[right]موبد زمان هخامنشي براي تقديم نذر و قرباني به خدا سرودهاي مذهبي مي خواند و گويا اين سرودها با ساز همراه نبوده است، كوروش در هنگام رزم با آشوريها سرودي را آغاز كرد كه تمام سپاهيان دنبال آن را خواندند آنگاه با قدمهاي مساوي و با نظم به راه افتادند و در اين زمان آمادگي و عزيمت را با شيپور اعلام مي كردند، كوروش در شروع حمله سرود جنگي مي خواند و سپاه با او هم آواز مي شد .

شايد ني يكي از وسايل سرگرمي ساعتها فراغت بود. در زمان ساسانيان موسيقي دانها طبقه خاصي داشتند.

در دربار بهرام گور چهارصد نوازنده مي زيست، در عصر خسرو پرويز موسيقي دانان بزرگي چون باربد به موسيقي ارجي بلند داده اند.

ديگر از موسيقي دانان دوره ساساني نكيسا، بامشاد، رامين بوده اند.

اعراب پس از فتح ايران موسيقي ايراني را عيناً اقتباس كردند، شايد آهنگهاي زيباي ايراني به وسيله معماران و بنايان ايراني كه در عصر عبدالله بن زبير به تعمير خانه كعبه مشغول بودند بين اعراب متداول شد و افرادي چون سعيد بن مسجح و نشيط فارسي و ابن محرز و يونس كاتب موسيقي ايراني را بين اعراب رايج كردند.

از آغاز اسلام تقريباً موسيقي متروك بوده ولي در دوره خلافاي اموي و عباسي دوباره رونق گرفت. در زمان خلافت هارون الرشيد و پسرانش موسيقي مقامي ارجمند يافت و بزرگاني چون: ابراهيم و اسحق موصلي ظاهر شدند.

در هر حال موسيقي قبل از اسلام را بايد يك نوع موسيقي عملي دانست و قاعده و نظمي بين صوتها و لحن ها پيدا نكرده بودند، ولي در دوره اسلامي به دست ايرانيان با توجه به قاعده هاي موسيقي كه فيلسوفان يوناني طرح كرده بودند نهضتي در موسيقي ايران پديد آمد.

«اقتباس از ؛ موسيقي ايران - روح الله خالقي»