مادها و پارسی ها ؛ نخستین اقوام هند و اروپایی بودند که دولتی با اهمیت جهانی ایجاد کردند. این دو قوم ، که از تیره ی آریایی هند و اروپایی ها بودند و از بخش های مرکزی آسیا کوچ کردند ، به نجد ایران وارد شدند . نام ایران صورتی از واژه ی آریایی است . نخستین نشانه ی مادها و پارسی ها در سده ی نهم پیش از میلاد دیده شده است . اما مطمئنا" آن دو قوم در هزاره ی پیش از آن به نجد ایران مهاجرت کرده اند. مادها و پارسی ها مانند خویشاوندان هند و اروپایی شان کشاورزانی پرکوش بودند. اسب پرورش می دادند ، با سخت کوشی و صرفه جویی زندگی می کردند و به مردمی محتاط تبدیل شدند. قوی اندام ، سربازانی عالی و سوارکارانی شایسته بودند ارتشی کارآمد داشتند. روستاییان نیرومند کمان انداز این ارتش با دقتی خطاناپذیر تیر می انداختند و پس از آن که باران تیرهای مرگبار صف های دشمن را در هم می ریخت ، سوارکاران بر سر آنها تاخت می آوردند. ظاهرا" مادها و پارسی ها با اقوام بومی ساکن آمیخته شدند ودودولت تشکیل دادند که پایتخت های آنها به ترتیب هگمتانه و پازارگاد بود . در باره ی تاریخ نخستین این دو قوم آگاهی زیادی نداریم ، جز آن که سلسله ی محلی نیرومندی تا 549 پیش از میلاد بر سرزمین مادها فرمان می راند.
کوروش ؛ فرمانروای پارسی ، که بعدها لقب "بزرگ" گرفت ، بر پادشاه مادها چیره شد و ازآن پس برآنها فرمان راند. در واقع موضوع کشورگشایی در میان نبود ، چون هیچ گاه مادها فرمان گزار پارسی ها نشدند. کوروش "فرمانروای مادها و پارسی ها " یکی از مهم ترین چهره های تاریخ است . مردی توانا ، پر نیرو ، با استعداد و از همه مهم تر دولتمردی با خصلت های انسانی بود. از این جهت رفتارش درست نقطه ی مقابل سنگدلی فرمانروایان آشوری و بابلی هم روزگارش بود. کوروش حاکمیت خود را بر بسیاری از دولت ها و اقوام برقرار ساخت . پادشاهی لیدیا را که کرویسوس با ثروت افسانه ای اش برآن فرمان می راند ، در 546 پیش از میلاد مسخر ساخت و حدود 538 پیش ازمیلاد فرمانروای منفور کلده را سرنگون کرد و نفوذ خود را بر سراسر نواحی آسیایی باختر ایران و جنوب لیدیا گسترش داد. کوروش در 529 پیش از میلاد در گذشت و جانشین اش کمبوجیه ، مصر را در 535 پیش ازمیلاد گرفت و ضمیمه ایران ساخت. از آن پس شاهان ایرانی بر سراسر منطقه واقع در میان حبشه و نوبه در افریقا تا مرزهای هند فرمان راندند. کمبوجیه در522 پیش از میلاد مُرد و داریوش بزرگ 521 تا 485 به جای وی نشست . سازمان سیاسی امپراتوری ایران با نبوغ داریوش به درجه کمال رسید. سلسله ای که کوروش بنیاد گذاشته بود ، تا 331 پیش ازمیلاد ، که اسکندر بزرگ در پیشروی پیروزمندانه اش ایران را ضمیمه متصرفاتش ساخت ، فرمانروایی کرد..