در زبان ریاضی ؛ یک متغیر ، کمیتی است که می تواند حائز مقادیری معین شود. در زبان جامعه شناسی ، اصطلاح متغیر هر
پدیده ای را می رساند که مقدار آن در هر مورد خاص تفاوت می یابد.
زمانی که در یک مجموعه ، چندین پدیده دگرگونی یابند ، جالب خواهد بود ببینیم آیا بین این متغیرها رابطه ای هست یا خیر و در صورت وجود رابطه ، نوع آن کدام است :
همبستگی آماری ، هم تغییری و یا هم جهتی
معمولا" ، یک متغیر مستقل ، رقمی را می رساند که مستقل از دیگر ارقام ، دگرگونی می پذیرد . در مواردی نیز ، متغیر مستقل را به عنوان معیاری جهت سنجش دگرگونی های ارقام دیگر ، به کار می گیرند.
فقط بعد از انجام بررسی به طور تجربی است که می توان مشخص ساخت کدام یک از متغیرها واقعا" مستقل هستند . از پیوند مشهود بین متغیرها ، نمی توان چنین نتیجه گرفت که بین آنان رابطه علی (علیتی) وجود دارد . چه ؛ علی رغم شیوه هایی که
پدیده ای را مستقل می نمایانند ، همواره این امکان هست که عواملی دیگر ، که به عنوان متغیر سنجیده و شناخته نشده اند و برهمه ی متغیرات شناخته ها اثر می گذارند، متغیرهای علِی بررسی ما باشند
پدیده ای را می رساند که مقدار آن در هر مورد خاص تفاوت می یابد.
زمانی که در یک مجموعه ، چندین پدیده دگرگونی یابند ، جالب خواهد بود ببینیم آیا بین این متغیرها رابطه ای هست یا خیر و در صورت وجود رابطه ، نوع آن کدام است :
همبستگی آماری ، هم تغییری و یا هم جهتی
معمولا" ، یک متغیر مستقل ، رقمی را می رساند که مستقل از دیگر ارقام ، دگرگونی می پذیرد . در مواردی نیز ، متغیر مستقل را به عنوان معیاری جهت سنجش دگرگونی های ارقام دیگر ، به کار می گیرند.
فقط بعد از انجام بررسی به طور تجربی است که می توان مشخص ساخت کدام یک از متغیرها واقعا" مستقل هستند . از پیوند مشهود بین متغیرها ، نمی توان چنین نتیجه گرفت که بین آنان رابطه علی (علیتی) وجود دارد . چه ؛ علی رغم شیوه هایی که
پدیده ای را مستقل می نمایانند ، همواره این امکان هست که عواملی دیگر ، که به عنوان متغیر سنجیده و شناخته نشده اند و برهمه ی متغیرات شناخته ها اثر می گذارند، متغیرهای علِی بررسی ما باشند