[You must be registered and logged in to see this image.]

اسلحه‌اي به طرف فرزند شما نشانه رفته يا او لوله تفنگش را به طرف فرد ديگري گرفته!
كدام يك بار منفي بيشتري دارد؟ قضاوت كار دشواري است اما مطمئنم هيچ پدر و مادري دوست ندارد فرزندش در يكي از دو موقعيت مذكور قرار بگيرد.

از ديگرسو به‌رغم نامطلوب بودن آنچه گفته شد، بسياري از والدين اقدامي پيشگيرانه پيرامون وقوع اين مسئله انجام نمي‌دهند و بسياري حتي درخصوص نحوه جلوگيري از رفتارها و حوادثي از آن دست اطلاعاتي در اختيار ندارند. البته خانواده‌هايي هم هستند كه اصلا به ضرورت مقوله مراقبت‌هاي تربيتي از كودكان پي نبرده‌اند.

تلخ‌تر از همه، وقتي برخي والدين به وخامت موضوع آگاه مي‌شوند كه يا فرزندشان با شليك يكي جانش را از دست داد يا خود وي با اسلحه به حيات شخصي ديگر خاتمه داده و به‌عنوان قاتل سر از دادگاه و زندان درآورده است.

پدر و مادرها بايستي شيوه‌هاي دور نگه داشتن فرزندشان از سلاح‌ها را بياموزند. يكي از مهم‌ترين وظايف والدين، آموزش رفتار صحيح به كودك و از طرف ديگر مراقبت از او و نيز ياددادن شيوه‌هاي مراقبت از خود در غياب بزرگ‌ترها محسوب مي‌شود. طبيعي است تا حصول اطمينان از تحقق آنچه ذكر شد، نبايستي كودكان را تنها گذاشت.

بي‌اعتنايي والدين نسبت به كودك حين حضور او در كنارشان، انتقال ندادن تجارب و معلومات متناسب با شيوه درست به فرزند، بي‌توجهي به خطرها و بيماري‌ها و قرار دادن انواع اسلحه‌ يا هر وسيله حادثه‌آفرين ديگر در دسترس وي باعث مي‌شود والدين در رده پدر و مادرهاي بد طبقه‌بندي شوند. انجام هر يك از اين كارها يعني اينكه بزرگ‌ترها وظيفه خود را در قبال كوچك‌ترها‌ به انجام نرسانده‌اند. به ياد بسپاريم كودكان بيش از هر چيز به والدين سالم و سرزنده‌اي نياز دارند كه رفتاري سنجيده و عالمانه از خود بروز دهند.

در تربيت كودك و مراقبت از او بايستي وي را از اسلحه و خشونت دور نگه داشت. اسباب‌بازي‌هايي كه از همان سال‌هاي ابتدايي زندگي برايش مي‌خريم يا الگوهايي كه به كودك معرفي مي‌كنيم، پايه شخصيت آينده‌اش را شكل مي‌دهد. براي دختربچه‌ها و پسربچه‌ها اسباب‌بازي‌هاي متفاوتي خريداري مي‌شود. انجام چنين كاري براي مشخص شدن تفاوت‌هاي جنسيتي ضروري است، اما آنچه بايد بدانيم اينكه سلاح‌ها اسباب‌بازي‌هاي بدي هستند.

شما نمي‌توانيد با خريد تفنگ‌هاي اسباب‌بازي يا از راه آشنا كردن كودك با رفتارهاي خشن از او يك «مرد» بسازيد؛ بالعكس، اگر چنان مشي‌اي را پيشه خود كنيد، فرزندي خواهيد داشت با شخصيت ضعيف و فاقد اعتماد به نفس كه براي شنيده شدن، ديده شدن، كسب پيروزي و براي به دست آوردن قدرت به‌وجود اسلحه و انجام رفتارهاي خشن احساس نياز مي‌كند؛ در حالي‌كه كودك بايستي از والدينش مي‌آموخت كه قدرت را نه در دستاويزي به نام تفنگ، كه در دانش بيشتر و در انجام رفتارهاي عقلاني جست‌وجو كند. اگر پدر و مادري بتوانند آنچه در جمله فوق گفته شد را در كودك‌شان نهادينه سازند، آن وقت است كه دختر و پسري شايسته تحويل جامعه خواهند داد.

براي رسيدن به اين مرحله بايد الگوهاي مناسبي براي معرفي به فرزندتان انتخاب كنيد. البته ضروري است ابتدا والدين و سپس آموزگاران نيز به اين باور رسيده باشند كه قدرت نه در سلاح كه در علم و تعقل نهفته. اين بزرگ‌ترها و خانواده‌ها هستند كه قهرمانان زندگي واقعي يا قهرمانان فيلم‌ها و قصه‌ها را به كودكان معرفي مي‌كنند. كودك را بايستي از معرض قهرمانان پوشالي، خشن و مسلح دور نگه داشت.

براي اينكه بچه‌ها احساس امنيت كنند، بايد به والدين‌شان اعتماد و اتكا داشته باشند. از طرف ديگر براي احساس امنيت پدر و مادرها هم بايد قوانين طوري باشند كه آنها بتوانند به قوانين اعتماد كرده و بپذيرند كه در جامعه‌اي با حكومت حق‌مدار زندگي مي‌كنند. تأمين اين دو مهم اخير نيز بر عهده كساني است كه اداره كشور را در اختيار دارند.

بسيار خب! همه اين كارها را انجام داديم و بچه‌مان ديگر به روي كسي اسلحه نمي‌كشد. با سلاح‌ كودكان ديگري كه به سوي او نشانه رفته چه بايد كرد؟ شرط اول گسترش طرز تفكري است كه ذكرش گذشت و رفتار دوم، جلوگيري از خريد و فروش اسلحه در اسباب‌بازي‌فروشي‌هاست. پس يك سوي كار آموزش و تربيت است و سوي ديگر آن بازنگري در قوانين مربوط به توليد و فروش اسباب‌بازي.

موارد زير را فراموش نكنيد:
1) درصورت داشتن هر نوع اسلحه در خانه، هرگز سلاحي را در معرض دست يا ديد كودكان‌تان قرار ندهيد.
2) بزرگ‌نمايي شخصيت‌هاي داستاني و سينمايي سلاح‌به‌دست نتيجه‌اي جز تربيت فرزنداني عاشق اسلحه و كشتار در پي نخواهد داشت.
3) تفنگ‌هاي اسباب‌بازي، فرزندتان را «مرد» بارنمي‌آورد، بلكه اعتمادبه‌نفس او را از بين برده و نتيجه كار، كودك ناتواني مي‌شود كه نسبت به استفاده از اسلحه و خشونت احساس نياز مي‌كند.
4) قدرت در دانش و تعقلي است كه با اهداف درست استفاده شود.
5) براي كودك آموختن حين تجربه كردن شيوه بسيار بجايي است اما آموختن بدي اسلحه از طريق تجربه كردن آن بهاي سنگيني دارد؛ از دست دادن فرزندتان، چه شليك كرده و چه مورد تيراندازي قرار گرفته باشد.

نوشته: پروفسور بنگي سمرجي؛ روانشناس كودك
sabah.com.tr