این کول و آن کول:به کبوترانی که در موقع پرواز از حدود لانه خارج و به راست و چپ و شمال و جنوب متمایل می شوند میگویند به این کول و ان کول میرود.
بوم دار:به کسانی گفته می شود که در استخدام پرورش دهنده بوده و نگه داری و نظافت کبوتران،لانه ان ها و نیز هر انچه که مربوط به کار پرندگان است را به عهده دارد
بازی دار:به کبوترانی گفته میشود که در اسمان به نمایش می پردازند و ملق می زنند و پرواز خود را زیباتر می کنند(بازی دار می گویند)
بریدن:به کبوترانی اطلاق می گردد که در هنگام پرواز با اشکال مواجه شده و نتواند توقعات صاحبش را براورده نموده و حد نصاب لازم را بدست بیاورد و زودتر از ساعت متعارف به لانه بازگردد و نیز نتواند خود را کنترل نماید می گویند بریده است.
بازی کردن:به کبوترانی که در هوا(اسمان)معلق می زند و نمایش می دهند را می گویند بازی می کند.
برفی شدن:به کبوتری که سفیدی برف همه جا پوشانده چشمانش را بزند و قادر به تشخیص نباشد و نتواند به لانه بازگرددمیگویند برفی شده است.
تو بند افتادن:به کبوترانی که از زیاد بازی کردن و معلق زدن دییگر قادر به پرواز نباشند و در اثر این واقعه بر هر بامی پا می گذارند می گویند بند شده است.
پس آمدن:به کبوتری گفته می شود که پس از چند مدتبه لانه خود باز گردد(البته کبوتریکه در اثر اتفاقی نتوانسته به لانه برگردد)می گویند پس امده و این کبوتر بسیار مورد توجه پرورش دهندگان است.
پشت دری:به کبوترانی گفته می شود که پرواز چندانی نداشته و از خود هنری نشان نمی دهند و به اصطلاح نامرغوبند و فقط برای جلد کردن انواع دیگر از ان ها استفاده می شوند می گویند پشت دری.این کبوتران اغلب در بیرون از لانه و پشت در قفس روزشان را به شب می رسانند.
پر بستن:به کبوترانی که هنوز لانه را به درستی نمی شناسند و نبایستی پرواز کنند و پرهایشان را به وسیله نخ می بند ند به این عمل پر بستن می گویند.
تو لک کردن:در مواقعی از سال مانند اخر تابستان و یا پس از فصل جوجه گیری کبوتران شروع به ریختن پرهای کهنه کرده و پرهای نو را جایگزین ان پرها می کنند در این مقع می گویند کبوتر تو لک کرده است.
تن کردن:وقتی کبوتران را با یکدیگر جفت می کنند می گویند تن کرده ایم .
تنگ بام:به کبوترانی که نزدیک ام پرواز می کنند می گویند تنگ بام امده اند.
تیپ:به دسته ای از کبوتران که با یکدیگر در پروازند تیپ گفته می شود.
تیپ باز:به پرورش دهندگانی که نقش را پرورش می دهند و به صورت دسته جمعی کبوتران را به پرواز در می اورند تیپ باز می گویند.
جلد کردن:وقتی پرورش دهنده ای کبوتری را به لانه عادت داده و پرنده پس از پرواز به لانه بازگرددبه این روش جلد کردن می گویند.
چشم تا به تا:به کبوترانی که چشمانی دو رنگ دارند یعنی هر کدام از چشمانشان یک رنگ است چشم تا به تا گویند.
چشم چغر:به کبوترانی گفته می شود که چشمانی بین زرد و قرمز داشته باشند.
چشم خروسی:به کبوترانی که چشمانی به رنگ خروس و قرمز دارند اطلاق می شود.
حمال:به کبوترانی که برای ازدیاد نسلی بهتر از ان ها استفاده شده و به جای جفت اصلی بر روی تخم ها خوابیده و جوجه ها را بزرگ می کند میگویند حمال.
حریف:به کسی که در مقابل پرورش دهنده دیگری قرار گرفته و کبوتران طرف مقال را صید نموده و به او پس نمی دهد می گویند حریف.
خوش سو:به کبوترانی که بسیار زود به لانه عادت نموده و لانه را سریعا شناسایی می نمایند خوش سو می گویند.
دم کل:به کبوتری که دم ان کنده شده و بی دم است دم کل گویند.
دان گیری:یکی از مراحل پرواز کبوترها تحت رژیم قرار دادن ان هاست به این رژیم که مقدار معینی دانه را در روز به ان ها می رساند دان گیری گویند.
داور:به معتمدی وارد به کار پرورش و مسابقه که طرفین برای مسابقه در نظر می گیرند و حرف او را کاملا قبول دارند داور می گویند.
دم فاق:به دم کبوتری گفته می شود که یک یا دو عدد از پرهای دمش دو شاخه باشد.
رم کردن:وقتی که کبوتر بر اثر دیدن حیوان شکارچی مانند عقاب و یا صدای بلند ناهنجار به پرواز در امده و بی اختیار به این طرف و ان طرف بپرد می گویند رم کرده است.
سئله:محل فروش کبوتر و وسایل مربوط به نگه داری ان.
سئله دار:شخصی که مغازه کبوتر فروشی و پرندگان زینتی دارد.
ساخته شدن:وقتی کبوتر توسط پرورش دهنده به امادگی جسمی برسد میگویند ساخته شده است.
سر دادن:وقتی پرورش دهنده کبوتران خود را پرواز می دهد می گویند کبوتر سر داده است.
سر پر:به کبوترانی که پس از کشیدن پرهایشان و رشد مجدد ان قبل از رسیدن کامل پرها به اندازه ای که بتواند پرواز کنند می گویند سر پر شده است.
فروبازی:وقتی کبوتر در اسمان نمایش می دهد میگویند فرو بازی می کند.
قلم کردن:کبوترانی که شاه پرهای ان را بچینند قلم شده اند.
قِل و واقِل:به جوجه کبوترانی که از سر شادابی حرکاتی نمایشی در اسمان انجام می دهند می گویند قل و واقل میکنند.
قیچی:به کبوترانی که پرهایشان را چیده باشند.
قرص بازی کردن:وقتی کبوتر نمایش هوایی خود را به طور کامل انجام دهد می گویند قرص بازی میکند.
غریب:به کبوترانی که به طور اتفاقی به لانه خودی وارد می شوند غریب می گویند.
غلط انداز:پرهایی که دور از چشم پرورش دهنده در بال های کبوتران رشد کرده باشد و موجب شود پرنده بی اختیار به پرواز دار اید غلط انداز می گویند.
کلنگی:به کبوتران نرو ماده میگویند کهن زدیک به تخم گذاری هستند و در همه جا در پی هم حرکت و یا پرواز می کنندو بیشتر هم نر به دنبال ماده است به این عملشان کلنگی می گویند .
کِرِ هَم:به جوجه های یک کلک که شبیه و هم سن و سال هم هستند کر هم گویند.
کنار در کردن:هر کبوتری که به سن بلوغ رسیده و برای ازدیاد نسل اماده شده باشد پر دهم که بلند ترین شاه پر بالش هست را نیز می اندازد و بدین ترتیب بلوغ کامل حاصل شده که در اصطلاح به این گونه پرندها می گویند کنار در رد کرده است.
کل: به دسته ای از کبوتران که به صورت فشرده در اسمان پرواز می کنند .
کبک کردن:کبوترانی که می خواهند برای مسابقه اماده کنند در ایام بهار پرهای بال و دمشان را به یکباره می کشند و به کبوتری که نه دم دارد و نه بال کبک کبک می گویند.و کسی که این عمل را انجام می دهد می گوید کبک کرده ام.
کت گرفته:کبوتری که بر اثر بیماری و یا پرواز یک یا هر دو بالش گرفته و خشک شده و دیگر قادر به پرواز نباشد می گویند کت گرفته شده است.
مایه:به کبوترانی که برای جفت گیری و ازدیاد نسل در نظر گرفته می شوند و پس انداز سال ها مرارت و زحمت هستند می گویند مایه کبوتر هستند.
مایه گیر:به کبوترانی که به ارتفاع زیاد را تجربه و پرواز می کنند و بالا می روند می گویند مایه گیر شده است.
مفت باز:به پرورش دهنده ای که پرندگان خود را قبل از جلد کردن کامل به پرواز در اورده و کبوتران مبتدی و بدون شناخت لانه خود را گم کنند.
مفلق:به کبوترانی که بین سنین جوجگی و بزرگ سالیند مفلق می گویند.
میان تو:به کبوترانی که در ارتفاع متوسط پرواز می کنند می گویند به میان تو رفته اند.
میان تو سنگین:به کبوترانی که در اسمان به علت ارتفاع زیاد سو سو می زنند می گویند به میان تو سنگین رفته اند.
نا جلد:به کبوتری گفته می شود که هنوز لانه خود را به درستی نمی شناسد.
نشان کردن:کبوتران پروازی را هنگام پرواز برای شناسایی بیشتر در آسمان یا زمین علامت گذاری می کنند و به این عمل می گویند نشان کرده اند.
ناحریف : به پرورش دهندگانی می گویند که هرگاه کبوترانشان بر بام یکدیگر بنشینند برای یکدیگر هدیه می برند ناحریف می گویند.
نما پریدن : به کبوترانی که در جلوی چشمان پرورش دهنده بپرد و پرواز نماید می گویند نما می پرد.
نی بندی : به چوبهایی که در قفس نصب می شوند تا کبوتران بتوانند به راحتی بر روی آنها نشسته و استراحت نمایند اصطلاحا نی بندی می گویند.
وِ شویی : به کبوتری که هیچ گونه محل و مسکنی نداشته و زندگی را باری به هر جهت می گذراند و نیز در حد بسیار پایینی از مرغوبیت است.
واریز کردن : کبوتران بعد از یک دوره پروازی به طرف پایین سرازیر می شوند که تعدادی از آنها بر بام خو نشسته و تعدادی دیگر مجددا بجای اول خود که همانا بالاترین قسمت آسمان است باز می گردند که پایین آمدن ناگهانی کبوتران را واریز کردن می نامند.
هِرِش : هرش به معنای دفعه است و در اصطلاع کبوتر داران هربار که کبوتران به پرواز در آیند می گویند یک هرش پریده اند.
به نقل از محمد جعفرزاده
بوم دار:به کسانی گفته می شود که در استخدام پرورش دهنده بوده و نگه داری و نظافت کبوتران،لانه ان ها و نیز هر انچه که مربوط به کار پرندگان است را به عهده دارد
بازی دار:به کبوترانی گفته میشود که در اسمان به نمایش می پردازند و ملق می زنند و پرواز خود را زیباتر می کنند(بازی دار می گویند)
بریدن:به کبوترانی اطلاق می گردد که در هنگام پرواز با اشکال مواجه شده و نتواند توقعات صاحبش را براورده نموده و حد نصاب لازم را بدست بیاورد و زودتر از ساعت متعارف به لانه بازگردد و نیز نتواند خود را کنترل نماید می گویند بریده است.
بازی کردن:به کبوترانی که در هوا(اسمان)معلق می زند و نمایش می دهند را می گویند بازی می کند.
برفی شدن:به کبوتری که سفیدی برف همه جا پوشانده چشمانش را بزند و قادر به تشخیص نباشد و نتواند به لانه بازگرددمیگویند برفی شده است.
تو بند افتادن:به کبوترانی که از زیاد بازی کردن و معلق زدن دییگر قادر به پرواز نباشند و در اثر این واقعه بر هر بامی پا می گذارند می گویند بند شده است.
پس آمدن:به کبوتری گفته می شود که پس از چند مدتبه لانه خود باز گردد(البته کبوتریکه در اثر اتفاقی نتوانسته به لانه برگردد)می گویند پس امده و این کبوتر بسیار مورد توجه پرورش دهندگان است.
پشت دری:به کبوترانی گفته می شود که پرواز چندانی نداشته و از خود هنری نشان نمی دهند و به اصطلاح نامرغوبند و فقط برای جلد کردن انواع دیگر از ان ها استفاده می شوند می گویند پشت دری.این کبوتران اغلب در بیرون از لانه و پشت در قفس روزشان را به شب می رسانند.
پر بستن:به کبوترانی که هنوز لانه را به درستی نمی شناسند و نبایستی پرواز کنند و پرهایشان را به وسیله نخ می بند ند به این عمل پر بستن می گویند.
تو لک کردن:در مواقعی از سال مانند اخر تابستان و یا پس از فصل جوجه گیری کبوتران شروع به ریختن پرهای کهنه کرده و پرهای نو را جایگزین ان پرها می کنند در این مقع می گویند کبوتر تو لک کرده است.
تن کردن:وقتی کبوتران را با یکدیگر جفت می کنند می گویند تن کرده ایم .
تنگ بام:به کبوترانی که نزدیک ام پرواز می کنند می گویند تنگ بام امده اند.
تیپ:به دسته ای از کبوتران که با یکدیگر در پروازند تیپ گفته می شود.
تیپ باز:به پرورش دهندگانی که نقش را پرورش می دهند و به صورت دسته جمعی کبوتران را به پرواز در می اورند تیپ باز می گویند.
جلد کردن:وقتی پرورش دهنده ای کبوتری را به لانه عادت داده و پرنده پس از پرواز به لانه بازگرددبه این روش جلد کردن می گویند.
چشم تا به تا:به کبوترانی که چشمانی دو رنگ دارند یعنی هر کدام از چشمانشان یک رنگ است چشم تا به تا گویند.
چشم چغر:به کبوترانی گفته می شود که چشمانی بین زرد و قرمز داشته باشند.
چشم خروسی:به کبوترانی که چشمانی به رنگ خروس و قرمز دارند اطلاق می شود.
حمال:به کبوترانی که برای ازدیاد نسلی بهتر از ان ها استفاده شده و به جای جفت اصلی بر روی تخم ها خوابیده و جوجه ها را بزرگ می کند میگویند حمال.
حریف:به کسی که در مقابل پرورش دهنده دیگری قرار گرفته و کبوتران طرف مقال را صید نموده و به او پس نمی دهد می گویند حریف.
خوش سو:به کبوترانی که بسیار زود به لانه عادت نموده و لانه را سریعا شناسایی می نمایند خوش سو می گویند.
دم کل:به کبوتری که دم ان کنده شده و بی دم است دم کل گویند.
دان گیری:یکی از مراحل پرواز کبوترها تحت رژیم قرار دادن ان هاست به این رژیم که مقدار معینی دانه را در روز به ان ها می رساند دان گیری گویند.
داور:به معتمدی وارد به کار پرورش و مسابقه که طرفین برای مسابقه در نظر می گیرند و حرف او را کاملا قبول دارند داور می گویند.
دم فاق:به دم کبوتری گفته می شود که یک یا دو عدد از پرهای دمش دو شاخه باشد.
رم کردن:وقتی که کبوتر بر اثر دیدن حیوان شکارچی مانند عقاب و یا صدای بلند ناهنجار به پرواز در امده و بی اختیار به این طرف و ان طرف بپرد می گویند رم کرده است.
سئله:محل فروش کبوتر و وسایل مربوط به نگه داری ان.
سئله دار:شخصی که مغازه کبوتر فروشی و پرندگان زینتی دارد.
ساخته شدن:وقتی کبوتر توسط پرورش دهنده به امادگی جسمی برسد میگویند ساخته شده است.
سر دادن:وقتی پرورش دهنده کبوتران خود را پرواز می دهد می گویند کبوتر سر داده است.
سر پر:به کبوترانی که پس از کشیدن پرهایشان و رشد مجدد ان قبل از رسیدن کامل پرها به اندازه ای که بتواند پرواز کنند می گویند سر پر شده است.
فروبازی:وقتی کبوتر در اسمان نمایش می دهد میگویند فرو بازی می کند.
قلم کردن:کبوترانی که شاه پرهای ان را بچینند قلم شده اند.
قِل و واقِل:به جوجه کبوترانی که از سر شادابی حرکاتی نمایشی در اسمان انجام می دهند می گویند قل و واقل میکنند.
قیچی:به کبوترانی که پرهایشان را چیده باشند.
قرص بازی کردن:وقتی کبوتر نمایش هوایی خود را به طور کامل انجام دهد می گویند قرص بازی میکند.
غریب:به کبوترانی که به طور اتفاقی به لانه خودی وارد می شوند غریب می گویند.
غلط انداز:پرهایی که دور از چشم پرورش دهنده در بال های کبوتران رشد کرده باشد و موجب شود پرنده بی اختیار به پرواز دار اید غلط انداز می گویند.
کلنگی:به کبوتران نرو ماده میگویند کهن زدیک به تخم گذاری هستند و در همه جا در پی هم حرکت و یا پرواز می کنندو بیشتر هم نر به دنبال ماده است به این عملشان کلنگی می گویند .
کِرِ هَم:به جوجه های یک کلک که شبیه و هم سن و سال هم هستند کر هم گویند.
کنار در کردن:هر کبوتری که به سن بلوغ رسیده و برای ازدیاد نسل اماده شده باشد پر دهم که بلند ترین شاه پر بالش هست را نیز می اندازد و بدین ترتیب بلوغ کامل حاصل شده که در اصطلاح به این گونه پرندها می گویند کنار در رد کرده است.
کل: به دسته ای از کبوتران که به صورت فشرده در اسمان پرواز می کنند .
کبک کردن:کبوترانی که می خواهند برای مسابقه اماده کنند در ایام بهار پرهای بال و دمشان را به یکباره می کشند و به کبوتری که نه دم دارد و نه بال کبک کبک می گویند.و کسی که این عمل را انجام می دهد می گوید کبک کرده ام.
کت گرفته:کبوتری که بر اثر بیماری و یا پرواز یک یا هر دو بالش گرفته و خشک شده و دیگر قادر به پرواز نباشد می گویند کت گرفته شده است.
مایه:به کبوترانی که برای جفت گیری و ازدیاد نسل در نظر گرفته می شوند و پس انداز سال ها مرارت و زحمت هستند می گویند مایه کبوتر هستند.
مایه گیر:به کبوترانی که به ارتفاع زیاد را تجربه و پرواز می کنند و بالا می روند می گویند مایه گیر شده است.
مفت باز:به پرورش دهنده ای که پرندگان خود را قبل از جلد کردن کامل به پرواز در اورده و کبوتران مبتدی و بدون شناخت لانه خود را گم کنند.
مفلق:به کبوترانی که بین سنین جوجگی و بزرگ سالیند مفلق می گویند.
میان تو:به کبوترانی که در ارتفاع متوسط پرواز می کنند می گویند به میان تو رفته اند.
میان تو سنگین:به کبوترانی که در اسمان به علت ارتفاع زیاد سو سو می زنند می گویند به میان تو سنگین رفته اند.
نا جلد:به کبوتری گفته می شود که هنوز لانه خود را به درستی نمی شناسد.
نشان کردن:کبوتران پروازی را هنگام پرواز برای شناسایی بیشتر در آسمان یا زمین علامت گذاری می کنند و به این عمل می گویند نشان کرده اند.
ناحریف : به پرورش دهندگانی می گویند که هرگاه کبوترانشان بر بام یکدیگر بنشینند برای یکدیگر هدیه می برند ناحریف می گویند.
نما پریدن : به کبوترانی که در جلوی چشمان پرورش دهنده بپرد و پرواز نماید می گویند نما می پرد.
نی بندی : به چوبهایی که در قفس نصب می شوند تا کبوتران بتوانند به راحتی بر روی آنها نشسته و استراحت نمایند اصطلاحا نی بندی می گویند.
وِ شویی : به کبوتری که هیچ گونه محل و مسکنی نداشته و زندگی را باری به هر جهت می گذراند و نیز در حد بسیار پایینی از مرغوبیت است.
واریز کردن : کبوتران بعد از یک دوره پروازی به طرف پایین سرازیر می شوند که تعدادی از آنها بر بام خو نشسته و تعدادی دیگر مجددا بجای اول خود که همانا بالاترین قسمت آسمان است باز می گردند که پایین آمدن ناگهانی کبوتران را واریز کردن می نامند.
هِرِش : هرش به معنای دفعه است و در اصطلاع کبوتر داران هربار که کبوتران به پرواز در آیند می گویند یک هرش پریده اند.
به نقل از محمد جعفرزاده
