ايم و قريب به اتفاق غرق‌شدگي‌ها در مناطق غيرمجاز براي شنا رخ مي‌دهد. علاوه بر بي‌توجهي و بي‌احتياطي شهروندان بويژه مسافران به هشدارهاي ارائه شده، اعتماد به نفس كاذب شناگران عامل ديگري است كه آنان را به سوي مناطق خارج از محدوده شنا مي‌كشاند و در آستانه حادثه قرار مي‌دهد بسياري بر اين تصورند كه به خاطر مهارت در فن شنا نيازي به حضور در اماكن معين و مشخص شده ندارند. حال آن كه شنا در دريا و غرق شدن ارتباط زيادي با مهارت‌هاي فني ندارد و آنچه خطر را هميشه بيدار نگه مي‌دارد موج‌هاي داخل آب است. شنا در دريا به خاطر همين امواج و ساكن نبودن آب برخلاف استخر به استفاده زياد از عضلات نياز دارد و اين امر امكان گرفتگي عضلات را به وجود مي‌آورد ضمن اين كه حركت شن‌هاي روان كف دريا نيز هر لحظه ممكن است حادثه‌آفرين شود. كيوان اسدپور رئيس جمعيت هلال احمر استان گيلان در اين خصوص مي‌گويد: «غرق‌شدگي در دريا هيچ ربطي به مهارت شناگران ندارد. زماني كه عضلات شناگر در دريا مي‌گيرد فرد نمي‌تواند بدون كمك ديگران هيچ كاري انجام بدهد. ضمن اين كه استفاده از تيوپ و وسايل بادي در دريا مفيد نيست و نمي‌توان به اين ابزار اعتماد كرد چرا كه با آمدن يك موج، شناگر براحتي تعادلش را از دست مي‌دهد و وسيله بادي از وي دور مي‌شود. بنابراين توصيه مي‌شود افراد فقط در محدوده طرح‌هاي سالم‌سازي شنا كنند. عليرغم هشدارهاي هر ساله از چابكسر تا آستارا 500 نقطه حادثه‌خيز در خارج از طرح‌هاي سالم‌سازي وجود دارد كه متاسفانه مردم براي شنا به آنجا مي‌روند و گاه همين امر حادثه‌ساز مي‌شود.»
وزارت بهداشت براي پيشگيري از افزايش آمار غرقشدگان طي اطلاعيه‌‌اي از شهروندان خواسته است؛ افراد فقط در مكان‌هاي امن و با حضور غريق نجات شنا كنند و هنگام شنا از شوخي‌هاي خطرناك كه باعث بر هم خوردن تعادل مي‌شود بپرهيزند. در ادامه اين هشدارها آمده است: مهمترين اقداماتي كه بايد در مواجهه با فرد غرق‌شده صورت گيرد شامل برقرار كردن تنفس مصنوعي، گرم نگه داشتن غريق و فراهم كردن شرايط انتقال فوري به بيمارستان است. وزارت بهداشت همچنين تاكيد كرده است: فردي كه به علت شيرجه در آب‌هاي كم‌عمق، دچار آسيب سر مي‌شود. خطر قطع نخاع گردني و فلج اندام‌ها وجود دارد بنابراين در مواجهه با چنين مواردي بايد از وارد آمدن كوچكترين حركت به سر و گردن مصدوم خودداري شود.
در همين حال دكتر صفيه عشوري مقدم ، مسوول آموزش اورژانس كشور مي‌گويد: «براي پيشگيري از حادثه براي كودكان حتما بايد براي شناي آنها حتي در سواحل امن از جليقه نجات استفاده شود. در غرق‌شدگي پيشگيري اهميت بسزايي دارد اما به هر حال اگر اين واقعه رخ داد توجه به علايم شكستگي و خونريزي‌هاي داخلي و خارجي توصيه مي‌شود و خارج كردن شن، گل و لاي از حفره دهان فرد غرق شده نيز ضروري است اما نيازي به وارد كردن فشار براي خروج آب از ريه‌ها نيست و پس از برقراري تنفس و نبض غريق، گرم نگه‌داشتن وي و انتقال به محيطي مناسب از ديگر كارهاي الزامي است.»
منبع:.bazyab.i
عليرضا رحيمي نژاد
مرگ در دريا پرسه مي‌زند
گرما و آب دو واژه گره خورده به هم هستند و همواره در تابستان شاهد هستيم بسياري براي رهايي از دماي بالاي هوا به دريا، استخر، درياچه و رودخانه‌ها پناه مي‌برند و شنا و آب‌تني را بهترين تفريح مي‌پندارند اما متاسفانه هر ساله تعداد زيادي از شهروندان به دلايل گوناگون قرباني همين تفريح مي‌شوند، غرق‌شدگي، حادثه‌اي رايج در ماه‌هاي گرم سال است كه با اطلاع‌رساني درست و ايجاد امكانات رفاهي مي‌توان تا حد زيادي از وقوع آن پيشگيري كرد با اين وجود بي‌احتياطي برخي شهروندان سبب مي‌شود آمار اين حوادث همچنان در سطح بالايي باقي بماند به گونه‌اي كه بنا به اعلام وزارت بهداشت در سال1386 نزديك به1220 نفر بر اثر غرق‌شدگي جان باختند كه از اين تعداد 1217 تن در آب‌هاي خارج از محدوده‌هاي طرح شنا دچار حادثه شدند.
غرق‌شدگي در واقع مرگ در اثر خفگي ناشي از عدم جذب اكسيژن هوا به دليل حضور مايع در مجاري تنفسي است و در اين وضعيت كمبود اكسيژن و اسيدي شدن خون كه به آن اسيدوز گفته مي‌شود به ايست قلبي مي‌انجامد. علاوه بر اين طبق تقسيم‌بندي‌هاي صورت گرفته از سوي سازمان‌هاي امدادي نوعي ديگر از غرق‌شدگي نيز وجود دارد كه به آن غرق‌شدگي ثانويه مي‌گويند. در اين حالت مرگ بر اثر تغييرات شيميايي يا زيستي ريه‌ها كه متعاقب قرار گرفتن در آستانه غرق‌شدگي است، اتفاق مي‌افتد.
عباس كاشاني پزشك درباره انواع ديگر غرق‌شدگي مي‌گويد: در پاره‌اي موارد به علت انقباض شديد حنجره، آب به داخل ريه‌ها راه پيدا نمي‌كند اما غريق به خاطر قطع ناگهاني تنفس، كاهش اكسيژن و صدمات مغزي ناشي از آن جان خود را از دست مي‌دهدكه به اين نوع مرگ اصطلاحا غرق‌شدگي خشك گفته مي‌شود و حدود 10 تا 15 درصد غرق‌شدگي‌ها را شامل مي‌شود. در برخي مواقع نيز كه به آن غرق‌شدگي مرطوب اطلاق مي‌شود آب به ريه‌ها راه مي‌يابد و نسبت به اين كه آب از نوع شيرين يا شور باشد، آسيب‌ها متفاوت است، اما در مجموع غرق‌شدگي در آب سرد كندتر اتفاق مي‌افتد و زماني كه مصدوم به خاطر تشنج يا تقلاي زياد اكسيژن بيشتري مصرف مي‌كند مرگ سريع‌تر رخ مي‌دهد.»
برخلاف تصور رايج، غرق‌شدگي فقط به دريا اختصاص ندارد بلكه مناطقي همچون رودخانه‌هاي پرآب در مناطق روستايي و حاشيه شهرها، رودهاي فصلي كه از داخل شهرها عبور مي‌كند، بركه‌ها و درياچه‌هاي پشت سدها و استخرها نيز هميشه خطرآفرين هستند. به گونه‌اي كه به گفته مدير كل پزشكي قانوني استان اصفهان آمار غرقشدگان زاينده‌رود در سال جاري نسبت به سال قبل دو برابر شده است.
بنا بر آمار موجود در 43 درصد غرق‌شدگي‌ها در رودخانه‌هاي نزديك محل سكونت قرباني، 8 درصد در حوض و استخر، 20 درصد در دريا و بقيه موارد در مناطق ديگر به وقوع مي‌پيوندد. ضمن اين كه 61 درصد غرقشدگان حين شناي تفريحي و 19 درصد هنگام آب‌بازي دچار حادثه مي‌شوند.
در آماري تفكيكي كه از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ارائه شده، اكثر غرقشدگان در سنين بين 10 تا 20 سال هستند. ضمن اين كه خطر مرگ در آب در كودكان زير 10 سال روستايي دو برابر كودكان شهري است و روستاييان بين 10 تا 30 سال نيز بيش از شهرنشينان در معرض اين حادثه قرار دارند حال آن كه آمار غرقشدگان بالاي 30 سال در بين شهرنشينان بيش از روستايي‌هاست.
با توجه به خطرات ناشي از شنا در مناطق غيرايمن هر ساله مسوولان شهرهاي ساحلي كشور محدوده‌هاي خاصي را تحت عنوان طرح سالم‌سازي دريا، براي شنا و تفريح شهروندان در نظر مي‌گيرند. در اين مناطق علاوه بر اين كه كف دريا هموار و مسطح مي‌شود تا از خالي شدن ناگهاني زيرپاي شناگران جلوگيري شود، تعداد زيادي غريق نجات نيز براي امدادرساني به شهروندان آمادگي لازم را دارند و به اين خاطر كمتر شاهد وقوع حادثه‌اي خاص در اين محدوده‌ها بوده‌ايم و قريب به اتفاق غرق‌شدگي‌ها در مناطق غيرمجاز براي شنا رخ مي‌دهد. علاوه بر بي‌توجهي و بي‌احتياطي شهروندان بويژه مسافران به هشدارهاي ارائه شده، اعتماد به نفس كاذب شناگران عامل ديگري است كه آنان را به سوي مناطق خارج از محدوده شنا مي‌كشاند و در آستانه حادثه قرار مي‌دهد بسياري بر اين تصورند كه به خاطر مهارت در فن شنا نيازي به حضور در اماكن معين و مشخص شده ندارند. حال آن كه شنا در دريا و غرق شدن ارتباط زيادي با مهارت‌هاي فني ندارد و آنچه خطر را هميشه بيدار نگه مي‌دارد موج‌هاي داخل آب است. شنا در دريا به خاطر همين امواج و ساكن نبودن آب برخلاف استخر به استفاده زياد از عضلات نياز دارد و اين امر امكان گرفتگي عضلات را به وجود مي‌آورد ضمن اين كه حركت شن‌هاي روان كف دريا نيز هر لحظه ممكن است حادثه‌آفرين شود. كيوان اسدپور رئيس جمعيت هلال احمر استان گيلان در اين خصوص مي‌گويد: «غرق‌شدگي در دريا هيچ ربطي به مهارت شناگران ندارد. زماني كه عضلات شناگر در دريا مي‌گيرد فرد نمي‌تواند بدون كمك ديگران هيچ كاري انجام بدهد. ضمن اين كه استفاده از تيوپ و وسايل بادي در دريا مفيد نيست و نمي‌توان به اين ابزار اعتماد كرد چرا كه با آمدن يك موج، شناگر براحتي تعادلش را از دست مي‌دهد و وسيله بادي از وي دور مي‌شود. بنابراين توصيه مي‌شود افراد فقط در محدوده طرح‌هاي سالم‌سازي شنا كنند. عليرغم هشدارهاي هر ساله از چابكسر تا آستارا 500 نقطه حادثه‌خيز در خارج از طرح‌هاي سالم‌سازي وجود دارد كه متاسفانه مردم براي شنا به آنجا مي‌روند و گاه همين امر حادثه‌ساز مي‌شود.»
وزارت بهداشت براي پيشگيري از افزايش آمار غرقشدگان طي اطلاعيه‌‌اي از شهروندان خواسته است؛ افراد فقط در مكان‌هاي امن و با حضور غريق نجات شنا كنند و هنگام شنا از شوخي‌هاي خطرناك كه باعث بر هم خوردن تعادل مي‌شود بپرهيزند. در ادامه اين هشدارها آمده است: مهمترين اقداماتي كه بايد در مواجهه با فرد غرق‌شده صورت گيرد شامل برقرار كردن تنفس مصنوعي، گرم نگه داشتن غريق و فراهم كردن شرايط انتقال فوري به بيمارستان است. وزارت بهداشت همچنين تاكيد كرده است: فردي كه به علت شيرجه در آب‌هاي كم‌عمق، دچار آسيب سر مي‌شود. خطر قطع نخاع گردني و فلج اندام‌ها وجود دارد بنابراين در مواجهه با چنين مواردي بايد از وارد آمدن كوچكترين حركت به سر و گردن مصدوم خودداري شود.
در همين حال دكتر صفيه عشوري مقدم ، مسوول آموزش اورژانس كشور مي‌گويد: «براي پيشگيري از حادثه براي كودكان حتما بايد براي شناي آنها حتي در سواحل امن از جليقه نجات استفاده شود. در غرق‌شدگي پيشگيري اهميت بسزايي دارد اما به هر حال اگر اين واقعه رخ داد توجه به علايم شكستگي و خونريزي‌هاي داخلي و خارجي توصيه مي‌شود و خارج كردن شن، گل و لاي از حفره دهان فرد غرق شده نيز ضروري است اما نيازي به وارد كردن فشار براي خروج آب از ريه‌ها نيست و پس از برقراري تنفس و نبض غريق، گرم نگه‌داشتن وي و انتقال به محيطي مناسب از ديگر كارهاي الزامي است.»
منبع:.bazyab.i
عليرضا رحيمي نژاد