(تغییر مسیر از [You must be registered and logged in to see this link.])
پرش به: [You must be registered and logged in to see this link.], [You must be registered and logged in to see this link.]
پذیرایی شاه عباس از ولی‌محمدخان (پادشاه ترکستان)، سقف‌نگاره‌ای در [You must be registered and logged in to see this link.] اصفهان.
| تولد | [You must be registered and logged in to see this link.] هجری قمری / [You must be registered and logged in to see this link.] میلادی [You must be registered and logged in to see this link.] |
| مرگ | [You must be registered and logged in to see this link.] هجری قمری / [You must be registered and logged in to see this link.] میلادی [You must be registered and logged in to see this link.] ([You must be registered and logged in to see this link.] کنونی در [You must be registered and logged in to see this link.]) |
| زمینه فعالیت | پادشاه سلسله صفوی |
- تاج گذاری: [You must be registered and logged in to see this link.] هجری قمری
- مکان تاج گذاری: شهر [You must be registered and logged in to see this link.] در ایالت [You must be registered and logged in to see this link.] (اکنون در [You must be registered and logged in to see this link.])
- جانشین: [You must be registered and logged in to see this link.] (سام میرزا پسر [You must be registered and logged in to see this link.])
فهرست مندرجات [[You must be registered and logged in to see this link.]]
|
//
[[You must be registered and logged in to see this link.]] کودکی
در کودکی به عباس میرزا معروف بود و والی [You must be registered and logged in to see this link.] بود؛ [You must be registered and logged in to see this link.] که مردی خشن و نا نجیب بود؛ همانند دیگر برادر زادگان و برادران فرمان قتل او و پدرش ([You must be registered and logged in to see this link.]) را صادر کرده بود ولی این امر وقتی که شاه اسماعیل دوم به قتل رسید کان لم یکن باقی ماند.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] تاج‌گذاری در ۱۴ سالگی
نوشتار اصلی: [You must be registered and logged in to see this link.]
سپس وی به یاری [You must be registered and logged in to see this link.] در خراسان تاج گذاری کرد و حکومت خراسان در زمان شهریاری پدرش در دست وی بود تا آنکه [You must be registered and logged in to see this link.] با غلبه بر علیقلی و با مساعدت‌های خویش؛ [You must be registered and logged in to see this link.] را فتح نمود و در آن شهر عباس میرزا در سن ۱۸ سالگی به [You must be registered and logged in to see this link.] نشست و پدر او را خلع نمودند. [You must be registered and logged in to see this link.] همانند بسیاری از شاهان در ابتدای کار ۱۸ نفر از سران قزلباش را به بهانه خونخواهی کشت و پس از آن مرشد فلی خان را نیز به همین سرنوشت دچار ساخت.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] معاهده صلح استانبول
[You must be registered and logged in to see this link.]
شاه عباس یکم
ترکان [You must be registered and logged in to see this link.] که با استفاده از آشفتگی پس از قتل [You must be registered and logged in to see this link.] به خاک ایران دست اندازی نمودند و نواحی [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ بخش‌هایی از [You must be registered and logged in to see this link.] و حتی [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] را تحت سیطره خویش درآوردند و تا حدود نهاوند و همدان پیشروی کردند. شاه عباس که از همکاری سرداران [You must be registered and logged in to see this link.] و مساعدت دولتهای هند و روسیه مأیوس شده بود، ناچار تن به قبول شرایط سنگین عثمانی‌ها داد و حاضر به انعقاد قرارداد صلح شد. شاه عباس با این تاکتیک چند سالی برای تجدید قوای ایران و استراداد سرزمین‌های از دست رفته مهلت بدست آورد. مذاکرات دربارهٔ انعقاد پیمان صلح سه ماه به طول انجامید و سرانجام منجر به امضای عهدنامهٔ صلح استانبول در ۲۱ مارس ۱۵۹۰ (۹۹۹ هجری قمری) گردید. به موجب این قرارداد شهر تبریز با قسمت غربی آذربایجان و ایالات ارمنستان و شکی و شیروان و گرجستان و قراباغ و قسمتی از لرستان با قلعه نهاوند در دست عثمانی‌ها باقی ماند و مقرر شد از آن پس ایرانیان از لعن خلفای سه‌گانه خودداری کنند و شاهزاده [You must be registered and logged in to see this link.] به عنوان گروگان در دربار عثمانی باقی بماند.[You must be registered and logged in to see this link.] سپس شاه عباس با استفاده از فرصت پیش آمده اوضاع آشفته ایران را سر و سامان داد.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] اصلاح سازمانهای لشکری و کشوری
[You must be registered and logged in to see this link.]
شمشیری متعلق به شاه عباس صفوی
در سال ۱۰۰۰ هجری قمری پایتخت را به [You must be registered and logged in to see this link.] منتقل کرد و ولایات شرقی را نظم و آرامش داد.
در سال ۱۰۰۷ هجری قمری (۱۵۹۸) دو نفر از نجیب‌زادگان انگلیسی به نام [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] به همراه بیست و پنج نفر انگلیسی دیگر از راه [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] به [You must be registered and logged in to see this link.] وارد شدند. برادران شرلی که در خدمت [You must be registered and logged in to see this link.] از سرداران مقتدر انگلستان بودند، مأموریت یافتند برای جنگ با عثمانی‌ها خود را در اختیار دولت ایران قرار دهند، ضمناً برای بازرگانان انگلیسی امتیازاتی بگیرند. هیأت مزبور از طرف دولت ایران به گرمی پذیرفته شد و شاه عباس از وجود آنان برای تجهیز و ایجاد نظم قشون ایران استفاده کرد. همچنین توسط آنها روابط ایران و ممالک اروپایی را با داشتن یک وجه مشترک و آن دشمنی با [You must be registered and logged in to see this link.] گسترش داد.
در مقابل [You must be registered and logged in to see this link.] که جز از رؤسای خودشان از هیچکس اطاعت نمی‌کردند، با مشورت [You must be registered and logged in to see this link.] نیرویی مرکب از ده‌هزار سواره نظام و دوازده هزار پیاده نظام از افراد [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] که به دین اسلام مشرف شده بودند، تأسیس نمود و نام آنها را «[You must be registered and logged in to see this link.]» گذاشت و فرماندهی آنرا خود به عهده گرفت.
[You must be registered and logged in to see this link.] را به کمک [You must be registered and logged in to see this link.] گماشت تا توپخانه و اسلحه خانه قدرتمند بسازند.
در عین حال شاه عباس اقداماتی برای تجدید سازمانهای کشوری به عمل آورد. وی اساس حکومت خود را بر تمرکز قرار داد؛ کلیه قوا و اختیارات از شاه ناشی می‌شد و مأمورین دولتی از طرف او عزل و نصب می‌شدند. بعد از شاه صدراعظم مهمترین شخص کشور و وظیفهٔ ادارهٔ امور سیاسی و حکومتی بود و اعتمادالدوله لقب داشت. دیوان بیگی وظیفهٔ وزیر دادگستری را به عهده داشت. واقعه‌نویس مأمور تحریر فرامین سلطنتی و نگهداری سوابق مکاتبات با سلاطین خارجی بود، ایشیک آقاسی ریاست تشریفات سلطنتی دربار را به عهده داشت. [You must be registered and logged in to see this link.]، [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] امرای ارشد ارتش بودند.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] بازپسگیری خلیج فارس
شاه عباس پس از شکل‌دهی ارتشی نیرومند به نبرد با پرتغالی ها که خلیج فارس و جنوب ایران را تصرف کرده بودند پرداخت فرماندهی ارتش ایران در این نبرد به عهده فرمانده دلیر [You must be registered and logged in to see this link.] بود لشگر شاه عباس توانست بندر گمبرون (گمبرون واژه‌ای پرتغالی به معنای خرچنگ است) را پس بگیرد امام قلی خان با حمله به جزیره هرمز و فتح کردن قصر پرتغالی ها توانست پرتغال را شکست دهد.[[You must be registered and logged in to see this link.]]
مردم جنوب به پاس این خدمت بزرگ شاه عباس بندر گمبرون را به [You must be registered and logged in to see this link.] تغییر دادند تا یادوار دلاوری های شاه عباس علیه متجاوزین پرتغالی باشد.[[You must be registered and logged in to see this link.]]
[[You must be registered and logged in to see this link.]] خصوصیات و مملکت‌داری وی
[[You must be registered and logged in to see this link.]] اقدامات در جهت آبادانی ایران
[[You must be registered and logged in to see this link.]] اصفهان
دشمنی ایران و عثمانی به نفع اصفهان تمام شد و اصفهان باید بسیار خوش بخت بوده باشد تا شاه عباس سبب خیر در آن شهر که قرن‌ها مورد توجه نبود؛ شد. [You must be registered and logged in to see this link.]، [You must be registered and logged in to see this link.] (نام پیش از انقلاب آن به مدت چند قرن مسجد شاه بوده)، [You must be registered and logged in to see this link.]، بخش‌هایی از [You must be registered and logged in to see this link.]، [You must be registered and logged in to see this link.]، پل‌های رود [You must be registered and logged in to see this link.]، کانال کشی آب‌های [You must be registered and logged in to see this link.] به سمت زاینده رود از آثار نیک اوست. اگرچه نزدیک به نیم هزاره از زمان او گذشته‌است ولی هنوز اصفهان به بناهای فرهنگی و هنر عصر صفوی می‌بالد چنانچه که در سال ۱۴۲۸ «[You must be registered and logged in to see this link.]» بود.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] مشهد
شاه عباس همانطور که بسیاری از [You must be registered and logged in to see this link.] و مورخین اظهار داشته‌اند فردی وطن پرست بود، برای همین و برای آنکه فرهنگ زیارت را در بین مردم قرار دهد، در سال ۱۰۰۹ پیاده عزم [You must be registered and logged in to see this link.] کرد و به دستور وی فقط ۹۹۹ [You must be registered and logged in to see this link.] در آن سال و تعداد بسیار بیشتر در سال‌های پس از آن احداث گردید. وی [You must be registered and logged in to see this link.] را به طور رسمی «شهر مقدس ایران» قرار داد تا آنکه مردم به زیارت [You must be registered and logged in to see this link.] بروند و از رنج و مشقت‌های [You must be registered and logged in to see this link.] و سخت گیری‌های حکام ولایات عثمانی دیگر خبری نباشد.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] مازندران
دیگر سرزمین خوش وقت [You must be registered and logged in to see this link.] است؛ زیرا [You must be registered and logged in to see this link.] همیشه به اینکه از طرف مادری [You must be registered and logged in to see this link.] بود افتخار میورزید؛ مادر او از اهالی [You must be registered and logged in to see this link.] - و یا به روایت برخی، از اهالی [You must be registered and logged in to see this link.] - بود. بدین سان شاه عباس در سال ۱۰۳۲ [You must be registered and logged in to see this link.] ([You must be registered and logged in to see this link.] امروزی) را به وجود آورد و عمارت‌های [You must be registered and logged in to see this link.] و بناهای زیبای [You must be registered and logged in to see this link.] را به وجود آورد و شاه که فردی گردشگر بود همیشه به آن جا برای شکار می‌رفت. در سال ۱۰۳۳ نیز [You must be registered and logged in to see this link.] را احداث کرد و آن را [You must be registered and logged in to see this link.] کرد - تا پیش از آن [You must be registered and logged in to see this link.] ([You must be registered and logged in to see this link.] امروزی) [You must be registered and logged in to see this link.] بود - و برای آن شهر کوشش بسیار نهاد - که بدبختانه آن شهر و [You must be registered and logged in to see this link.] در هجوم روسها در دوران [You must be registered and logged in to see this link.] در آتش خاکستر شد و [You must be registered and logged in to see this link.] باری دیگر مرکز [You must be registered and logged in to see this link.] گشت- شاه عباس از [You must be registered and logged in to see this link.] در [You must be registered and logged in to see this link.] تا [You must be registered and logged in to see this link.] در [You must be registered and logged in to see this link.] شاهراهی ایجاد کرد تا به وسیله آن [You must be registered and logged in to see this link.] به رونق سابق بازگردد. همچنین دیواری عظیم در نزدیکی [You must be registered and logged in to see this link.] ایجاد کرد تا به‌وسیله آن [You must be registered and logged in to see this link.] از هجوم [You must be registered and logged in to see this link.] در آرامش بسر برد؛ [You must be registered and logged in to see this link.] در سفرنامه خویش از [You must be registered and logged in to see this link.] در [You must be registered and logged in to see this link.] وصف می‌کند که تا به آن زمان در هیچ کجای دنیا نظیر آن را ندیده بود.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] سایر نواحی ایران
وی راه‌ها را ایمن ساخت و همچنین برای تعمیر و احداث راه‌های جدید همت گماشت؛ [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] را که در [You must be registered and logged in to see this link.] به اسارت گرفت اختیار داد تا آزادانه در [You must be registered and logged in to see this link.] زندگی کنند و همچنین در کنار [You must be registered and logged in to see this link.] زمین به آنها داد و آنها شهر [You must be registered and logged in to see this link.] را ساختند؛ [You must be registered and logged in to see this link.] را در سال ۱۰۲۳ و [You must be registered and logged in to see this link.] را به سال ۱۰۳۱ از تصرف [You must be registered and logged in to see this link.] خارج ساخت.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] اقدامات فرهنگی
[You must be registered and logged in to see this link.]
از راست به چپ: ایاز، سلطان محمود، شاه‌عباس یکم و شیخ. مینیاتوری مرقع از سده ۱۷ در [You must be registered and logged in to see this link.].
او به [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] توجه داشت؛ و به [You must be registered and logged in to see this link.] و [You must be registered and logged in to see this link.] علاقه میورزید. [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.]؛ [You must be registered and logged in to see this link.] و... از فاضلان عهد وی بودند. شاه عباس مردی دیندار بود و به ویژه به حضرت [You must be registered and logged in to see this link.] علیه السلام سخت ارادت میورزید. گویند نسبت به [You must be registered and logged in to see this link.] و زیر دستان مهربان بود. [You must be registered and logged in to see this link.] هنوز نیز متأثر از آن دوره می‌باشد.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] اقدامات او در پیشبرد تجارت با دول اروپایی
شاه عباس با خردمندی رقابتی بین مملکت‌های اروپایی در [You must be registered and logged in to see this link.] ایجاد کرد تا به وسیله آن دولت دیگر نتواند فرمانروای آنجا گردد و نیز به این وسیله بود که دست [You must be registered and logged in to see this link.] را از [You must be registered and logged in to see this link.] کوتاه کرد؛ نه فقط [You must be registered and logged in to see this link.] را با [You must be registered and logged in to see this link.] راهی [You must be registered and logged in to see this link.] کرد که هیچ نتیجه نداد و [You must be registered and logged in to see this link.] به [You must be registered and logged in to see this link.] پناه برد، بلکه بعد از آن [You must be registered and logged in to see this link.] و سپس [You must be registered and logged in to see this link.] را به نزد [You must be registered and logged in to see this link.] راهی کرد؛ همچنین او برخلاف اجداد خویش فقط با [You must be registered and logged in to see this link.] دشمنی داشت ولی با [You must be registered and logged in to see this link.] و پیروان سایر ادیان با گرمی برخورد می‌کرد و آنها را در انتخاب [You must be registered and logged in to see this link.] آزاد می‌گذاشت و اگرچه بسیاری در زمان او [You must be registered and logged in to see this link.] آوردند دلیل بر آن نیست که با زور به این کار مبادرت میورزید.
[[You must be registered and logged in to see this link.]] سختگیری‌های وی
شاه عباس اگر چه با مردم و رعایا مهربان بود ولی آنچه که معلوم است حکایت از آن دارد که فردی دقیق و سخت گیر - به ویژه در خانواده اش – بود. پدر خویش را به زندان محبوس ساخت، دو برادرش را نابینا کرد، پسرش را به ظن آنکه علیه وی شورش کند کشت، دو پسر کوچکش را نابینا کرد و پسر دوم او نیز در زمان حیات وی مرد. گویند در جنگ [You must be registered and logged in to see this link.]، [You must be registered and logged in to see this link.] را قتل عام کرد، و بیست هزار خانوار گرجی را به اسارت گرفت و در ظرف ۲۰ روز هفتاد هزار تن از آنان راكشت