نوش آباد در هشت کیلومتری شمال کاشان قرار دارد. در کتاب تاریخ قم آمده که این مکان اقامتگاه انوشیروان پادشاه ساسانی بوده و در اصل انوش آباد نام داشته است. باستان شناسان معتقدند که این محل از جمله مراکز عمده مسکونی فلات ایران بوده است. با این حال به دلیل موقعیت نامساعد جغرافیایی و مجاورت در کنار کویر مرکزی و در معرض توفان های شن روان از یک سو و از سوی دیگر سیلابهای مخروب رودهای دامنه بالا دست، آثار زیادی بر جای نمانده است.
شهر زیر زمینی (اویی) که در زیر بافت شهر نوش آباد به صورت دست کن ایجاد شده و چندین هزار متر وسعت دارد از عمق 4 متری تا عمق 18 متری زمین فضاهای متعددی از جمله اطاق راهرو و چاههاو کانالهای زیادی کنده شده است. این معماری بی نظیر با این شکل ساختاری در جهان منحصر به فرد بوده و تاکنون با توجه به آثار به دست آمده در کاوش های باستان شناسی قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد که در دوره های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است.
از این مجموعه به لحاظ سیستم دفاعی و پناهگاهی آن تا سال 1381 هیچ اطلاعات مستندی آن در دست نبود و به دخمه های اسرار آمیز شهرت داشت. راههای ورود به داخل این مجموعه از طرق مختلف و به شکل مخفی در منازل یا داخل قلعه خشتی در مجاور شهر و یا محلهای پر جمعیت و داخل کانالهایی که از زیر خانه ها و برای گذرآب قنوات ایجاد شده، چاههای داخل مساجد و باغها و بازارهاو هر جایی که در زمان حمله دشمن امکان دسترسی سریع و فرار ساکنین را فراهم می نموده، ایجاد شده است.
در طول مسیر شهر زیر زمینی اطاقهایی به ابعاد مختلف برای اسکان موقت حفاری کرده اند. در بدنه اطاقها تعدادی تاقچه مشاهده می شود.هر اطاق 180 سانتی متر ارتفاع دارد. افراد داخل اویی برای استراحت و در امان ماندن از دست دشمن تمهیدات زیادی را به کار بسته اند تا حتی در عمق 18 متری زیر زمین هم مورد حمله دشمنان قرار نگیرند. اطاقها به شکل تو در تو و با راهروهای زاویه دار که دید مستقیم را با فضای بعدی از بین می برد، ساخته شده است. در 20سانتی متری زیر سقف و به فاصله 1متر در تمام بدنه اطاقها حفره هایی برای قرار دادن چراغهای پیه سوز جهت تامین روشنایی فضاها تعبه گردیده است. چندین پیه سوز به دست آمده با قدمت 700 سال حکایت از این ماجرا دارد. در زیر سقف راهروها و اتاقها آثار لبه تیز کلنگها به خوبی مشاهده می شود. به لحاظ سختی زمین منطقه، این فرضیه را تقویت می کند که وسایلی که برای حفاری استفاده می کردند، سر آنها از جنس الماس باشد. در بدنه دیوار اطاقها و در بعضی از آنها چاهکهایی مشاهده می شود که به سختی می توان وارد آن شد. که ارتفاع این چاهکها 3 تا 5 متر می باشد که راه ارتباطی به طبقات بعدی است. در دهانه هر چاهک تعدادی قلوه سنگ و یک تحته سنگ به اندازه دریچه چاهک قابل رویت است که در مواقع احساس خطر یا ورود هوای آلوده یا دود به طبقات با تخته سنگ دریچه را مسدود و یا اگر دشمن قصد ورود به فضاها را داشته با سنگها که حکم وسایل و ابراز دفاعی را می کرده بر سر مهاجمین می کوبیدند. راههای ورودی به طبقات بعدی طوری حفاری شده که هر کس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزیر باید از پایین به بالا حرکت کند که قدرت دفاعی افراد مهاجم را به صفر می رساند و این ساختار دفاعی به گونه ای است که تسلط کافی را برای مقابله با دشمن فراهم می کند. هر فضا شامل چندین اطاق و راهرو و توالت می باشد که راهروی ورودی به این فضاها که برای پناه حداقل 10 نفر می باشد و در وسط راهرو اصلی درست در قسمت پیچ راهرو، سکویی کنده شده که محل نشستن نگهبان می باشد. کار نگهبان کنترل خروج و ورود افراد و اعلام خطر و شناسایی دشمن می باشد. در زمانی که نگهبان در این قسمت قرار می گیرد دیگر افراد داخل مجموعه با خاطری آسوده به استراحت می پردازند تا اینکه اعلام خطری از سوی نگهبان داده شود که باز در انتهای این مجموعه راهی از طریق چاهکی مخفی برای فرار به طبقات بعدی اندیشیده شده است. برای معطل نگه داشتن دشمن و ایجاد ترس و وحشت بر دل دشمنان تله های فیزیکی زیادی بر سر راهشان ایجاد می کردند از جمله اینکه در وسط اطاقها چاههای بسیار عمیقی وجود دارد که با تخته سنگی که در وسط آن دستکهایی قرار دارد و روی آن را باخاک می پوشاندند و به لحاظ تاریک بودن فضاو عدم دید کافی با قرار گرقتن دشمن روی تخته سنگ، سنگ دوران شده و دشمن را به قعر چاه می فرستاده. یا اینکه راههای گریز زیادی را به صورت راهرو پیچ در پیچ ایجاد کرده که به محض ورود به آن وارد فضاهای تودرتو شده و دور خود دورزده دیگر مسیر اصلی به لحاظ همشکل بودن راهرو ها قابل تشخیص نمی باشدو دشمن را سرگردان می کردند. با توجه به تو در تو بودن فضاها هیچ گونه مشکل تنفسی احساس نمی شود و این یکی از شگفتی های داخل این مجموعه می باشد. افراد تا زمانی داخل اویی ها می ماندند که از برقراری امنیت داخل شهر اطمینیان حاصل می کردند. هوای داخل از طریق چاههایی که به صورت غیر مستقیم به سطح زمین مرتبط بوده تامین می شود. خمره ای که هم از داخل هم از بیرون لعاب داده شده و به صورت گلهای بر جسته و منقوش می باشد در داخل فضاها کشف شده نشان از آن دارد برای نگهداری روغن چراغ و یا آذوقه کاربرد داشته است. آب مصرفی و شرب ساکنین داخل شهر زیر زمینی توسط راههای مخفی که به پایابهای مرتبط به رشته قناتها بوده و از زیر زمین می گذرد تامین می کردند. این فضاها نه تنها در سطح زیرین شهر گسترده شده تا حصار بیرون شهر و حتی شهر تاریخی و تالار نیاسر راه دارد. راههای مختلف دیگری به برون شهرنوش آباد از زیر زمین مشاهده شده که به چاههای داخل قلاع اطراف شهر مرتبط می باشد.
[You must be registered and logged in to see this link.]